خبرگزاری مهر، گروه استان ها-محمد محمودی: باریجه را بسیاری گنج برباد رفته می دانند گیاهی که کشت آن به راحتی صورت می گیرد و هم اکنون در بازار ایران به ازای هر کیلوگرم آن ۴۰۰هزار تومان وجه رایج دریافت می شود حال آنکه این محصول در شرایط اقلیمی استان سمنان به خصوص در شهرستان های سرخه و مهدیشهر توانایی رویش فراوانی دارد.
مسئولان استان سمنان در سال های اخیر با بروز خشکسالی های متمادی همواره به فکر کشت گیاهانی کم آب، پربهره و زودبازده بوده اند و در صدر فهرست این نوع کشت، قطعا گیاهان دارویی قرار دارند اما در این فهرست که گیاهانی مانند نعناع کوهی، کاکوتی، کاسنی، اشقنه و ... در آن بیشتر خود نمایی می کنند، قطعا باریجه قرار دارد.
باریجه خواص درمانی بسیار بالایی دارد حال آنکه کشت آن بدون نیاز به آب فروان بسیار سهل است این گیاه با نام علمی سخت و دشوار «بالنبو اولئوگم و یا «رزین گیاه فرولا گوموزا» بعضا با نام «سینونیم فرولا گالبانیفلوآ» نیز شناخته می شود این گیاه از خانواده چتریان است و در نوع اشکی تا پنج درصد و در نوع عسلی تا ۳۰ درصد اسانس دارد.
باریجه گیاهی مونوکارپیک است یعنی تنها یک بار گل می دهد اما بازدهی اسانس این گیاه آنقدر بالا است که همین یکبار گل دهی در یک هکتار می تواند ارزش افزوده ای معادل تمام کشت یکسال هندوانه در شهرستان سرخه را به بهره برداران ارائه کند.
ارزش افزوده باریچه با هیچ گیاهی قابل مقایسه نیست
کارشناس کشاورزی و گیاهان دارویی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان اینکه باریجه اهمیتی بسیار بالا در اقتصاد محلی دارد، گفت: امروز اسانس این گیاه به ازای هر کیلوگرم ۴۰۰هزار تومان فروخته می شود و وقتی با افزودنی های مجاز همراه می شود هر ۱۰۰سی سی آن را باید در داروخانه ها و یا عطاری های محلی هشت تا ۱۲هزار تومان مطالبه کرد این امر نشان دهنده ارزش افزوده بسیار زیاد این محصول است.
محمدرضا دربانیان درباره این گیاه، توضیح داد: باریجه اسانسی شفا بخش دارد که باعث کاهش فشار خون سرخ‌رگی، التیام بخشی و خاصیتی بسیار ضد قارچی دارد که در نوع خود می توان گفت بی نظیر است.
وی افزود: در گذشته به خصوص در بین روستائیان چهارمحال بختیاری و فارس این گیاه برای درمان تنگی نفس، انرژی بخش و برای افزایش شیر دام های سبک نیز استفاده می شده اما این گیاه یک خاصیت بسیار ویژه نیز دارد و آن این است که از صمغ باریجه برای چسباندن قطعات الماس های تزئینی بهره برده می شود جالب است که هیچ چسبی در دنیا توانایی چسباندن دو قطعه الماس را به این شکل ندارد و به این دلیل کشور فرانسه بزرگترین خریدار باریجه ایران است.
مسئولان قدر باریجه را نمی دانند
این کارشناس کشاورزی با اشاره به اینکه می توان با کشت باریجه اقتصاد محلی یک بخش را تامین کرد، گفت: طبق تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه شیراز، کشت گیاهانی مانند باریجه در مناطقی که با مشکل خشکسالی روبرو هستند و دامداری و کشاورزی در آنها با مشکلاتی روبرو است می تواند اقتصاد را متحول کند همچنین کشت باریجه برای یک شهرستان مانند سرخه آنقدر کافی است که می توان گفت تمام بودجه یکسال این شهرستان را می تواند تامین کند.
دربانیان با بیان اینکه مسئولان ما متاسفانه هنوز به ارزش باریجه پی نبرده اند، ابراز داشت: مسئولان قدر این گیاه را نمی دانند و هنوز در استان سمنان شاهد کشت هندوانه ای هستیم که برای هر کیلوگرم آن در برخی مناطق ۷۵ و در برخی مناطق دیگر مانند شاهرود ۳۵۰لیتر آب مورد نیاز است و در نهایت چه محصولی از این هدر رفت آب به دست می آید؟ حل آنکه با کشت یک جریب باریجه می توان ۱۰هکتار محصول هندوانه را با یک بسته آب مورد نیاز پاسخگو بود.
وی افزود: اگر مسئولان ما به فکر ترویج کشت باریجه در استان سمنان بودند امروز شاهد کشت هکتاری هندوانه، گندم، یونجه و صیفی جات در سطح زیر کشت شهرستان های استان نبودیم، امروز پدیده ای به نام آب مجازی هنوز در ذهن مسئولان ما نقش نبسته است لذا باید گفت آب مجازی تامین صیفی جات و گندم مورد نیاز از استان های دیگر بدون بهای گزاف آب است که می توان بدون هدر دادن این آب گرانبها، آن را صرف کاشت گیاهانی چون باریجه کرد.
گیاهان دارویی راهی برای مقابله با خشکسالی
کارشناس ارشد امور کشاورزی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به ارزش افزوده گیاهان دارویی در استان سمنان، گفت: خوشبختانه طی سال های اخیر اقدامات خوبی در زمینه کشت این گیاهان به خصوص در سرخه، گرمسار، دامغان و میامی صورت گرفته اما این امر باید در تمام استان تسری یابد.
مرتضی عرب حجی بیان داشت: باریجه در زمره گیاهانی است که نیاز به آب چندانی ندارد و خواص دارویی آن همیشه بازار فروش دارد امروز یکی از دغدغه های کشاورزان که ریسک گیاهان دارویی را نمی پذیرند، بازار فروش محصولات است که دولت می بایست با تضمین فروش محصولات و تهیه بازار این بهره برداران را به سمت کشت های جایگزین تشویق کند که در این زمینه به نظر می رسد جهاد کشاورزی استان اقداماتی صورت نداده است.
با توجه به خشکسالی موجود، چاره ای جز تغییر الگوی کشت نداریم وی افزود: امروز کشاورزان به کشت سنتی خود پایبند هستند و زمانیکه مسئولان در پشت میزهای خود از خواص باریجه سخن بگویند، برای کشاورز تفاوتی بین کشت هندوانه و باریجه وجود ندارد لذا مسئولان باید از پشت میزهایشان بلند شوند، به میان کشاورزان بیایند، آنها را دوره های آموزشی دعوت کنند و از خواص کشت های جایگزین سخن بگویند چرا که امروز با توجه به خشکسالی موجود در استان، چاره ای جز تغییر الگوی کشت نداریم.
کشت باریجه در ۱۲۵۰هکتار اراضی سرخه کلید خورده است
فرماندار سرخه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان اینکه در راستای نیل به سیاست های اقتصاد مقاومتی، پروژه مشارکتی کپه کاری باریجه در یک هزار و ۲۵۰ هکتار اراضی شهرستان کلید خورده است، گفت: یکی از سیاست هایی که در اقتصاد مقاومتی همواره مورد تاکید بوده و هست توجه ویژه به کشت محصولات کشاورزی و همچنین رسیدن به خودکفایی در این محصولات است و از سوی دیگر باریجه یکی از گیاهان با ارزش داروئی محسوب می شود که امروزه در موارد مختلفی از جمله داروئی، صنعتی، بهداشتی، آرایشی و دیگر موارد مورد استفاده قرار می گیرد لذا بهره وری و فرآوری باریجه در سرخه در دستور کار قرار دارد.
علی مویدی زاده افزود: این گیاه دارویی و صنعتی با ارزش خوشبختانه با آب و هوا و اقلیم بسیاری از مناطق کشور سازگاری داشته که باید از این موقعیت مناسب برای کشت و نگهداری این محصول زراعتی استفاده کرده و در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی با تشکیل شرکت تعاونی های روستایی علاوه بر مدیریت صحیح کاشت این محصول و بهره برداری بهینه و فرآوری آن برای صادرات به کشورهای جهان، نسبت به ایجاد شغل پایدار برای بهبود و توسعه اقتصاد روستاها و بستر سازی مهاجرت معکوس به روستاها گام برداریم
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ارز آوری و سود بسیار بالای این محصول گفت: مسئولان در تلاش باشند تا با برنامه ریزی دقیق و مدون، تدبیری اتخاذ کنند تا سود حاصله از این محصول به زندگی مستقیم روستائیان بازگردد.
کشت باریجه در ۸ منطقه سرخه آغاز شده است
رئیس اداره منابع طبیعی سرخه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی در هشت سامانه عرفی، اروانه، جوین، عبدل آباد، امامزاده عبدالله، آشنی، خنار، پادر و ایج در مساحت یک هزار و ۲۵۰ هکتار پروژه مشارکتی کپه کاری باریجه آغاز شده است.
علی همتی با بیان اینکه این طرح یکی از طرح های اقتصادی بسیار مطلوب در زمینه اقتصاد مقاومتی و خودکفایی است، ابراز داشت: گیاه باریجه با برداشت سنتی و بدون فرآوری توسط کشاورزان و روستائیان به قیمتی بسیار پائین به مبلغ ۱۰۰ هزارتومان برای هرکیلو فروخته می شود در حالیکه با برنامه ریزی دقیق و جامع و آماده سازی بستری باری فرآوری این محصول می توان به آن را به ارزشی حدود ۴۰۰ هزار تومان برای هرکیلو به اقصی نقاط جهان صادر کرد.
وی با اشاره به موارد مصرف متعدد این گیاه با ارزش، بیان داشت: بیشترین میزان بهره برداری این گیاه در استان های سمنان، خراسان و تهران صورت می گیرد که به صورت متوسط از هر بوته به میزان ۵۰ تا ۱۵۰ گرم باریجه بدست می آید همچنین باید گفت از باریجه در گذشته همراه با آنغوزه در ناراحتی های عصبی استفاده می شده که بنا بر اعتقادات دامداران مصرف بوته ی باریجه بوسیله حیوانات اهلی درمیزان و کیفیت تولید شیر آنها موثر بوده و در فواصل سرد سال که تامین علوفه مورد نیاز با مشکل مواجه می شود با جمع آوری ساقه های خشک این گیاه به تغذیه دام خود می پردازند.
باریجه در اقتصاد جوامع روستایی نقش مهمی دارد
رئیس منابع طبیعی سرخه با بیان اینکه باریجه در اقتصاد جوامع روستایی نقش مهمی دارد، گفت: باریجه در گذشته در درمان تنگی نفس و سرفه مزمن مورد استفاده قرار می گرفته و علاوه بر اثر نیرو بخش از خاصیت ضد نزله، ضد تشنج، ضد درد، ضد باکتری و ضد قارچ نیز برخوردار است که متاسفانه با رشد و توسعه جوامع امروزی و نیل به زندگی مدرن استفاده از این گیاه پر ارزش در طب داخلی به فراموش سپرده شده است.
همتی با ابراز اینکه نباید از موارد مصرف صنعتی این گیاه غافل شویم، بیان داشت: با بهره گیری از گیاه باریجه نوعی چسب مخصوص چسباندن سنگهای قیمتی نظیر الماس تهیه می شود که خاصیت بسیار مهم این نوع از چسب بی بو بودن و بی رنگی آن است.
اهمیت اصلی مصرف صنعتی باریجه استفاده از این گیاه معطر در صنایع عطر و ادکلن سازی است که کشور فرانسه از مشتریان اصلی بازار باریجه ایران است وی با اشاره به این مطلب که می توان با استفاده از این گیاه و بهره برداری بهینه از آن به اقتصاد و تولید ملی نیز کمک شایانی کرد، افزود: اهمیت اصلی مصرف صنعتی باریجه استفاده از این گیاه معطر در صنایع عطر و ادکلن سازی است که کشور فرانسه از مشتریان اصلی بازار باریجه ایران است که با تلاش مسئولان و جذب سرمایه گذار می توان به صادرات این محصول به بازارهای بین المللی اندیشید.
باریجه راهی به سوی ارتقای اقتصادی محلی
این روزها اقدامات خوبی در زمینه گسترش سطح زیر کشت باریجه در شهرستان سرخه رخ داده و خوشبختانه مسئولان با درک اهمیت این گیاه، نسبت به ترویج کشت آن اقدامات خوبی را صورت داده اند اما همچنان شناساندن باریجه تولیدی سرخه به بازارهای ملی و جهانی نیازمند برنامه ریزی دقیق و حمایت مسئولان است.
باریجه گیاهی دارویی و کم آب است که امروز از آن به عنوان گنج نا شناخته و یا برباد رفته یاد می شود این گیاه در دو نوع عسلی و اشکی در خردادماه کشت می شود و در شش یا هفت سالگی به اوج رشد خود می رسد که این امر نشان می دهد با یکبار کشت این محصول تا چه میزان می توان از آن برداشت کرد حال آنکه در مقایسه با سایر کشت ها مانند گندم و هندوانه این امر میسر نخواهد بود.
از دیگر مزایای باریجه این است که تا کنون مواردی برای منع مصرف آن ذکر نشده و امروز بیشتر به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی مانند نوشابه های غیر الکلی و فرآورده های گوشتی و یا معطر کننده مصرف دارد بنابر اعتقاد دامداران مصرف بوتۀ باریجه بوسیله حیوانات اهلی در تولید شیر آنها مؤثر است لذا در افزایش شیر می تواند مورد استفاده قرار گیرد همچنین باریجه در تهیه عطر و ادوکلن مصرف فراوانی در کشورهای مختلف جهان دارد این گیاه یک ماده مهم در تثبیت عطرها قلمداد می شود و در فرآورده های آرایشی و بهداشتی نیز مورد مصرف است، حال باید دید با این همه فایده آیا باریجه تحفه ای سبز برای اقتصاد استان سمنان و شهرستان سرخه خواهد بود یا خیر؟