خبرگزاری مهر-گروه اقتصادی-محمد علی زمان خانی : عربستان سعودی بار دیگر در آستانه نشست اوپک و درحالی که کشورهای بزرگ تولیدکننده و صادرکننده نفت جهان خود را برای اتخاذ یکی از تاریخی‌ترین تصمیمات چند سال اخیر مدیریت بازار نفت آماده می‌کنند، «دبه» کرد.
حدود یک ماه قبل کشورهای عضو اوپک در نشست فوق العاده الجزیره نسبت به تعیین سقف تولید نفت به توافق رسیدند و مقرر شد با برگزاری نشست‌های کارشناسی و تشکیل یک کارگروه مشترک، خود را برای تثبیت و حتی کاهش تولید نفت اوپک تا سقف ۳۲.۵ میلیون بشکه در روز آماده کنند.
در طول چند هفته گذشته نشست‌های متعددی در سطح کارشناسی و نمایندگان هیات عامل کشورهای عضو اوپک برای تعیین سهمیه تولید نفت در بین کشورهای عضو در نقاط مختلف جهان برگزار شد و حتی کشورهای غیر عضو اوپک همچون روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، عمان و... هم آمادگی خود را برای تثبیت و کاهش تولید نفت اعلام کردند اما در نهایت عربستان سعودی با ارسال یک نامه سیاسی و برنامه‌ریزی شده تمامی مذاکرات و توافق‌های انجام گرفته در آستانه نشست اوپک را زیرسوال برد.
بر این اساس عربستان سعودی با ارسال در نامه‌ای رسمی به اوپک اعلام کرده است در نشست مشترک روز دوشنبه ٢٨ نوامبر (هشتم آذر ماه) بین کشورهای عضو و غیر عضو اوپک شرکت نخواهد کرد، «زیرا وزیران عضو اوپک باید ابتدا در باره کاهش تولید به توافق برسند و سپس این توافق را به کشورهای غیرعضو عرضه کنند.»
همزمان با عقب نشینی تاکتیکی عربستان سعودی از حضور در نشست مشترک اوپک و غیر اوپکی‌ها، روسیه هم اعلام کرده که در این نشست مشترک حضور نمی‌یابد تا عملا دستیابی به توافق همه جانبه به منظور تثبیت عرضه نفت در بازار با شکست همراه شود.
پیگیری‌های خبرنگار مهر نشان می‌دهد که عربستان سعودی با بهانه کردن عدم توافق در بین اعضای اوپک از حضور در نشست مشترک هشتم آذر شانه خالی می‌کند و بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک قصد دارد با غیبت در این نشست و اعمال فشار به برخی از کشورهای عضو سیاست‌های خود را به این کشورها دیکته کند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد حتی در صورت توافق و اجماع تمامی کشورهای عضو از جمله ایران و عراق بر روی طرح پیشنهادی عربستان برای کاهش سقف تولید نفت اوپک اما بازهم عربستان به پشتوانه سیاسی کاری برخی از شاهزادهای سعودی این بار با اعمال تاکتیک‌های جدید سعی در بر هم زدن همگرایی اوپک در دستیابی به یک توافق جامع برآیند.
برنامه شاهزاده‌های سعودی برای مصادره اوپک
به گزارش مهر، در طول ۱۲ سال گذشته تاکنون عربستان در کنار عراق بیشترین سهم تولید نفت کشورهای عضو اوپک را به خود اختصاص داده اند به طوری‌که این دو کشور و به ویژه عربستان سعودی با استفاده از فرصت تحریم‌های نفتی ایران، جنگ‌های داخلی لیبی، مشکلات فنی در صنعت نفت ونزوئلا و در نهایت ناآرامی‌ها در نیجریه به نوعی سهم این کشورها را در بازار نفت و اوپک را مصادره کرده‌اند.
بر اساس آمار منابع ثانویه، سهم تولید نفت عربستان سعودی در اوپک از ۲۹.۱ درصد در سال ۲۰۰۴ میلادی به ۳۱.۵ درصد در سال ۲۰۱۶ میلادی و سهم تولید نفت عراق از ۶.۵ درصد در سال ۲۰۰۴ به ۱۳.۲ درصد در سال ۲۰۱۶ میلادی افزایش یافته است.
علاوه بر این سهم امارات متحده عربی از ۷.۷ به حدود ۸.۸ درصد و سهم کویت از ۷.۶ به ۷.۸ درصد افزایش یافته و این درحالی است که سهم تولید نفت ایران در اوپک از ۱۳ درصد سال ۲۰۰۴ میلادی به حدود ۸.۶ درصد در سال ۲۰۱۶ میلادی و با وجود احتساب افزایش تولید و صادرات نفت در دوران پسابرجام سقوط کرده است.
از سوی دیگر هم اکنون تولید نفت عربستان به ۱۰ میلیون و ۶۲۵ بشکه در روز رسیده که در مقایسه با متوسط تولید نفت این کشور در سال ۲۰۱۴ میلادی بیش از یک میلیون بشکه افزایش یافته و تولید نفت عراق هم از سه میلیون و ۱۱۰ هزار بشکه سال ۲۰۱۴ میلادی هم اکنون به بالغ بر چهار میلیون و ۷۷۶ هزار بشکه رسیده است.
این درحالی است که در شرایط فعلی تولید نفت ایران حدود سه میلیون و ۹۲۰ هزار بشکه در روز بوده که کماکان کمتر از تولید بیش از چهار میلیون بشکه‌ای پیش از اعمال تحریم‌ها است.
به عبارت دیگر عربستان سعودی که در طول یک دهه گذشته عملا سهم تولید و بازار نفت ساری کشورهای اوپک را به نوعی تصاحب کرده این بار شاهزاده‌های سعودی با انگیزه سیاسی و غیر اقتصادی قصد دارند تا با راه انداختن یک جنگ روانی و قیمتی تمام عیار علیه ایران و تعدادی از کشورهای عضو اوپک، مانع دستیابی به یک توافق جامع بر سر کاهش تولید نفت شوند و عملا با در اختیار داشتن بالاترین ظرفیت تولید نفت، منافع سایر کشورهای عضو اوپک را مصادره کنند.
از سوی دیگر بدون شک عربستان در طول ۴۸ ساعت آینده و با نزدیک شدن به برگزاری نشست رسمی اوپک، با توسل به برخی از رسانه‌های غربی قطعا جنگ جدید روانی علیه صنعت نفت ایران راه می‌اندازد تا عملا در فضای پرتنش با از بین بردن تمرکز فعالان بازار بر روی میزان افزایش افسار گسیخته تولید نفت خود تمامی نگاه‌ها را به ایران، عراق و سایر کشورهای عضو اوپک معطوف کند.
در این بین نباید فراموش کرد به دلیل سقوط آزاد قیمت نفت خام از بشکه‌ای بیش از ۱۰۰ دلار به سطوح کمتر از ۵۰ دلار فعلی، قطعا بیش از آنکه ایران با تولید کمتر از چهار میلیون بشکه ای آسیب ببیند عربستان با تولید بالغ بر ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای از سقوط آزاد قیمت طلای سیاه آسیب‌های جدی اقتصادی را تجربه خواهد کرد.
شعله جنگ قیمت روشن شد
به گزارش مهر، عربستان سعودی در طول ۱۰ ماه نخست اجرای پسا برجام در رقابت با ایران در بازار نفت یک مغلوب تمام عیار بوده است.
این کشور عربی در طول این مدت تاکتیک‌های متعددی را به منظور ایجاد اختلال در بازگشت بشکه‌های نفت ایران به بازار اجرایی کرده است به طوری‌که تاکنون برنامه‌هایی همچون کاهش رسمی قیمت فروش نفت در بازار آسیا و اروپا، تحریم کشتی‌های نفتکش حامل نفت صادراتی ایران و فشار به دولت مصر برای عدم استفاده ایران از خط لوله «سومد» را در دستور کار قرار داده است.
با این وجود اعمال این تاکتیک‌ها توسط سعودی نه تنها تاکنون مانع بازگشت بشکه‌های نفت ایران به بازار نشده است که هم اکنون رکورد صادرات نفت ایران با دستیابی به فروش روزانه دو میلیون و ۴۴۲ هزار بشکه شکسته شده که رقمی تاریخی دست کم در طول دو دهه گذشته تاکنون به شمار می‌رود.
علاوه بر این ایران موفق شده در طول چند ماه گذشته تاکنون به بازارهای نوظهوری که پیشتر از آنها به عنوان حیاط خلوت نفتی عربستان نام برده می شد همچون لهستان، مجارستان و برخی از کشورهای بلوک شرق اروپا نفوذ کند.
در آسیا هم عربستان سعودی حال و روش خوشی ندارد و هم اکنون ایران با کنار زدن این کشور به بزرگترین صادرکننده نفت هند تبدیل شده و آمارهای مستند نشان می‌دهد که اکتبر امسال ایران با صادرات روزانه حدود ۷۸۹ هزار بشکه نفت در مقایسه با صادرات ۶۹۷ هزار بشکه‌ای عربستان گوی سبقت را از این رقیب سرخت منطقه‌ای ربوده است.
حال باید دید عربستانی که با صدور نامه‌ای سیاسی به اوپک عملا شعله جنگ جدید نفتی را در آستانه نشست اوپک در وین روشن کرده آیا با به تعویق انداختن اجرای طرح کاهش سقف تولید اوپک می‌تواند به اهداف سیاسی خود در بازار نفت دست یابد؟