به گزارش خبرگزاری مهر، اگرچه اکثر کشورهای عربی هنوز به شکلی دیکتاتوری اداره می شوند، اما حقیقت این است که با همه این احوال، نمی توان گفت رابطه میان دولت و جامعه دستخوش تحول و تغییر نشده است.
مناسبات تجاری عمده کشورهای عربی خاورمیانه کاملا دولت محور بوده و صاحبان سرمایه های کلان در جوامع عرب یا از خاندان سلطنتی هستند و یا به نوعی با خانواده حاکم بر این کشورها در ارتباط هستند.
در چنین وضعیتی طبیعی است که طبقات پایین و متوسط جامعه عملا جایی در تعیین کنندگی مناسبات تجاری این کشورها ندارند و عملا زمین را به طبقه ثروتمند مرتبط با حکومت باخته اند.
اما همین مفهوم نیز باید به صورت نسبی بررسی شود. به این معنا که نمی توان گفت سودی از گردش سرمایه طبقه مرفه جوامع عربی نصیب افراد عادی جامعه نشده و نمی شود. حقیقت این است که دستکم بخشی از سرمایه داران این جوامع، بخشی از درآمدهای خود را صرف تاسیس دانشگاه، بیمارستان، مدرسه و ساخت بسیاری از بناهای عام المنفعه دیگر می کنند.
هرچند که بخش عمده ای از این کار در جهت کسب قدرت عمومی و حمایت های مردمی انجام می شود، اما در عمل مردم نیز از انجام چنین اموری سود می برند.
کتاب «سیاستهای تجاری در خاورمیانه»، به قلم «استفان هرتوگ»، استاد دپارتمان علوم سیاسی مدرسه اقتصاد لندن است که با هدف بررسی رابطه میان سیاست و تجارت در کشورهای منطقه خاورمیانه به رشته تحریر درآمده و توسط انتشارات «هارست» به چاپ رسیده است.
عناوین این کتاب عبارتند از:
-نقش تجارت در تغییر رژیم های اخیر
-چشم انداز سیاسی تجار
-نتایج لیبرال سازی اقتصاد بر به وجود آوردن نخبگان تجاری خاورمیانه
-نقش بخش خصوصی در شکل گیری سیاستهای دولت
-اعمال نفوذ در دولت از طریق منافع اقتصادی
-مکانیسم هایی که دولت از آنها در جهت وابسته سازی مشاغل و کسب و کار به خود استفاده می کند
نویسنده کتاب البته در بخشی از نوشتار خود بهار عربی را نیز مورد بررسی قرار داده و آن را عامل ایجاد نظمی کثرت گرایانه تر در خاورمیانه می داند و معتقد است که این امر منجر به فهم بیشتر منافع تجاری در منطقه می شود.
از نظر وی تجار بخشی از جامعه هستند که اغلب به شکلی سنتی به رژیم سیاسی وابسته هستند ولی در عین حال نقشی محوری در شکل گیری قرارداد اجتماعی در آینده دارند.