به گزارش خبرنگار مهر، علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد، مجید ملا نوروزی مدیر کل هنرهای تجسمی، نمایندگان انجمن های هنرهای تجسمی و تعدادی از گالری دارها در نشستی که روز سه شنبه ششم مهر ماه در محل موزه هنرهای معاصر برگزار شد، ابهامات «سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر» را بررسی کردند.
این نشست دو ساعته در حالی برگزار شد که نمایندگان انجمن هنرمندان نقاش ایران اعلام کردند پس از شنیدن پاسخ ها قانع نشده و همچنان مخالف «سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران» به برلین و رم هستند. از سوی دیگر علی مرادخانی بر ایجاد یک کارگروه با حضور نمایندگان اصناف و نمایندگان موزه هنرهای معاصر برای هم اندیشی بهتر برای برپایی این نمایشگاه و نمایشگاه های مشابه تاکید کرد.
پس از انتشار دو بیانیه از سوی انجمن هنرمندان نقاش ایران طی هفته های گذشته و طرح پرسش های درباره «سفر گنیجنه موزه هنرهای معاصر» به برلین و رم که در آذرماه رخ خواهد داد جلسه مورد نظر با حضور هنرمندان و گالری دارهایی چون معصومه مظفری، بابک اطمینانی، رزیتا شرف جهان، لیلی گلستان، محمد رضا فیروزه ای، علی فرامرزی، غلامرضا نامی و تعدادی دیگر برگزار شد که طی آن حاضران سوال های خود را مطرح کردند.
عمده سوال ها درباره نحوه بیمه آثار، تضمین برای بازگشت آثار بدون شائبه کپی و چرایی سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ماه های پایانی دولت یازدهم بود. البته مهم ترین درخواست انجمن هنرمندان نقاش و گالری دارها به تعویق افتادن این سفر تا زمان تشکیل دولت دوازدهم بود که پروسه رفت و برگشت آثار در یک دولت اتفاق افتد.
در این جلسه مجید ملانوروزی به سوال حاضران در حالی پاسخ داد که پیش از این بارها پاسخ این پرسش ها را به رسانه ها داده بود. خبرگزاری مهر نیز در گفتگوهای متعدد با ملانورزی عموم این پاسخ ها را پیش از این دریافت کرده بود. با این همه این جلسه باعث شد اطلاعات جدیدی از این پروژه از جمله خبر کنار کشیدن مجید ملانوروزی از دبیری این نمایشگاه از رویداد یاد شده و جایگزینی علی مرادخانی به عنوان دبیر نمایشگاه بود. ضمن اینکه قرار شد همه تفاهمنامه ها و قراردادهای موجود پیرامون این رویداد در اختیار انجمن هنرمندان نقاش قرار بگیرد.
هیچ چیز محرمانه نیست
علی مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه گفت: محور این جلسه صحبت کردن پیرامون سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به برلین و رم است و اینکه به شما اطلاع داده شود اساس کار چه بوده و آیا چیزی محرمانه در این میان وجود دارد یا خیر؟
ملانوروزی در ادامه درباره تاریخچه شکل گیری این پروژه گفت: انجمن می تواند از همین امروز یک ناظر بگذارد تا خاطرتان جمع شود هیچ پنهان کاری در این میان وجود ندارد و همه چیز شفاف است. اگر دوستان از روز اول می گفتند بیایید جلسه بگذاریم من قطعا استقبال می کردم کما اینکه تا کنون پرسش هیچ خبرنگاری را درباره این موضوع بی پاسخ نگذاشتم. ما یک قراردادی از زمان آقای شالویی با وین داشتیم که ۴۰ اثر گنجینه به وین برود. این موضوع به دلیل تحریم ها و مشکلات بیمه ای محقق نشده بود. من که به موزه هنرهای معاصر آمدم درباره درآمدزایی نکاتی را دنبال می کردم. ابتدا با موزه فرانکفورت وارد گفتگو شدیم ولی چون هزینه بیمه آثار بالا بود و از طریق بلیت فروشی تنها می شد بخشی از هزینه ها را جبران کرد لذا از آن سفر صرف نظر کردیم. زمانی که نمایشگاه «اتوپینه» در موزه هنرهای معاصر برگزار شد و مسئولان از کشور آلمان برای دیدن این نمایشگاه آمدند این موضوع را دوباره با آنها در میان گذاشتیم.
وی ادامه داد: مسئولان دولتی گفتند برای اینکه نظر شما تامین شود باید این نمایشگاه را در یک موزه دولتی در برلین بگذارید که بشود هزینه ای برای برپایی نمایشگاه پرداخت شود. ما میان ۵ موزه امکان انتخاب داشتیم که در نهایت این نمایشگاه که شامل نمایش سی اثر گنجینه خارجی و سی اثر ایرانی موزه هنرهای معاصر می شود در موزه ملی برلین به نمایش در می آید و ما یک قرار داد یک و نیم میلیون یورویی علاوه بر دریافت ۵۰ درصد از بلیت فروشی با طرف آلمانی داریم.
آثار خارجی را طرف های آلمانی و ایتالیایی انتخاب کردند
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران درباره انتخاب آثار نیز گفت: آثار خارجی با مشورت طرف آلمانی انتخاب شد اما در انتخاب آثار ایرانی گفتیم خود ما درباره انتخاب این آثار تصمیم خواهیم گرفت. در این مدت هم برای قیمت گذاری آثار بخش ایرانی و انتخاب آنها از دوستان زیادی در انجمن و گالری دارهایی مثل خانم گلستان دعوت به همکاری کردیم که متاسفانه این موضوع محقق نشد و در حال حاضر دکتر حسینی استاد دانشگاه مسئولیت انتخاب آثار ایرانی را به عهده دارند اما همچنان این آمادگی را داریم که با مشورت هنرمندان و نمایندگان انجمن این آثار انتخاب شود.
ملانوروزی ادامه داد: از یک جایی به بعد چون من در اختتامیه جشنواره هولوکاست حضور داشتم و رسانه های خارجی و وزیر امور خارجه آلمان درباره این موضوع اظهارنظر کردند و با این نمایشگاه مخالف هایی شد من از حضور به عنوان دبیری نمایشگاه انصراف دادم تا این پروژه دوباره رونق بگیرد و در حال حاضر آقای مرادخانی دبیر این نمایشگاه است. در حال حاضر ما با آلمان یک پیش نویس قرارداد داریم و یک تفاهمنامه با موزه ماکسی ایتالیا و قراردادها هنوز امضا نشده است.
اینها اموال ملت است
معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: الان سوال حاضران این است که چرا از ابتدا ما در جریان این اتفاق نبودیم ولی به نظرم الان سوال مهم این است که چگونه با هم تعامل کنیم. ببینید زمانی که من به معاونت هنری آمدم چهار ماه بود یک تابلو از همین گنجینه در گمرک مانده بود و شما می دانید آثار گنجینه مانند یک بیمار اورژانسی با حساسیت بسیار جا به جا می شود.
معصومه مظفری رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران در ادامه نشست بیان کرد: به گمان ما مساله سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر به خارج از کشور به همه مردم ایران و همه هنرمندان مربوط می شود چرا که این آثار گنجینه ملی است. برای همین شکل گیری این جلسه طول کشید تا تعداد بیشتری از نمایندگان انجمن ها و هنرمندان حضور داشته باشند.
انجمن هنرمندان نقاش ایران با این پروژه مخالف است
منیژه صحی سخنگوی انجمن هنرمندان نقاش ایران در ادامه نظر هیات مدیره را در چند جمله خلاصه کرد و گفت: توقع می رفت این هم اندیشی پیش از هر گونه قرارداد برگزار شود و جامعه هنری از ابتدا در جریان امور باشد. اینها اموال ملت است و باید در همه مراحل درباره اش شفاف سازی شود که متاسفانه این اتفاق نمی افتد و در نهایت ما در انجمن به طور کل با ارسال این آثار به خارج از کشور مخالف هستیم.
این سفر را به تاخیر بیاندازید
لیلی گلستان در ادامه به عنوان یک گالری دار مستقل بیان کرد: در تمام دنیا موزه ها آثارشان را به یکدیگر امانت و یا کرایه می دهند. اتفاقا به شکل طولانی مدت هم این کار را می کنند. این اتفاق خوبی است که اثری از گنجینه ما برای نمایش به کشوری برود و از آنجا هم اثری بیاید و این تبادل فرهنگی صورت بگیرد اما قبل از اتفاق باید انجمن ها و گالری دارها و هنرمندها مطلع می شدند. مشاور حقوقی ما به ما یاد داده است که چون این آثار بیت المال است هر کسی حق دارد با شکایت جلوی این سفر را بگیرد. اما ما فکر می کنیم با تعامل و صحبت بشود این موضوع را حل کرد.
وی ادامه داد: به گمان من شاید یک روزی بیاید که بشود چنین نمایشگاهی را برپا کرد اما در این برهه از زمان برای این اتفاق فضا مناسب نیست. چند ماه دیگر در کشور ما انتخابات برگزار می شود. ما امیدواریم مسئولان در این سمت در دولت بعد ابقا شوند اما اگر در دولت بعد شما نباشید تکلیف آثاری که به امانت رفته است چه می شود؟ اگر اینجا جمع شده ایم و درباره شفاف سازی پروژه گله می کنیم برای این است که این آثار متعلق به ملت ایران است و همه در برابر آن مسئول و متعهد هستیم. چرا تا تشکیل دولت بعد صبر نمی کنید؟
بحث ما سیاسی نیست
مرادخانی در پاسخ به این مساله بیان کرد: ما بحث یک رویداد را در پیش داریم و نه بحث های سیاسی و انتخاباتی. بحث در این پروژه بحث فردی نیست که نگران باشید. بحث تعهد دولت هاست. اگر اثری از گنجینه به برلین یا رم می رود ظرف مدت مشخص بر می گردد که روی هم ۷ ماه است. این آثار هم همیشه می رفته و می آمده است اما چرا در این نمایشگاه تبدیل به یک موضوع حساس شده است؟ مطمئن باشید ما بسیار روی موارد مراقبت داریم. هر موضوعی حتی اگر به ضررمان باشد اطلاع رسانی می کنیم. الان هم می گوییم طی ۷ ماهی که این آثار به برلین و رم می رود و بر می گردد هنوز همین دولت پا برجاست. من اطمینان خاطر می دهم در همین فاصله آثار به کشور باز می گردد. ضمن اینکه همین الان سازمان بازرسی کشور در جریان موضوع است و پرونده برای نمایشگاه تشکیل شده و دیوان محاسبات بر کار نظارت دارد.
مرادخانی با بیان اینکه این تصور غلطی است که دوستان فکر کنند ۴ نفر دور هم در موزه نشسته اند و کاری در این ابعاد را برنامه ریزی کرده اند، گفت: در این قرار داد که میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موزه دولتی برلین بسته می شود وزارت خارجه دو کشور نظارت دارد و تضمین های لازم از سوی دولت آلمان در همه موارد گرفته شده است. ما اگر این ریسک را پذیرفتیم برای این است که موزه هنرهای معاصر تهران در دنیا دارای جایگاهی شود. کارها در دنیا دیده و اصالت آثار ما تایید شود و از همه مهمتر اینکه بتوانیم کارهای ایرانی ها را به دنیا نشان دهیم. حتی ما با یک سازمان معتبر بین المللی خواستیم قیمت گذاری بخش خارجی را به عهده بگیرد.
هنرمندان پر از سوء تفاهم هستند
در ادامه محمد رضا فیروزه ای با طرح این پرسش که جامعه هنری از آثار گنجینه بی اطلاع است، گفت: ما نمی دانیم چه تعداد آثار در گنجینه وجود دارد. چه تعداد آنها سند و مدرک معتبر دارند و قیمت خرید و تاریخ خرید دارند. همه اینها می تواند سفر این آثار به خارج کشور را پر خطر کند. ما از کجا بدانیم عده ای برای گنجینه کیسه ندوخته باشند؟ ما اکنون پر از سوء تفاهم هستیم.
مرادخانی در این باره جواب داد: من اطمینان خاطر می دهم در همین فاصله تا زمان پایان دولت یازدهم آثار به کشور باز می گردد. ضمن اینکه همین الان سازمان بازرسی کشور در جریان موضوع است. پرونده برای نمایشگاه تشکیل شده و دیوان محاسبات بر کار نظارت دارد
بابک اطمینانی نیز در ادامه به طرح این پرسش پرداخت که چه تضمینی برای بازگشت این آثار می دهید و بیان کرد: در خارج از ایران یک نفر می تواند با طرح یک شکایت از دولت ایران به واسطه مصادره شدن اموالش در ایران اموال ایران در خارج از کشور را مصادره کند. در این شرایط چه تضمینی برای بازگشت آثار هست؟
ملانوروزی در پاسخ اطمینانی گفت: این قانون تنها در آمریکا صادق است. آنجا قوه قضاییه به طور مستقل می تواند حکم به مصادره اموال دولتی بدهد برای همین ما در حالیکه از سه موزه در آمریکا درخواست برای نمایش آثار داشتیم اما اروپا را ترجیح دادیم. در اروپا این قانون وجود ندارد. ضمن اینکه ما از معتبرترین بیمه استفاده کردیم و تضمین سلامت رفتن و برگشتن آثار را هم بیمه می دهد این در حالی است که ما تضمین دولت های آلمان و ایتالیا را داریم. این آثار هم آثار گنجینه ای کاخ های ایران نیست و آثار موزه هنرهای معاصر است که اموال شخصی هیچ کسی به حساب نمی آید.
به خارجی ها نمی شود اطمینان کرد
علی فرامرزی در ادامه با تشکر از برگزاری این جلسه و ابراز امیدواری درباره اینکه این جلسه سنگ بنایی برای مشاوره گرفتن از هنرمندان در امور هنری باشد، بیان کرد: دنیا در این سالها بارها در حق ایران نامردی و ناعهدی کرده است و هنوز هم این کار ادامه دارد. برای همین است که هر ایرانی به اتفاقی در این ابعاد نگران می شود. اتفاق های زیادی بوده که تضمین هم درباره شان داده شده اما چیز دیگری از آب درآمده است. ضمن اینکه در این سالها در کشور خود ما موسساتی تاسیس شده اند که ما نمی دانیم اعضای هیات مدیره اش چه کسانی هستند و سر و ته آن به کجا وصل است. ما پر از سوءتفاهم هستیم.
آزیتا شرف جهان نیز در ادامه گفت: ما در دوره مدیریت آقای سمیع آذر در موزه هنرهای معاصر ، ماهی یک بار با حضور گالری دارها یک جلسه در همین مکان کتابخانه موزه می گذاشتیم و تبادل نظر می کردیم. الان هم می خواستیم پیش از اتفاق در جریان امور باشیم. معتقدیم هنوز هم ابعاد این قضیه شفاف نیست. برای من غیر قابل باور است این آثار بتواند چند ماهه به دو کشور برود و بر گردد. هیچ ایرادی نداشت که برپایی این نمایشگاه می ماند بعد از انتخابات. ما هنوز روی بیمه تحریم هایی داریم. ممکن است یک شرکت بیمه ای برای تبلیغاتش ادعاهایی مطرح کند اما در عمل آیا اتفاق مطلوب ما می افتد؟ هنوز اسامی و تصاویر کارهایی که می خواهد از ایران خارج شود اطلاع رسانی نشده است. ما اصلا کارشناسی داریم که در برگشت آثار متوجه شود که این آثار اصل است و آنجا کپی نشده است؟
آثار به سلامت باز می گردند
ملانوروزی در پاسخ به این سوال گفت: بیمه ما بیمه «لویدز » است که یکی از معتبرترین بیمه های دنیاست. کارشناسان آنها وضعیت تابلوها را بررسی کرده اند. از تمام لایه های این آثار با دستگاه های مخصوص موقع رفت و موقع برگشت تصویربرداری و با هم مطابقت داده می شود. بسته بندی و حمل و نقل آنقدر در این مورد سختگیرانه است که پس از این هیچ کس نتواند از این استانداردها کوتاه بیاید. شما مطمئن باشید دولت ها در جریان این پروژه هستند. این یک پروژه بین المللی است. اتفاقا آقای روحانی در سفری که چندی پیش به ایتالیا داشتند یکی از تفاهمنامه هایی که آنجا مطرح شد درباره همین پروژه بود. همان طور که گفتم وقتی وزیر امور خارجه آلمان به حضور من در اختتامیه جشنواره هولوکاست اعتراض کرد و حتی گفت او این جشنواره را ساماندهی کرده است آقای ظریف از من پرسید موضوع چیست؟ یعنی در این سطح این موضوع دنبال می شود.
گروه اجرایی این پروژه در ادامه بار دیگر در برابر این پرسش قرار گرفتند که چرا این نمایشگاه به سال آینده موکول نمی شود و این نکته را متذکر شدند که همچنان علیرغم قولی که داده شده بود که تصویر تمام آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر روی سایت قرار بگیرد هنوز این اتفاق نیفتاده است. این موضوع نیز مطرح شد که سرپرست موزه هنرهای معاصر در مصاحبه ای ذکر کرده که وقت آمدن به موزه هیچ اموالی را از مدیر قبلی تحویل نگرفته اند و همه اینها باعث عدم شفافیت درباره این پروژه شده است.
ملانوروزی در ادامه گفت: در این ۳۷ سال موزه هنرهای معاصر ۲۳ مدیر عوض کرده است. شخصا هر Hنچه به موزه آمده یا رفته را در دفتر نوشته ام. عکاسی از آثار گنجینه تمام شده اما بخش اطلاعات آثار کمی دچار ابهاماتی است که باید درست شود تا بتوانیم همه آثار را روی سایت با اطلاعات دقیق نمایش دهیم. نمی توانیم اطلاعات غلط روی سایت بگذرایم. اینجا مدیرانی ۸ سال روی کار بودند که هیچ کاری نکردند.
در ادامه معصومه مظفری بیان کرد: طبق قوانین ما باید هر تفاهمنامه ای که به اموال عمومی مربوط است در رسانه ها چاپ شود. لیلی گلستان نیز همچنان بر به تعویق انداختن برپایی این نمایشگاه تاکید کرد.
نمایشگاه در موعد مقرر برگزار می‌شود
البته مرادخانی این کار را عملی ندانست و گفت: من ترجیح می دهم کلا این کار را انجام ندهیم تااینکه بخواهد به تعویق افتد چرا که یک حرف و اراده ای میان دو کشور برای برپایی این نمایشگاه بوده است و از نظر وجهه بین المللی این رخداد خوب نیست. ما می توانیم هر تفاهم نامه یا قراردادی را در اختیار انجمن قرار دهیم تا شما هم با مشاوران حقوقی خود مشورت کنید. پیشنهاد مشخصم این است که کارگروهی از نمایندگان انجمن ها و گالری دارها با نماینده موزه تشکیل شود تا بر همه موارد این پروژه نظارت شود و حتی می شود از شما خواست به ما مشاوره بدهید که درآمد حاصل از این نمایشگاه صرف چه اموری برای موزه شود؛ آیا تجهیزات خریداری شود یا کار جدید خرید شود و یا کارهای دیگر انجام شود.
این پیشنهاد با مخالف اعضای حاضر در نشست رو به رو شد و بیان کردند: ما از اساس با این موضوع مخالف هستیم و نمی توانیم در این پروژه شریک اجرایی شویم.
در پایان بار دیگر علی مرادخانی این اطمینان را به جمع داد که آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر با سلامت به این سفر بروند و بازگردند.