به گزارش خبرگزاری مهر، پژوهشکده آینده‌پژوهی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به‌عنوان مسئول کمیسیون آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری هفته علمی تمدن نوین اسلامی با مشارکت انجمن علمی علوم سیاسی و انجمن علمی ـ فرهنگی دانشجویان افغانستان نشست تخصصی نقش دانشگاه‌های جهان اسلام در ایجاد تمدن نوین اسلامی را برگزار کرد. در این نشست ذکر الله محمدی مدیر گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) به سخنرانی پرداخت.
محمدی ابتدا با اشاره به تعاریفی که از دانشگاه وجود دارد، گفت: در تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه به مؤسسات یا مراکز آموزش عالی اطلاق می‌شد که دارای مدیریتی منسجم و متشکل از اقوام و ملل مختلف بود و ابعاد گوناگون علمی، سیاسی، اجتماعی و رفاهی داشت. تعلیمات عالی (آموزش عالی) و آموزش علوم مختلف با حضور طلاب و دانشجویان از اقوام مختلف با مدیریت منسجم و منظم عناصری بودند که ویژگی‌های دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دادند. در مراکزی مانند بیت الحکمه ها و مساجد هم آموزش صورت می‌گرفت امام چونه همه عناصر دانشگاه را نداشتند دانشگاه به‌حساب نمی‌آمدند .
وی به دو نمونه از دانشگاه‌های موفق و مؤثری که در جهان اسلام تأسیس شدند و در ایجاد تمدن اسلامی تأثیر بسزایی داشتند اشاره کرد و افزود: الازهر مصر و نظامیه بغداد از این نمونه ها هستند که نقش و تأثیر زیادی در جهان اسلام و در ایجاد تمدن اسلامی و حتی در رنسانس و بیداری اروپا داشتند.
محمدی در معرفی علل توجه به دانشگاه و تأسیس دانشگاه‌ها در جهان اسلام به عوامل و علل مختلفی اشاره کرد و گفت: تأکید به علم‌آموزی در اسلام و در سیره معصومین، اهمیت دادن به وقف جهت ترویج علم و دانش، تلاش برای نظم بخشیدن و سامان دادن به فعالیت‌های علمی در جهان اسلام، و رقابت هایی که بین دربارها و حاکمان مختلف در جهان اسلام وجود داشت از جمله عوامل بودند. این عوامل موجب شد تا به تاسیس دانشگاه همت گماشته شود و دانشگاه ها نقش و جایگاه مهمی در فرهنگ و تمدن اسلامی بیابند.
سخنران نشست تخصصی نقش دانشگاه های جهان اسلام در تمدن سازی و ایجاد تمدن نوین اسلامی اظهار کرد: دانشگاه ها پس از تاسیس تاثیرات عمیقی در جهان اسلام و در جهت رشد ملت های مسلمان ایجاد کردند آنها در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و رفاهی تاثیر گذار بودند و از این جهت توانستند به فرایند شکل گیری تمدن اسلامی کمک کنند.
محمدی در بیان تاثیر فرهنگی و اجماعی دانشگاه ها با اشاره به ابعاد ابزاری و محتوایی تمدن، نقش دانشگاه ها را در ایجاد و تولید ابعاد محتوایی تمدن نوین اسلامی بسیار موثر دانست.
وی با اشاره به نمونه های تاریخی، نوآوری والگو سازی در تولید علم ومعرفت، ارتقاء سطح فرهنگ عمومی در جامعه و عمومی کردن ارزش ها و هنجارهای تمدنی، گفتمان سازی و ایجاد تمثیل ها والگوهای مبین و مقوم تمدن نوین اسلامی، و ترویج اخلاق و اخلاق مداری در جامعه را از پیامدها و تاثیرات دانشگاه ها در جهت تمدن سازی عنوان کرد و آنها را عاملی موثر در ایجاد فرهنگ و تمدن نوین اسلامی دانست.
این استاد دانشگاه با توجه به تجربه و نمونه های تاریخی اعلام کرد: در شرایط کنونی نیز برای شکل دادن تمدن نوین اسلامی، دانشگاه ها نقش اساسی و مهمی دارند. دانشگاه ها با فرهنگ سازی، گفتمان سازی، ترویج اخلاق و تولید علم وتکنولوژی می توانند به تمدن سازی بپردازند. از این جهت باید به دانشگاه ها اهمیت داد و به فعالیت آنها ارج نهاد.
مدیر گروه تاریخ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تاثیر دانشگاه های جهان اسلام را محدود به جهان اسلام ندانست و تاکید کرد: که بررسی تاریخ به خوبی نشان می دهد که اروپا و دانشگاه های اروپایی از دانشگاه های معظم و بزرگ جهان اسلام الگو گرفته اند . از این جهت اروپا و دانشگاه های غربی مدیون جهان اسلام و دانشگاه های جهان اسلام هستند و در شرایط کنونی نیز اگر دانشگاه ها جایگاه و عظمت خود را بیابند می توانند هم در جهان اسلام و هم در خارج از آن تاثیرگذار باشند.