صندوق‌های بازنشستگی در ورطه ورشکستگی

روزنامه جوان نوشت: شاید منظور از بحران در صندوق‌های بازنشستگی همان ورشکستگی باشد زیرا رئیس دفتر رئیس‌جمهور از وابستگی ۵۸ درصدی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولت در سال ۹۵ خبر داد، این بدان معنی است که حق بیمه‌های پرداختی شاغلان و سود شرکت‌های صندوق‌های بازنشستگی حتی کفاف پرداخت نیمی از هزینه‌های صندوق‌ها را هم نمی‌دهد.

محمد نهاوندیان در همایش صندوق‌های بازنشستگی با انتقاد از وابستگی ناسالم صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولت گفت: میزان وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولت از ۳۶ درصد سال ۸۷ به ۵۸ درصد در سال ۹۵ رسیده است.

وی اشاره‌ای به آمار تکان‌دهنده از هزینه‌های صندوق‌ها داشت و گفت: گردش مالی صندوق‌ها در سال ۹۴ بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار بوده است که رقم هنگفتی است زیرا کل درآمد ارزی حاصل از فروش نفت خام به ۲۷ میلیارد دلار نمی‌رسد.
نهاوندیان با اشاره به اینکه صندوق‌های بازنشستگی باید به توجیه اقتصادی بازگردند، تصریح کرد: هم‌اکنون آمار تکان‌دهنده‌ای از میزان گردش مالی پرداخت حقوق، مستمری و هزینه‌های درمان وجود دارد که بر اساس آن در سال ۹۴، ۱۲۰ هزار میلیارد تومان اعلام می‌شود که چیزی معادل ۴۰ میلیارد دلار است.

رئیس دفتر رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه همواره باید توجه عمومی دولت و مجلس به صندوق‌های بازنشستگی باشد، گفت: در موضوع شفافیت هم نمی‌توان برخورد دوگانه داشت، بنابراین صندوق‌های بازنشستگی به طور شفاف اطلاعات مالی را در اختیار ذی‌نفعان خود قرار دهند.

  اعتراف وزیر به عدم‌شفافیت صندوق‌ها

از سوی دیگر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که مدیریت چندی صندوق بیمه‌ای مهم و اثرگذار در اقتصاد ایران را تحت پوشش دارد، با بیان اینکه تمام مزایده‌ها، مناقصه‌ها و انتصابات صندوق‌های بازنشستگی باید به طور شفاف و عمومی اعلام شود، گفت: سهم صندوق‌های بازنشستگی در اقتصاد ۲۵ درصد است.

علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همایش صندوق‌های بازنشستگی در صندوق بازنشستگی فولاد با بیان اینکه از مرز بحران عبور کرده‌ایم، گفت: ظرفیت امضای صندوق‌ها باید به همان اندازه که اقتصادی هستند، افزایش یابد.
ربیعی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ۲‌هزارو۳۰۰ میلیارد تومان بابت بیمه بیکاری به افراد پول پرداخت می‌شود که معتقدیم این منابع باید در راستای کمک به اشتغال و بنگاه‌ها هزینه شود.
 کمک ۳۰ هزار میلیاردی دولت به صندوق‌های بازنشستگی

گفتنی است مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در نشست «اقتصاد کلان و تأثیر آن بر صندوق‌های بازنشستگی» که شهریور ماه ۹۵ برگزار شد به کمک ۳۰ هزار میلیارد تومانی دولت به صندوق‌های بازنشستگی در سال ۹۴ اشاره کرد و گفت: این رقم معادل بودجه عمرانی کشور است و امیدواریم روند شتابنده کمک دولت به صندوق‌ها بتواند در سال‌های آینده ادامه یابد.
در این میان صندوق‌های بازنشستگی دچار بحران شدید هستند و باید عنوان داشت که حتی بین آمارهایی که رئیس دفتر ریاست‌جمهوری با رئیس صندوق بازنشستگی کشوری در مورد وضعیت مالی صندوق‌ها عنوان می‌شود، تناقض وجود دارد و این تناقضات نشان از بحرانی بودن وضعیت صندوق‌های بیمه‌ای در کشور است و به نظر می‌رسد در صندوق‌های بازنشستگی داستان‌های زیادی وجود دارد.
  

شکست شرکت‌داری صندوق‌های بیمه‌ای

گفتنی است بخش عمده‌ای از درآمد صندوق‌ها در ایران وابسته به دریافت حق بیمه‌هاست. حال وقتی مشخص می‌شود که بیش از نیمی از بودجه صندوق‌ها را دولت تأمین می‌کند، مشخص است که سود شرکت‌داری صندوق‌های بازنشستگی و حق بیمه‌ها کفاف پرداخت هزینه‌ها را نمی‌دهد و هم اکنون صندوق‌های بازنشستگی عمومی عملاً در معرض ورشکستگی هستند.

بدهی ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی دولت به تأمین اجتماعی

رئیس سازمان تأمین اجتماعی در همایش صندوق‌های بازنشستگی، تنگناها و راهکارها، گفت: دولت به سازمان تأمین اجتماعی ۱۱۰‌هزار میلیارد تومان بدهکار است و قرار شده به روش‌های مختلفی مانند اجاره و فروش اوراق مشارکت طی پنج سال آن را بپردازد.
سیدتقی نوربخش گفت: سازمان تأمین اجتماعی فعلی در سال ۱۳۳۲ به عنوان سازمان بیمه اجتماعی کارگری تشکیل شد.
وی با اشاره به اینکه صندوق تأمین اجتماعی در حال حاضر ۴۲ میلیون نفر را پوشش می‌دهد، گفت: از ۱۴ میلیون بیمه شده اصلی، ۱۰ میلیون نفر بیمه‌شده اجباری، ۲ میلیون نفر بیمه شده مشاغل آزاد و ۲ میلیون نفر نیز بیمه شده تکلیفی هستند. همچنین ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار مستمری‌بگیر داریم که تعداد خانوارهایشان به بیش از ۵ میلیون نفر می‌رسد.

نوربخش درباره منشأ بدهی‌های دولت به تأمین اجتماعی، گفت: سال ۹۲ این سازمان ۶۰ هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار شد که ایجاد تعهدات بدون منبع در دولت قبل، دلیل آن بوده است.
همچنین کسری اعتباری صندوق‌های بازنشستگی در سال گذشته ۱۶ میلیارد دلار است که این در حالی است که تعهدات آینده صندوق‌ها ۴۱۰ میلیارد دلار خواهد بود.
همچنین رئیس سازمان تأمین اجتماعی گفت: سازمان تأمین اجتماعی دو هلدینگ نفت، گاز و دارو را در دولت جدید وارد بازار بورس کرده و ۶۰ درصد پرتفوی شستا در بازار سرمایه موجود است و مقدمات ورود به بخش گردشگری به بورس فراهم شده است.
 
بحران در صندوق‌های عمومی

بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد در حال حاضر ۴ میلیون و ۴۹۱ هزار بازنشسته کشوری و لشکری و مستمری‌بگیر تأمین اجتماعی در ایران در حال دریافت حقوق بازنشستگی هستند.
بحران در صندوق‌های بازنشستگی و به ویژه چهار صندوق عمومی و مهم با نام‌های سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق تأمین اجتماعی نیروهای مسلح و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر که ۹۶ درصد جمعیت فعال در بازار کار کشور را تحت پوشش قرار داده‌اند، بسیار جدی است.