خبرگزاری مهر - گروه استانها: ایران اسلامی روی نوا و نوحه و با زمزمه نام «حسین» اوج گرفته، دور یا نزدیک فرقی ندارد، صدا خیلی خیلی زود گوش و دلت را همراه می‌کند، هیئت‌های مذهبی از اول محرم خیمه‌های عزا را به پا کرده‌اند و شب و روز شهر را شور و شعور بخشیده‌اند.
کوچه‌ها را که قدم می‌زنی از شهر و روستا تا دورترین آبادی این دیار حرف و کلام یکی است، محرم حسابش با همه آئین‌ها جداست، ایرانِ سیاه‌پوش در محرم حال و هوایش یکی است، غرب و شرق و شمال و جنوب ندارد، ترک و لر و کرد و بلوچ و ترکمن و عرب هم ندارد، اینجا همه لهجه‌ها و زبان‌ها و اقوام، حسین(ع) را صدا می‌زنند.
آیین‌های سنتی عاشورایی روایت گر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان ایران استآیین‌های سنتی عاشورایی روایت گر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان ایران است، عاشقانه‌ای که گاه سرتاپای اهالی این دیار را در خاک و «گِل» فروبرده تا هر عزاداری زمزمه کند: آب حیات من است خاک سر کوی تو.
روایت این عاشقانه از روزها قبل از محرم شروع می‌شود، از ایامی که همه‌چیز مهیای عرض ارادتی دیگر است. خیمه‌ها در شهر پا می‌گیرد؛ دیوارها و خیابان‌ها سیاه‌پوش می‌شوند و نوحه‌های محلی تا روستاهای دورافتاده ضجه می‌زنند.
فارس؛ خیمه‌های برافراشته آیین ۴۰۰ ساله مردم زرقان
در استان فارس مردم با آئین‌هایی خاص به استقبال محرم رفتند. اهالی زرقان همزمان با ۲۷ ذی‌حجه که به روایتی سالروز شهادت مسلم بن عقیل(ع) است، با حضور در سه حسینیه شهر، مراسم برافراشتن خیمه‌های عاشورایی را طی سنتی دیرین برگزار کردند.
مراسم سنتی برافراشتن خیمه‌های عاشورایی در سه حسینیه حیدر، ولیعصر و امام سجاد (ع) زرقان بنا به سنتی ۴۰۰ ساله برگزار و اهالی هر محله با حضور در حسینیه محله خود، خیمه‌های عاشورایی بلندقامتی را بر حیاط حسینیه‌ها برافراشته کردند.
حسینیه‌های زرقان که هرکدام قدمتی به تاریخ حکومت صفویه دارد، هرساله در ۲۷ ذی‌حجه از اذان صبح میزبان خیل مشتاقان سالار شهیدان است، که بعد از اقامه نماز صبح و قرائت زیارت عاشورا، بر بام هر حسینیه ساز عزا می‌نوازند و مقدمات برپایی خیمه‌های عاشورایی را فراهم می‌کنند.
خیمه‌های عاشورایی به وسعت بیش از ۵۰ مترمربع و به بلندای بیش از ۱۲ متر است که بر ۶ ستون چوبی محکم استوار و مزین به پرچم سرخ «یا حسین» شده و برای برافراشتن هرکدام به بیش از ۱۵۰ مرد تنومند نیاز است.
بلندترین خیمه متعلق به حسینیه حیدر در شرق شهر زرقان است، که به سردار حیدر از فرماندهان لطفعلی‌خان زند منسوب است و برای بلند کردن آن از جرثقیل و بالابر استفاده می‌کنند، بر روی خیمه‌ها نقوشی وجود دارد اما کسی اطلاع دقیقی از سابقه تولید آن‌ها ندارد، درعین‌حال آثار متعددی از مرمت و کهنگی بر هر خیمه قابل‌مشاهده است.
این خیمه‌ها تا ۱۳ محرم برپاست و صبح‌ها مراسم قرائت زیارت عاشورا و روضه‌خوانی، ظهرها مراسم تعزیه و شامگاه مراسم زنجیرزنی و سینه‌زنی در خیمه‌های عاشورایی دایر می‌شود و روز ۱۳ محرم نیز خیمه‌های عاشورایی جمع می‌شود. مردم زرقان تا پایان ماه صفر لباس سیاه برتن دارند.
علاوه بر این مردم زرقان روز هفتم محرم را متعلق به ساحت حضرت ابوالفضل علیه‌السلام می‌دانند و طی آیین سنتی دیگری مراسم جمع‌آوری علم و پرچم‌های حسینی از خانه‌های عزاداران با حضور هیئت‌های عزاداری انجام‌شده و علم و پرچم‌های جمع‌آوری‌شده به هریک از این حسینیه‌ها منتقل می‌شود.
خراسان جنوبی؛ مراسم علم‌بندان
در استان خراسان جنوبی هم مراسم علم‌بندان یا به گویش بیرجندی «علم بندو» یکی از مراسم‌های سنتی ویژه عزاداری ماه محرم است که سادات بیرجند امسال نیز با برپایی مراسم علم‌بندان در آخرین روز از ماه ذی‌الحجه، آغاز عزاداری سالار شهیدان را اعلام کردند.
نخل بندان، نخل گردانی، سنگ‌زنی، بیل‌زنی، مشعل گردانی، شبیه گردانی و تعزیه‌خوانی از دیگر آیین‌های سنتی مردم استان در ماه محرم بوده که مردم خراسان جنوبی با اجرای این مراسم‌ها هم‌نوا با شهدای دشت کربلا محرم را به سوگ می‌نشینند.
آیین‌های عزاداری ماه محرم در هر نقطه‌ای رنگ و بوی خاص خود را داشته که نشان از ارادت مردم به سید و سالار شهیدان استرئیس شورای هیئت‌های مذهبی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: مراسم علم بندان یکی از آیین‌های قدیمی مردم خراسان جنوبی برای ورود به ماه محرم است که این مراسم امسال هم روز قبل از آغاز ماه محرم در محل هیئت محبان الزهرا و فاطمیه بیرجند با حضور همه هیئت‌های مذهبی برگزار شد.
غلامرضا عباسی مقدم همچنین مراسم بیل‌زنی در خوسف و مراسم حسن حسین را یکی دیگر از مراسم‌های سنتی عزاداری در استان عنوان کرد و گفت: آیین‌های عزاداری ماه محرم در هر نقطه از استان رنگ و بوی خاص خود را داشته که نشان از ارادت مردم به سید و سالار شهیدان است.
اصفهان؛ مراسم سنتی جاروکشی در نطنز
در اصفهان هم همزمان با شب اول ماه محرم‌الحرام طبق سنت هرساله با حضور خادمان و پیر غلامان امام حسین علیه‌السلام، مراسم سنتی و نمادین جاروکشی در حسینیه ارشاد علیا نطنز برگزار شد.
در این مراسم پیر غلامان و عاشقان حسینی بالباس‌های یکسان و با در دست داشتن جاروهای بلند بانوای «محرم آمد، ماه غم آمد» کف حسینیه را جارو کردند.
همچنین عده‌ای با در دست داشتن کوزه‌های آب و پرچم‌های عزاداری جاروکشان را همراهی کردند. آماده‌سازی نخل و بیرق‌ها یکی دیگر از بخش‌های مراسم جاروکشی در این حسینیه است.
گفتنی است هرساله در دهه اول ماه محرم، مراسم تعزیه‌خوانی در چهار تکیه تاریخی ارشاد عیا، مرکز شهر، سرشک و افوشته شهرستان نطنز برگزار می‌شود.
آئین نخل گردانی روز عاشورا نیز از دیگر مراسم سنتی عزاداری دهه اول محرم در شهرستان نطنز است که در روستای ابیانه علاوه بر نخل گردانی مراسم جغجغه زنی برگزار می‌شود که در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
سمنان؛ ۱۶۱ سال تاریخ زیر یک سقف
در استان سمنان هم پله‌های تنگ و پرشیب ورودی تکیه بازار به‌خوبی آب‌وجارو شدند تا مردم این استان مراسم عزاداری ایام محرم را به پادارند. خدام تکیه بازار که از نوادگان و منصوبان به باقر حاج علی‌اصغر جلالی، بانی این مجلس یک‌صد ساله، به تک‌تک مردم خوش‌آمد می‌گویند و خاک راه عزاداران حسین(ع) را توتیای چشمشان می‌کنند.
آئین سنتی نخستین شب ماه محرم در این تکیه با شوخوانی برگزار شد تا پیر غلامی با ردا و عبای مشکی حماسه‌سرایی از عاشورا را آغاز و نوحه «زهرا به فغان گریان و نالان ...» سر دهد؛ نوحه ای که حسین جلالی درباره آن می‌گوید: شاید قدمتش به دویست سال برسد چراکه جد ما حاج علی‌اصغر، آن را از پدربزرگش به یادگار داشت و در تمام این ۱.۵ قرن این مراسم حماسه‌سرایی انجام می‌شود اما در ۵۰سال گذشته نوحه زهرا به فغان، توسط پیرغلام جلالی، اجرا می‌شود.
این خادم حسین(ع) می‌گوید: «زهرا(س) به فغان» نماد آغاز ماه محرم است که با شور و احساس خاصی خوانده می‌شود و پیرغلام در بین مردم قدم‌های استواری برمی‌دارد و آن را با لحنی شورانگیز می‌خواند و خیلی‌ها بدون این نوحه، آغاز محرم در ذهنشان تداعی نمی‌کند.
قلک شکنی، آیین عاشورایی مازندران
در استان مازندران هم قلک شکنی از آیین‌های ویژه ماه محرم است که هرساله همزمان با آغاز این ماه در برخی شهرهای استان برپا می‌شود.
مراسم با پهن کردن پارچه‌های سبز در وسط حسینیه، چیدن قلک‌ها و با نشستن افراد بزرگ و کوچک دور این پارچه شروع می‌شود که در ابتدای دو قلک سفالی توسط پیر غلامان شکسته و مابقی قلک پلاستیکی توسط مردم پاره می‌شود و شروع به شمارش نذورات جمع‌آوری‌شده می‌کنند.
طبق این آیین سنتی هرساله از شب اول محرم تا اربعین حسینی به مدت ۴ روز قلک‌هایی برای نذورات و کمک‌های مردمی بین اهالی توزیع می‌شود و کمک‌های مردمی صرف نذورات خرج شب هفتم ماه محرم و هزینه‌های جاری می‌شود.
همزمان با محرم آیین‌های عزاداری و سنتی مازندرانی‌ها که بیانگر عشق و ارادتشان به سالار شهیدان است اوج می‌گیرد و قلک شکنی از آیین‌های ویژه ماه محرم است که هرساله همزمان با آغاز این ماه در برخی شهرهای استان برپا می‌شود.
قلک شکی از رسوم عاشورایی اهالی بربری محله شهرستان قائم‌شهر بوده که از هشت سال پیش تاکنون رواج داشته و هرسال باشکوه‌تر از سال قبل برپا می‌شود و این آیین امسال نیز همزمان با شب اول ماه محرم با حضور مداحان، پیر غلامان و عزاداران حسینی برگزار شد.
تهران؛ برگزاری آیین تعویض پرچم گنبد حرم عبدالعظیم حسنی(ع)
امسال هم به‌مانند هرسال نوای عزاداری و سوگواری در جای‌جای استان تهران به گوش می‌رسد و برخی از عاشقان و دلباختگان به مکتب سرخ حسینی، با برپایی ایستگاه‌های صلواتی در ایام ماه محرم از عزاداران حسینی پذیرایی می‌کنند.
حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نیز در شب اول محرم میزبان جمع کثیری از مردم شهرری و نقاط مختلف استان تهران بود که خود را از نقاط دور و نزدیک به این مکان مقدس رسانده و در برنامه عزاداری و سوگواری سید و سالار شهیدان شرکت کردند.
آیین تعویض پرچم گنبد حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نیز در ایام محرم با حضور جمع کثیری از مردم متدین و انقلابی استان تهران برگزار و پرچم حضرت اباعبدالله الحسین(ع) بر فراز این حرم نورانی نصب شد.
به گفته مسئولان، قرار است تا پرچم حضرت اباعبدالله الحسین(ع) تا پایان ماه صفر و به مدت دو ماه بر فراز حرم حضرت عبدالعظیم حسین(ع) نصب باشد.
اردبیل؛ پرچمی که رضاشاه هم نتوانست بر زمین زند
در یک‌قدمی بقعه شیخ جبرئیل پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی هم در آئینی عاشورایی عزاداران دور مسجد شیخ کلخوران مراسم عزای ماه محرم را برپا کردند.
زن‌های چادر سیاه چادر را به دندان گرفته و با یکدست بچه‌هایشان را در فاصله نزدیک خود نگاه می‌دارند. مردها لباس عزا به تن کرده‌اند. همه اهالی محله در ماتمی بزرگ می‌گریند و با اشک‌هایی که در سوز مهرماه گرمی را در چند لحظه می‌بازد از امام خود طلب مغفرت دارند.
دل‌ها بی‌قرار اتفاقی است که برای تعدادی اندک تازگی دارد. کمی آن‌طرف‌تر درب منزلی مملو از زنان چادر سیاه شده و داخل حیاط غلغله آدم‌ها جای سوزن انداختن باقی نگذاشته است.
دسته‌ای داخل اتاقک پایین خانه‌ای که امروز حسینیه است می‌شوند و دسته‌ای دیگر با چشمان سرخ‌شده از اشک و استغاثه خارج می‌شوند.
گفته می‌شود در این حسینیه یک پرچم منتسب به کربلا وجود دارد که همه‌ساله در ابتدای ماه محرم با حضور اهالی به مسجد شیخ کلخوران انتقال داده می‌شود و تا پایان ماه در مسجد باقی می‌ماندگفته می‌شود در این حسینیه یک پرچم منتسب به کربلا وجود دارد که همه‌ساله در ابتدای ماه محرم با حضور اهالی به مسجد شیخ کلخوران انتقال داده می‌شود و تا پایان ماه در مسجد باقی می‌ماند.
زن‌هایی که برای دست زدن به پرچم و نذر کردن آن حالا از هم سبقت می‌گیرند بی‌خود از حال و هوای دنیای مادی دست به دعا برداشته‌اند. این پرچمی است که از کربلا به این منطقه آورده شده و داستان جالبی در بین مردم دارد.
دسته‌دسته زنانی که نذورات خود از شکلات و فطیر گرفته تا آش و شکر و پنیر و نبات پخش می‌کنند حالا با شنیدن صدای عزاداری از اطراف پرچم کنار رفته و مسیر دسته را آزاد می‌کنند. پرچم ابوالفضل (ع) در بین اهالی و کسانی که به آن تمسک کرده‌اند حرمت ویژه دارد.
زمانی که رضاشاه تمامی پرچم‌های عزاداری را جمع‌آوری می‌کرد، سربازان وی نتوانستند به این پرچم دست یابند و برخلاف سایر پرچم‌ها باقی ماند. صدای طبل و نی و شیپور روح هر اردبیلی عاشق ابوالفضل (ع) و امام حسین (ع) را به لرزه درمی‌آورد.
طشت گذاری؛ آئین پرسوز مردم اردبیل در تداعی حماسه سقای کربلا
رسم طشت گذاری یا طشت گردانی نیز ازجمله مراسمی است که می‌توان در میان آیین‌های عاشورایی معرفی کرد که منسوب به شهر اردبیل به‌طور خاص و مردم آذربایجان به‌طور عام است. در این آئین، طشت نماد مشک سقای کربلا، آب، رود و نماد فراتی است که به روی حسین (ع) و یارانش بسته شد.
در اردبیل قدیم این رسم از بیست و هفتم ماه ذی‌حجه و با برگزاری مراسم طشت گذاری در مسجد جامع این شهر آغاز و در روزهای بعد مساجد دیگر نیز به‌نوبت طشت گذاری و طشت گردانی می‌کنند. امروزه نیز این مراسم با اندک تغییراتی در چندین روز با شور و حال خاصی برگزار می‌شود.
مراسم طشت گذاری در تمام روستاهای استان اردبیل بانظم و ترتیب زمانی و مکانی خلل‌ناپذیر و البته با آداب‌ورسوم مخصوص هر روستا که در ظاهر شاید اختلاف بسیار اندکی باهم داشته باشند اما در محتوا یکی هستند، برگزار می‌شود.
به گفته ریش‌سفیدان این روستا یکی دو روز قبل از برگزاری مراسم طشت گذاری، طشت موردنظر را از مسجد برداشته و بعد از تمیز و معطر کردن، پارچه سیاه روی آن می‌کشند. در روز طشت گذاری نیز پس از نوحه و روضه مردم به‌صورت دسته‌ها منظم با برداشتن طشت عزاداری از مسجد، آن را با آیین خاصی در دو منطقه و در منزل دو نفر از قدیمی‌های روستا می‌گردانند.
در این آئین دسته‌جات در دو ستون منظم که بیرق‌های عزاداری در جلوی آن قرار دارد به حرکت درآمده و هرکدام از این ستون‌ها با زمزمه «شابت» یا سردسته ستون و با صدای بلند، یک ستون «حسین» و در جواب آن ستون دیگر «مظلوم» می‌گویند و به همین ترتیب تا خانه حاوی طشت این مسیر پیموده می‌شود و در آنجا با ذکر مصیبت کوتاه، طشت عزا برداشته‌شده و از مسیر دیگر به‌سوی مسجد حرکت می‌کنند.
«طوق بندان» و «دسته چوبی» عزاداری ویژه گرگانی‌ها در محرم
گرگانی‌ها هم با انجام مراسمی مانند «علم‌گردانی»، « طوق بندان»، «چهل‌منبر» و «دسته چوبی» در ماه محرم، به‌نوبه خود درراه حفظ ارزش‌های محرم و فرهنگ وفاداری و مردانگی ابوالفضل العباس (ع) تلاش می‌کنند.
علی‌رغم فراموشی برخی آیین‌های سنتی عاشورایی، شیوه عزاداری سنتی مردم گرگان در دهه اول محرم منحصربه‌فرد است و برخی از رسوم اجراشده محرم در استرآباد، تنها مختص این دیار تاریخی ایران است.
برخی از این رسوم تاریخی نیز به‌عنوان میراث معنوی به ثبت ملی رسیده است. به‌عنوان‌مثال مراسم «طوق بندان» در اجلاسیه پیرغلامان به‌عنوان میراث معنوی با شماره ۴۳۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
طوق بندان از مراسم خاص مردم گرگان است که روزهای چهارم تا دهم محرم و در ساعت پیش از اذان مغرب در محلات تاریخی گرگان برگزار می‌شود.
ترتیب اجرای این مراسم در محلات گرگان به این‌گونه است طوق بندان محله «میرکریم» روز چهارم، طوق بندان محلات «نعل‌بندان»، «پاسرو» و «میخچه گران» روز پنجم، محلات «سرچشمه»، «سبزه مشهد»، «سرپیر» و «دباغان» در روز ششم محرم، طوق بندان محلات «میدان عباسعلی» و «دربنو» و«دوشنبه ای» و «شاهزاده «شازده قاسم» در روز هفتم و طوق بندان محلات «ملل» و «آلوچه باغ» در روز هشتم برگزار می‌شود.
آیین «علم‌گردانی» یا «علم گردش» با بیش از یک قرن سابقه طبق سنت هرساله و دیرینه، همزمان با هفتمین روز محرم به یاد علمدار کربلا در روستای کفش گیری برگزار می‌شود.
یزد؛ نخل ۲۰۰ ساله امیر چخماق سیاه‌پوش شد
اینجا شهرها بادگیرهای ایران یزد است، نخل‌هایی که در طول سال استوار و پابرجا در مقابل حسینیه‌ها و مساجد و گاه در میدان‌ها شهر ایستاده‌اند، در این ایام سیاه‌پوش و برای نخل برداری روزهای تاسوعا و عاشورا آماده می‌شوند.
در بسیاری از محله‌ها، سیاه‌پوش کردن نخل‌ها به‌عنوان نماد عزاداری یزد، دو روز قبل از تاسوعا انجام می‌شود اما برخی نخل‌های قدیمی‌تر در روزهای نخستین ماه محرم سیاه‌پوش می‌شوند.
یکی از قدیمی‌ترین نخل‌های استان که قدمتی ۲۰۰ ساله دارد، نخل میدان امیرچخماق است که با حضور مردم سیاه‌پوش شد تا عزاداری در شهر به‌صورت رسمی در اصلی‌ترین میدان یزد اعلام شود.
یزدی‌ها آداب‌ورسوم بسیاری در این ماه دارند که برخی از آن‌ها این روزها هنوز هم اجرا می‌شود و برخی دیگر به دست فراموشی سپرده‌شده است.
در یزد که در همه ایام سال، با مناسبت و بی‌مناسبت، مراسم‌های روضه‌خوانی اباعبدالله الحسین (ع) برپاست و هفته‌ای نیست که در کوی و برزنی، پرچمی برای دعوت مردم به مراسم روضه‌خوانی نصب نشده باشد، در ایام ماه محرم شور و نوایی دیگر برپاست.
کردستان؛ طنین نوای یا حسین(ع) در بام ایران
اینجا در بلندترین نقطه ایران‌زمین مردم ولایتمدار و مؤمن بیجار تمام خانه‌ها پرچم‌های ماتم خود را بر سر درب خانه‌هایشان آویخته‌اند و عشق و ارادت خود را به اباعبدالله الحسین(ع) نشان می‌دهند.
ماه محرم و صفر از ارزش و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است به‌گونه‌ای که طی این دو ماه در شهر بیجار هیچ‌گونه مراسم جشن و شادی برگزار نمی‌شود و مردم پرچم‌های سیاه را بر فراز خانه‌هایشان همچنان نگه می‌دارند و به‌نوعی نشان می‌دهند که همچنان داغ اباعبدالله در دل‌هایشان زنده است.
اوج آیین‌های عزاداری در این شهرستان در ماه محرم و به‌خصوص دهه اول این ماه است که آیین گل گیران استاوج آیین‌های عزاداری در این شهرستان در ماه محرم و به‌خصوص دهه اول این ماه است که آیین گل گیران است که اوج غم و اندوه مردم این دیار را در غم واقعه عاشورا به نمایش می‌گذارد و دل هر عزادار حسینی را به درد می‌آورد آیینی که در آن تنها عشق به اباعبدالله الحسین است که به نمایش درمی‌آید.
در روز گل گیران حسینی در بیجار از جوان و پیر می‌آیند تا بگویند غم از دست دادن حسین‌ابن‌علی همچنان زنده است و مردم هنوز حادثه عظیم کربلا را از یاد نبرده‌اند.
صبح عاشورا از هر شهر و مکانی مردم جمع می‌شوند تا ببینند گل گیران با پاهای برهنه چگونه در غم اربابشان اشک ماتم می‌ریزند.
بوشهر؛ لالایی زنان پای گهواره حضرت علی‌اصغر(ع)
یکی از آیین‌های ویژه بانوان بوشهری در این ماه آماده‌سازی گهواره نمادین حضرت علی‌اصغر (ع) است که با پارچه‌های رنگی زیبا تزئین می‌شود و زنان در روزهای منتهی به عاشورا همگام با حضرت رباب گهواره را تکان می‌دهند و لالایی برای کوچک‌ترین سردار کربلا می‌خوانند.
مادران کودکان خود را برای شفا و بیمه حضرت علی‌اصغر در گهواره می‌گذارند و با دعاهای عزاداران همراه است. روز عاشورا گهواره نمادین حضرت علی‌اصغر (ع) به نشانه شهادت ایشان سیاه‌پوش می‌شود.
آیین‌های بسیاری ویژه بانوان از ابتدای محرم وجود دارد که می‌توان به حجله قاسم، شمع‌زنی، طفل صغیر و صبحدم اشاره کرد.
یزله یکی دیگر از رسوم دیرین مردم استان بوشهر به‌ویژه در ایام محرم است که به شیوه‌ای خاص و شورانگیز اجرا می‌شود. این مراسم پس از سینه‌زنی سنتی اجرا می‌شود.
نحوه انجام آن بدین‌صورت است که افراد با گرفتن کمر فرد جلو (مانند قطار بازی بچه‌ها)، تشکیل یک قطار انسانی داده و با ضرب‌آهنگ شعر یزله، به نرمی قدم برداشته و به جلو می‌روند.
در مراسم عزاداری، گروه پس از طی مسافتی ایستاده و دایره وار و خمیده به سمت مرکز، با ریتم یزله شروع به سینه‌زنی می‌کنند که اشعار و نوحه‌هایی که در این مراسم می‌خوانند بستگی به زمان آن مراسم دارد.
مثلاً در شب تاسوعا همه باهم می‌خوانند «شب تاسوعاست امشب» و تک‌خوان در جواب می‌گوید: «کربلا غوغاست امشب» حتی به این مراسم در گفتار عامیانه ( هیامظلوم ) هم گفته می‌شود.
تعزیه در خراسان شمالی
تعزیه ترک‌ها و کردهای خراسان شمالی هم نمایش و آیینی مذهبی با چهارچوبی خاص و یکی از جلوه های ماه محرم استتعزیه ترک‌ها و کردهای خراسان شمالی هم نمایش و آیینی مذهبی با چهارچوبی خاص و یکی از جلوه های ماه محرم است که وقایع مذهبی، داستان‌های تاریخی، اساطیر و قصه‌های عامیانه را بازگو می‌کند.
مجالس تعزیه، انواع مختلف دارد که وقایع کربلا و مصائب خاندان پیامبر اکرم (ص) را نیز بازگو می‌کنند. تعزیه بنی اسد یکی از رسوم دیرین مردم خراسان شمالی است که در عزاداری ماه محرم و در دوازدهمین روز محرم برگزار می شود.
تعزیه بنی اسد (حمل بیل) نوعی شبیه سازی است از طایفه بنی اسعد که در واقعه عاشورا، پیکر مطهر امام حسین (ع) و دیگر شهدا را پس از این که سه روز در بیابان (صحرای کربلا) مانده بود با بیل و ابزار دیگر به خاک سپردند.
این آیین یک مرشد و رهبر دارد که نوحه های اصیل و خاصی را قرائت می کند و مردم در پاسخ به نوحه ها با اشک و مویه می کنند ومراسم تشیع نمادین شهدای کربلا را برگزار می کنند.
بنابراین گزارش، «آئین عاشورایی» عرض ارادت است، اینجا نقل نام و نشان نیست، نقل عشق و محبت است، دور و نزدیک ندارد،اینجا همه پیوند می‌خورند به او که مایه وصل است و کشتی نجات، پیوند می‌خورند و پیوند می‌دهند، زنجیره می‌شوند و همه ایران می‌شود عرض ارادت...