خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا: شکست «هیلاری کلینتون»، نامزد دمکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیرو آن پیروزی «دونالد ترامپ» در این انتخابات، موج جدیدی از گمانه زنی ها در مورد اصول سیاست های داخلی و خارجی «ترامپ» به وجود آورده است.
در داخل آمریکا وی با مسائلی همچون مهاجرت، قوانین مربوط به بیمه و سقط جنین و همینطور معضل بیکاری و مشکلات اقتصادی در این کشور روبرو است. اما آنچه سیاستمداران دیگر کشورها را بیش از پیش نگران کرده، شعارهای خطرناک «ترامپ» در خصوص سیاست خارجی جدید آمریکا تحت رهبری وی است که به گفته بسیاری از کارشناسان و حتی مقام های سیاسی در داخل و خارج از آمریکا می تواند منجر به افزایش دامنه جنگ های آمریکا در خارج از منطقه و مرزهای این کشور و حتی در بدترین حالت، ایجاد جنگ جهانی سوم شود.
اما برای ایران، مهمترین تهدید «ترامپ»، همانطور که وی پیشتر وعده داده بود، لغو برجام و از سرگیری مذاکرات هسته ای آن هم با شرایطی جدید و بسیار سختگیرانه تر از قبل خواهد بود. از سوی دیگر سیاست های خصمانه «ترامپ» علیه ایران می تواند بر افزایش احتمالی میزان و شدت تحریم ها نیز تاثیرگذار باشد.
در همین رابطه با «مارک فیتزپاتریک» به گفتگو نشستیم . فیتزپاتریک مدیر فعلی برنامه خلع سلاح و منع اشاعه موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) بوده و سابقه حضور در وزارت خارجه آمریکا در پست معاونت وزیر را دارد. متن این مصاحبه به شرح زیر است:
*دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا در کمپینهای انتخاباتی اعلام کرده بود که در توافق هسته ای با ایران، اوباما امتیازات زیادی به تهران داده است لذا باید گفتگو و مذاکره مجدد در خصوص برجام صورت گیرد. آیا واقعاً سیاست اعمالی ترامپ در خصوص برجام همین است؟
دونالد ترامپ در طول رقابتهای انتخاباتی حرفهای زیادی درباره برجام گفته است که برخی از آنها دارای تناقض است.
منسجم ترین حرفی که ترامپ در خصوص برجام گفته این است که می خواهد درباره برجام و توافق هسته ای مذاکره مجدد انجام دهد.
از آنجا که برجام یک توافق بین المللی است که میان ایران و هفت طرف دیگر[5+1 و اتحادیه اروپا] منعقد شده و در واقع میان هشت طرف این توافق شکل گرفته امکان مذاکره مجدد به صورت یکجانبه ممکن نیست. در واقع یک طرف نمی تواند بیاید با ایران مذاکره یکجانبه درباره آن انجام دهد.
ترامپ می تواند تحریمهایی را علیه ایران به منظور فشار اعمال کند تا از رهگذر آن بتواند توافق جدیدی را شکل دهد که آنرا جایگزین توافق قبلی کند یا در تکمیل توافق قبلی باشد.
*حلقه اطرافیان ترامپ را کسانی تشکیل می دهند که از مخالفان جدی ایران و برجام هستند. تا چه میزان این حلقه در تصمیم گیری های ترامپ در خصوص ایران و برجام اثرگذار هستند؟
بیشتر افرادی که به ترامپ در موضوعات سیاست خارجی مشورت می دهند و کسانی که نامزد پستهای کلیدی دولت آینده وی هستند افرادی هستند که اعلام کرده اند در خصوص رفتار ایران به ویژه در کشورهای دیگر نگرانی دارند.
البته آنها برای رویکرد خصمانه خود دلایلی نیز اقامه می کنند. از آنجایی که این افراد در سیاست خارجی نفوذ خواهند داشت دیدگاهشان در خصوص سیاست خارجی نسبت به ایران تأثیر زیادی خواهد داشت.
اگرچه ترامپ ممکن است شخصاً تمایل به حصول توافق با ایران داشته باشد اما اولویت حلقه اطراف وی فشار بر ایران است و آنها تمایل دارند فشار بر ایران را دنبال کنند.
*برخی معتقد هستند که ترامپ برجام را نقض نخواهد کرد و به جای آن تحریمهای بیشتری را علیه ایران وضع خواهد کرد. این تحریمهای احتمالی که در قالب غیر هسته ای وضع می شود چه آثاری بر برجام خواهد داشت؟
من تصور می کنم این تحلیل و پیش بینی درست است. ترامپ به اندازه کافی هوشمند است که درک کند اگر او توافق هسته ای را از بین ببرد در این صورت آمریکا باید متحمل سرزنش شود و متحدانش در صورت اقدام یک جانبه آمریکا تحریمها را علیه ایران اعمال نخواهند کرد و در مکانیسم اعمال مجدد تحریمها علیه ایران مشارکت نخواهند کرد.
او در عوض بر ایران از روشهای دیگر فشار وارد خواهد کرد به طوریکه اگر ایران در واکنش برجام را نقض کند در این صورت تقصیر و گناه علاوه ای را متوجه اش خواهد کرد.
بر این اساس بهترین کار این است که هیچ طرفی توافق را نقض نکند. در عوض کسانی که می خواهند باعث تقویت توافق شوند بایستی به دنبال تکمیل کردن یا جایگزینی آن با یک توافق جدید باشند در حالیکه برجام را زنده می دارند.
*فرض کنیم که ترامپ برجام را نقض کند. در این صورت واکنش متحدان اروپایی ایالات متحده امریکا به این اقدام چگونه خواهد بود؟
اگر ایالات متحده آمریکا به تنهایی و به صورت یکجانبه برجام را نقض کند در این صورت این موضوع باعث بحرانی در سیاست خارجی آمریکا در قابل شرکاء و متحدانش خواهد شد به ویژه در قبال متحدانی که در مذاکرات هسته ای حضور داشتند.
بیشتر متحدان آمریکا در صورت نقض یکجانبه برجام از سوی واشنگتن به مکانیسم تحریمهای جدیدی که آمریکا علیه ایران وضع کند نخواهند پیوست.