خبرگزاری مهر- گروه استانها: هفته دوم شهریورماه هفته تلخی برای دوستداران محیط‌زیست بود. خبر مرگ ناگهانی تعداد قابل‌توجهی از ماهیان دریاچه شورابیل اردبیل در ابتدا در بین ناظران ماجرا و سپس صفحات شبکه‌های مجازی دست به دست شد.
خبرگزاری مهر به پاس رسالتی که در انتشار اخبار زیست‌محیطی احساس می‌کرد با پیگیری اخبار مرگ ماهیان این دریاچه و مصاحبه با مدیران کل دستگاه‌های اجرایی تلاش کرد نسبت به انعکاس صحیح و به دور از هیجانات و شتاب‌زدگی اقدام کند.
اما طولی نکشید که غم مرگ ماهیان دریاچه شورابیل اردبیل با از بین رفتن شمار قابل‌توجهی از ماهی در سد یامچی در شهرستان نیر تجدید شد. شدت این تلفات تاحدی بود که به گفته مسئولان متولی استان اردبیل با ماشین آلات سنگین ماهی‌های مرده جمع‌آوری شد.
مرگ ماهیان دریاچه شورابیل و سد یامچی به غیر از اینکه یک اتفاق تلخ زیست‌محیطی قلمداد می‌شد به دلیل وضعیت این دو منبع آبی اهمیت ویژه داشت.
دریاچه شورابیل بزرگ‌ترین دریاچه درون‌شهری کشور محسوب می‌شود که در پیرامون آن شهرک های متعدد احداث شده است. بنابراین به گفته کارشناسان هر گونه مشکل در اقلیم و شرایط زیست‌محیطی این دریاچه می‌تواند به محیط‌زیست اطراف آن نیز لطمه وارد سازد.
نگرانی شهروندان بی‌پاسخ ماند
از سویی سد یامچی نیر به عنوان منبع تأمین آب شرب شهر اردبیل قلمداد می‌شود که مرگ تعداد قابل‌توجهی از ماهی در داخل آن تا مدت‌ها نگرانی از آلودگی احتمالی آب را به دنبال داشت.
با این وجود فارغ از بحث های کارشناسی و فنی؛ عملکرد دستگاه های ذیربط از جمله محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی، شیلات و... در بحث اطلاع رسانی و پاسخ به نگرانی های شهروندان که از منابع آبی این دریاچه ها استفاده می کنند، جای بحث و سوال دارد.
چنانچه تاکنون هیچ دستگاه متولی که به صورت مستقیم در موضوع مرگ ماهیان ورود داشته اعلام نظر مشخصی در قبال نگرانی های شهروندان نداشته و اظهارات مدیران صرفاً مصاحبه‌هایی است که بعد از تماس و درخواست‌های مکرر در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.
حتی زمانی که علت مرگ ماهیان در شورای سلامت استان اردبیل بررسی می‌شد، خبرنگاران از حضور در جلسه محروم بودند تا نسبت به انعکاس یکی از تلخ‌ترین رویدادهای زیست‌محیطی و واکنش مسئولان به آن اقدام کنند.
در این میان محیط‌زیست استان اردبیل به عنوان اصلی‌ترین مسئول معضلات زیست‌محیطی تنها به درج خبر چند سطری در خصوص مرگ ماهیان دریاچه شورابیل اکتفا کرد و تلاش مداوم خبرنگار مهر برای جویا شدن نظرات این اداره کل بی‌پاسخ ماند.
در واقع حافظان اصلی محیط‌زیست استان به جای اعلام نظر و دعوت از کارشناسان استراتژی سکوت در پیش گرفتند. تنها خبری که به درخواست خبرگزاری مهر گفته شد برای اطلاع‌رسانی شهروندان تولید می‌شود، خبر اعلام سلامت آب در برنامه رادیویی سلام سبلان بوددر ادامه ادارات شیلات، دامپزشکی و علوم پزشکی استان نیز به همراه شرکت آب منطقه‌ای استان اردبیل وارد ماجرای مرگ ماهیان شدند، اما گویا این مسئله را در روی کاغذ حل کردند.
در پی بازدیدهای میدانی خود مدیران کل که بیانگر اهمیت موضوع بود نه تنها اخباری برای رفع نگرانی شهروندان مطرح نشد بلکه به اصرار نسبت به اعلام نظر در خصوص دستاورد بازدیدها اظهاراتی از جمله اینکه آب یامچی همچنان قابلیت شرب دارد به میان آمد.
با گذشت یک ماه از این ماجرا حتی رسانه‌های استان نیز به عنوان دیده بان جامعه سکوت برگزیده و در خصوص مرگ ماهیان به اعلام نظر و حتی جویا شدن نظرات مدیران اقدام نکرده‌اند. برخی حتی در جبهه مخالف اطلاع‌رسانی ایستاده و با مدیران همسو شدند تا منافع خود را در خطر نبینند.
اظهارات متناقض مدیران در یک ماجرا
نه تنها مرگ ماهیان یک دریاچه و یک سد بحران بزرگ تلقی نمی‌شود، بلکه اطلاع رسانی آن نیز تشدید بحران و تشویش اذهان عمومی نبوده چراکه وظیفه رسانه اطلاع رسانی تا حصول به نتیجه نهایی است.براین اساس در این داستان انتظار شهروندان از مدیران دستگاه‌های ناظر و پیگر موضوع این بود که دستاورد بررسی‌های خود را انعکاس دهند و در شرایط ضروری با شهروندان قهر و دوری نداشته باشند.
با این وجود در پی اعلام نظرات مدیران کل چهار دستگاه اجرایی آنچه حائز اهمیت بود و بار دیگر گله‌مندی مخاطبان رسانه‌ها را به دنبال داشت، اظهار نظرات متفاوت و گاهی مغایر مدیران بود به طوریکه علت مرگ ماهیان از استرس، کاهش آب دریاچه، افزایش دمای هوا تا افزایش جمعیت ماهیان و بیماری ویروسی مطرح شد.
اما در وضعیتی که انتظار می‌رفت سلامت محیط‌زیست منطقه حفاظت شده شورابیل و سد یامچی به دلیل اینکه آب شرب اردبیل را تأمین می‌کند به صورت مداوم کنترل شود، تمامی علت‌های ذکر شده از غفلت‌های مدیریتی گذشته در کنترل جمعیت ماهیان و حیات سالم آن ها خبر می‌داد.
در ادامه نیز با وجود پیگیری ها نظرات قطعی از آزمایش‌های بافت میکروبی که سر از تهران درآورد مطرح نشد و کارشناس بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی تلفات سد یامچی را غیرقابل مشابه با نمونه‌های دیگر در سطح کشور عنوان کرد.
شهروندان خواستار اعلام نظر به موقع و قاطع هستند
سکوت متولیان در شرایط اضطراری هیچگاه با اصل خدمتگذاری همخوانی نداشته است. شهروندان اردبیلی معتقدند متولیانی که حافظ جان و امنیت و آرامش آن ها هستند می‌بایست در هنگام بروز اتفاقات توان و همدلی خود را اثبات کنند.
حتی اگر دلیل بوی بد آب که تقریباً دائمی است به مرگ ماهی‌ها ارتباطی نداشت، سکوت مدیران موجب شد برخی گمان کنند بین این دو موضوع رابطه‌ای وجود داردبا وجود اینکه دولت یازدهم اهتمام ویژه‌ای به مسائل زیست‌محیطی دارد، اما مدیران استان اردبیل در تجربه مرگ ماهیان مغایر با سیاست‌های دولت قهر با شهروندان را ترجیح دادند. بطوریکه اگر پیگیری برخی رسانه‌ها نبود مدیران ادارت حتی نسبت به سلامت آب شرب شهر اردبیل با ۵۰۰ هزار نفر جمعیت نیز نیازی به اظهار عقیده نمی دیدند.
یکی از شهروندان اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: در صورتی که ادارات به موقع نظر می‌دادند بسیاری از نگرانی‌ها در ابتدا رفع می‌شد.
نادر عباسی تصریح کرد: تا مدت‌ها برخی شهروندان از نوشیدن آب امتناع می‌کردند و برخی از بوی نامطبوع آن ابراز گله‌مندی داشتند.
وی تأکید کرد: حتی اگر دلیل بوی بد آب که تقریباً دائمی است به مرگ ماهی‌ها ارتباطی نداشت، سکوت مدیران موجب شد برخی گمان کنند بین این دو موضوع رابطه‌ای وجود دارد.
خبرگزاری مهر آماده انعکاس نظرات مدیران در پی قطعیت یافتن نتایج آزمایشات میکروبی مرگ ماهی‌ها است. موضوعی که می‌تواند محک عمل به وعده‌های پشت میزی مدیرانی باشد که مدعی سلامت محیط‌زیست و مردم هستند.