خبرگزاری مهر - گروه استان ها- اسما محمودی: استان کرمان ۱۸ سال است با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و بی آبی شدید در این استان خسارات قابل توجهی به عرصه های مختلف محیط زیست، اقتصاد و حتی امنیت به خصوص در جنوب کرمان وارد کرده است.
خشکسالی و از بین رفتن بسیاری از مزارع و زمینه های کشاورزی در جنوب کرمان ارتباط مستقیمی با بروز جرم و مشکلات امنیتی دارد خشکسالی در کرمان حالا تبعات اجتماعی گسترده خود را هم رو کرده است و موجب بروز آسیب های اجتماعی شده است که مهار هر یک از آن ها به برنامه ریزی و سرمایه گذاری گسترده نیاز دارد.
مهاجرت از روستا به شهر افزایش یافته است
حالا هر سال بر آمار روستاهایی که خالی از سکنه می شوند افزوده می شود و تنها در شهرستان ریگان در شرق استان کرمان طی سال های اخیر ۱۶ روستا به کلی تخلیه شده اند.
این در حالی است که وجود این روستاها و جمعیت های پراکنده عشایری در عرصه های کویری و دور افتاده، خود تضمین بسیار محکمی در راستای امنیت این مناطق است.
بارندگی ها در استان کرمان به صورت میانگین در طول سال ۱۲۹ میلیمتر است که این آمار از متوسط ۲۵۰ میلیمتری کشور به شدت پایین تر است
بارندگی ها در استان کرمان به صورت میانگین در طول سال ۱۲۹ میلیمتر است که این آمار از متوسط ۲۵۰ میلیمتری کشور به شدت پایین تر است اما مشکل اینجاست که همین میزان بارندگی هم در اکثر سال های دهه گذشته انجام نشده است.
هر سال ۲۴ میلیارد مترمکعب بارندگی در استان کرمان روی می دهد که به دلیل شدت گرمای هوا ۷۷ درصد از این آب ها تبخیر می شود که معادل ۱۸ میلیارد مترمکعب است و ۳.۲ میلیارد مترمکعب نیز به زمین نفوذ می کند و تنها ۳۷۱ میلیون مترمکعب در سدها ذخیره می شود و مابقی آبها نیز به روش های مختلف هدر می رود.
اما نکته اینکه با وجود تمام اقدامات انجام شده ۱.۱ میلیارد مترمکعب آب به صورت منفی از آب های منابع طبیعی استان کرمان هدر می رود.
محقق منابع آب استان کرمان در گفتگویی در خصوص وضعیت منابع آب به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر شاهد افت شدید منابع آبی در استان کرمان هستیم و در سال جاری نیز وضعیت استان کرمان نامناسب است.
محمد کسمایی افزود: در سال جاری نیز مانند سال گذشته نرم عادی بارندگی محقق نشده است و این در حالی است که میزان مصرف آب هم کاهش نیافته است از سوی دیگر دمای هوا نیز به صورت نسبی در کرمان در حال افزایش است و تبخیر آب نیز افزایش می یابد.
میزان بارندگی در برخی شهرهای کرمان باورکردنی نیست
وی ادامه داد: متوسط بارندگی در برخی از مناطق کرمان آنقدر پایین است که از نظر بسیاری باور نکردنی است اما حقیقت این است که میزان بارندگی در برخی شهرهای کرمان به ۵۰ میلیمتر در سال هم نمی رسد و در شرق کرمان حتی به ۱۰۰ میلیمتر هم نمی رسد.
در کرمان تقریبا می توان گفت کار سازمان یافته برای استحصال آب انجام نشده است و تعداد سدهای بزرگ به تعداد انگشتان دست هم نمی رسدکسمایی ادامه داد: در کرمان تقریبا می توان گفت کار سازمان یافته برای استحصال آب انجام نشده است و تعداد سدهای بزرگ به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد و یا اعتبار مورد نیاز هم برای ساخت فوری سدهای نیمه کاره هم اختصاص نمی یابد و سال ها طول می کشد که یک سد ساخته شود و دلیل آن هم کمبود اعتبار است.
وی گفت: اکثر آب های سطحی در کرمان جذب زمین و در نهایت در قالب آب های زیر زمینی برداشت می شود اما ورودی آب به حدی نیست که ما برداشت می کنیم و همین امر موجب شده ذخیره گاه های طبیعی آب تخریب شود و دشت ها فرو بروند در برخی از دشت های استان کرمان شاهد هستیم دشت به سرعت قابل توجه در خود فرو می روند.
وی ادامه داد: کرمان وارد مرحله بحران است اما متاسفانه با وجود تمام اقدامات صورت گرفته هنوز هم درک صحیحی از مشکلی که روی داده است وجود ندارد.
وی بیان کرد: در حال حاضر به دلیل برداشت های غیر اصولی، سطح آب ها به شدت کاهش یافته به صورتیکه حتی جنگل ها هم در حال خشک شدن هستند.
این محقق منابع آب می گوید: جالب این که بدانید در یکی از دشت های کرمان هر سال سطح آب ۲.۱۵ متر کاهش می یابد و عملا مردم برای جبران این افت هر سال چاه ها را کف شکنی می کنند و عمق چاه ها به ۲۵۰ تا ۳۰۰ متر می رسد که شگفت آور است.
خطر خشکسالی از زلزله بیشتر است
وی ادامه داد: افت سالانه در شهرستان کرمان ۸۹ سانتیمتر، زرند ۱۳۷ سانتیمتر، رفسنجان ۶۴ سانتیمتر و سیرجان ۶۸ سانتیمتر محاسبه شده است و متعاقب همین افت خاک هم نشست می کند و اگر فنداسیون اطراف چاه ها را ببینید به سادگی نشست زمین قابل مشاهده خواهد بود.
محسن صالحی، مدیر ستاد بحران استانداری کرمان وقتی با تماس مهر در خصوص مخاطرات زمین لرزه مواجه شد پس از کمی تامل گفت: مردم کرمان باید بدانند خسارتی که خشکسالی و کمبود آب در کرمان وارد کرده است همچون سونامی است که امکانات استان را با خود می برد و بسیار مخرب تر از زمین لرزه است.
وی افزود: میلیاردها تومان در دهه گذشته به زیر ساخت های کرمان خسارات وارد شده است اما مردم درک مناسبی از آن ندارند و دلیل هم این است که بسیاری از تبعات آن را درک نکرده اند.
تنش های وسیع جمعیتی یکی از این مشکلات است در واقع اگر مثل امروز آب مصرف کنیم تا ۱۰ سال آینده دیگر آبی برای کشاورزی در استان وجود ندارد و بسیاری از روستاها تخلیه می شوند
صالحی ادامه داد: تنش های وسیع جمیعتی یکی از این مشکلات است در واقع اگر مثل امروز آب مصرف کنیم تا ۱۰ سال آینده دیگر آبی برای کشاورزی در استان وجود ندارد و بسیاری از روستاها تخلیه می شوند.
وی گفت: مردم باید مخاطرات خشکسالی را جدی بگیرند زیرا همین خشکسالی موجب بروز پدیده هایی مانند نشست زمین و دشت ها هم می شود که مانند زمین لرزه مخرب است.
وی ادامه داد: پس از صرفه جویی های ناشی از برنامه ریزی های اخیر در استان کرمان وضعیت کمی بهبود یافته است اما خشکسالی پدیده ای است که همه مردم در کنار مسئولان باید تلاش کنند که تبعاتش را کم کنند.
وی به وجود نزدیک به ۱۱ هزار چاه غیر مجاز در کرمان اشاره کرد و افزود: این آمار بسیار زیاد است و دلیل این است که مردم نمی دانند اگر این برداشت ها را ادامه دهند تا ۱۰ سال دیگر فرزندان آن ها دیگر حتی آب خوردن هم ندارند چه برسد به تداوم کشاورزی و این مهم باید در جامعه تبیین شود.
خشکسالی و تبعات ناشی از آن در حالی در کرمان ادامه دارد که متاسفانه بسیاری از طرح های مهم استان انتقال آب به استان کرمان به دلیل مسائل سیاسی مسکوت مانده اند که می توان به طرح بهشت آباد در این خصوص اشاره کرد.