به گزارش خبرنگار مهر، اسماعیل شمس نویسنده و محقق در حوزه تاریخ شامگاه چهارشنبه در نشست تخصصی نسخ و اسناد خطی کردستان که به همت مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج برگزار شد، گفت: با مراجعه به تاریخ و معالعه دقیق نویسندگان کتب خطی در جهان اسلام متوجه می شویم که حجم بسیار زیادی از آنان کردتبار بودند و بی راه نیست اگر بگویم این رقم به ده ها هزار نسخ خطی خواهد رسید که در کتابخانه‌های جهان پراکنده شده است.
این استاد دانشگاه افزود: بیشترین نسخ خطی جهان اسلام و کردها در کتابخانه های ایران نگهداری می شود، بعد از ایران ترکیه دومین کشور است، همچنین در مصر، روسیه، عربستان و کشورهای اروپایی هم می توان به وفور نسخ خطی را یافت که نوسینده و خالق این کتب کردها بودند.
شمس با اشاره به این مطلب که کردها یکی از اساسی ترین اقوام دوران اسلام بودند، گفت: قبل از اسلام منبع مکتوب چندانی در دست نیست تا متوجه شویم که کردها چه نقشی در منطقه داشتند، اما بعد از اسلام و به ویژه قرن چهارم ما می توانیم کتاب های بسیاری را بیابیم که توسط کردها نوشته شده است، از قرن هفتم به بعد فارسی نویسی هم رایج می شود، از این قرن به بعد کردها نقش بسیار جدی در نگارش کتاب های فارسی داشتند. پ
وی گفت: زمان حکومت ایوبیان اوج شکوفایی فرهنگی در میان کردهاست و این حرکت تا بدانجا پیش می رود که کردها اولین ترجمه شاهنامه را به عربی انجام دادند. همچنین ما انسان وارسته‌ی چون (محمد بن محمود شهرزوری) را داریم که کتاب تاریخ فیلسوفان را نگاشته است. هنوز کردها تا به امروز هیچ یک از کتاب های این فیلسوف را به کردی ترجمه و تصحیح نکردند.
وی افزود: از قرن نهم کم کم کردی نویسی هم به این عرصه افزود می شود و اولین کتابت کردی با زبان گورانی (هورامی) انجام شده است و بعدها زبان کرمانجی بدان افزوده می شود و گویش سورانی که امروزه یکی از مهمترین گویش های رسمی نوشتاری کردی است، سومین گویش است که بدان کتابت انجام شده است.
وی بیان کرد: پراکندگی کردها در کشورهای منطقه حسن بزرگی برای کردها به دنبال داشته و به همین دلیل بزرگان کرد در زمانه خویش به چهار زبان کردی، فارسی، عربی و ترکی مسلط بودند و به آسانی از تمامی مطالعات علمی در گستره این زبان ها بهره می بردند و در این میان آنها نقش بسیار مهمی در تبادل فرهنگی و علمی در میان این زبان ها بازی کردند.
شمس در ادامه گفت: نسل امروز محققان کردستان نیازمند آن هستند تا در ابتدا به فهرست بندی تمام نسخ خطی در سرتاسر جهان اقدام کنند که توسط کردها نوشته شده است، بعد از این مرحله زیربنایی ما می توانیم به تصحیح و بازخوانی این کتب، به ترتیب اولویت بپردازیم، بدون شک این اقدام نتایج تحقیقاتی مثبتی برای فرهنگ کردی در پی خواهد داشت. این مهم نیز نیازمند ایجاد مرکزی علمی برای تحقیق پیرامون نسخ و اسناد خطی کردستان است و این می تواند در سنندج احداث شود، سنندج باید به مرکز مطالعات کردستان شناسی در جهان تبدیل شود.
وی در پایان نشست تخصصی نسخ و اسناد خطی کردستان تاکید کرد: حجم اسناد کردی به نسبت نسخ خطی بسیار بیشتر است و چیزی بالغ بر ملیون ها سند خطی از کردها در کتابانه های جهان موجود است، در همین خانه آصف سنندج بالغ بر ۳۰ هزار سند خطی نگهداری می شود که همگی آنها باید بررسی و طبقه بندی شوند، می توانم به جرات بگویم که تا به امروز تنها یک درصد بررسی نسخ و اسناد خطی کردستان انجام شده است، پرداختن به این مقوله تاریخی نیازمند همتی جمعی از سوی تمامی اساتید کرد است.
شایان ذکر است که نشست بررسی نسخ و اسناد خطی کردستان عصر چهارشنبه و با همت مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج برگزار شد.