به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه های هسته ای تسلیحاتی دست کم از سال ۱۹۴۵ و با شکل گیری نظام بین الملل دو قطبی در جهان همواره یکی از مسائل مورد توجه بوده است. بسیاری از کشورهای مورد حمایت دو بلوک شرق و غرب، بر اساس همین اصل و به جهت ایجاد بازدارندگی در برابر حملات هسته ای طرف متخاصم، به سرعت به سمت ساخت و توسعه زیرساخت های لازم برای غنی سازی اورانیوم، پلوتونیوم و در پی آن تسلیحات هسته ای حرکت کردند.
اما نکته مهم در این ماجرا این بود که به جز قدرت های بزرگ، مابقی کشورهای مورد حمایت دو بلوک مجبور بودند فعالیت های هسته ای و تولید تسلیحات مرتبط با آن را به شکلی زیرزمینی و مخفیانه انجام دهند. آفریقای جنوبی یکی از این کشورها است که برنامه فعالیت های هسته ای و حتی تولید تسلیحات هسته ای مبتنی بر آن برای سالها از دید جهان مخفی بود.
آفریقای جنوبی در سال ۱۹۸۹ تصمیم به نابودی تا تسلیحات هسته ای خود آن هم به صورت یکجا و کلی گرفت. در حقیقت این کشور اولین و تنها کشوری بود که خود اقدام به تاسیس برنامه های و تاسیسات هسته ای گرفت، سلاح و کلاهک های هسته ای تولید کرد و نهایتا خود بدون وجود هیچ گونه اجباری اقدام به امحای همه امکانات و ادوات هسته ای خود گرفت.
رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی برای بیش از سی سال توانسته بود تشکیلات و تاسیسات هسته ای و تسلیحاتی بسیار پیچیده و پیشرفته ای آن هم به صورت کاملا مخفیانه برای خود به وجود آورد. آفریقای جنوبی حتی در تکنولوژی هسته ای نه تنها به توانایی تولید کلاهک و موشک های هسته ای بلکه به تولید ماشین های پرتاب آنها مانند موشک اندازها نیز دست یافته بود.
نکته اینجاست که تمامی این فرآیند از ابتدا تا انتها یعنی روز تصمیم به امحای این تسلیحات توسط دولت، به صورت کاملا مخفیانه انجام می شده است. اما این استراتژی دولت آفریقای جنوبی چندان هم موفق نبود و برنامه هسته ای این کشور کم کم از طریق خود مسئولین دولتبه بیرون درز کرد.
نهایتا دولت «اف . کی . دِ کلرک»، رئیس جمهور وقت آفریقای جنوبی در سال ۱۹۹۳ با ایجاد گردشی حداکثری در عرصه سیاست خارجی خود تصمیم به شفاف سازی برنامه هسته ای این کشور گرفت. هرچند که آفریقای جنوبی سعی بسیار کرد تا در جهت جلوگیری از اعمال فشارهای بین المللی به این کشور به خاطر توسعه تسلیحات هسته ای آن هم به صورت مخفیانه و در این مقیاس وسیع، تا جایی که می تواند از انتشار بیشتر ابعاد فعالیت های هسته ای خود جلوگیری کند.
کتاب «بازبینی برنامه تسلیحات هسته ای آفریقای جنوبی» نوشته «دیوید آلبرایت» و «آندره استرایکر» که توسط انتشارات «کریت اسپیس» به چاپ رسیده به بررسی و بازبینی برنامه فعالیت های هسته ای و تسلیحاتی آفریقای جنوبی، چگونگی و دلایل آغاز آن، مسیر توسعه و پیشرفت آن پرداخته است.
کتاب همچنین به چگونگی رسیدن به تصمیم متوقف کردن این فعالیتها و از بین بردن تسلیحات هسته ای توسط دولت ژوهانسبورگ پرداخته که در حقیقت می تواند تاریخ و تجربه ای روشن و آموزنده برای بسیاری از کشورهای دیگر باشد.