خبرگزاری مهر- گروه استانها: سال‌هاست که زخم های خشکسالی بر تن خسته کویر خراسان جنوبی خودنمایی می‌کند، زخم‌هایی که هر سال بر عمق آن افزوده می‌شود و مرهمی بر درد بی‌پایان خود پیدا نمی‌کند.
وضعیت خشکسالی هر سال در خراسان جنوبی حادتر از سال قبل می‌شود و حالا دیگر خشکسالی به زیرزمین نیز سرایت کرده و روز به‌روز سفره‌های زیرزمینی را خالی تر می‌کند.
آن طور که آمارها می‌گویند به‌طور متوسط سالانه ۲۶ سانتی‌متر سطح آب های زیرزمینی افت پیدا می‌کند این در حالی است که سال‌به‌سال اضافه برداشت‌ها از مخازن آب بیشتر می‌شود.
تبخیر بالا، چاه‌های غیرمجاز، روش های آبیاری سنتی و نبود فرهنگ درست صرفه‌جویی در مصرف آب و ... از جمله هزاران عاملی هستند که در سنوات گذشته سبب شده که بیشتر از حد تغذیه زمین از آن برداشت شود و آن را با کسری ۱۶۴ میلیون مترمکعبی روبه رو کرده است.
وضعیت حاد خشکسالی در زیرزمین نیز سبب افزایش دشت های ممنوعه استان و حتی فرونشست های ۲۰ کیلومتری زمین در برخی از دشت های بحرانی شده است.
پیش‌بینی های هواشناسی نیز خبر خوشی برای آسمان استان ندارند و هر سال کاهش چنددرصدی میزان بارندگی را برای استان پیش‌بینی می‌کنند اما در عمل رقمی بالاتر از پیش‌بینی های هواشناسی رخ می‌دهد.
در مقایسه با وضعیت بارندگی و وضعیت آب های زیرزمینی، آب های سطحی در وضعیت حادتری به سر می‌برند به گونه‌ای که در چند سال گذشته میزان آب ورودی به برخی از سدهای استان نیز صفر بوده و در مابقی سدها نیز شاهد کاهش آب ورودی هستیم.
این‌ها همه فاجعه‌ای به نام خشکسالی را نشان می‌دهند که حالا بعد از ۱۸ سال آسمان، زمین و حتی زیرزمین را در برگرفته است.
کاهش ۴۲ درصدی بارندگی در استان
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر از کاهش ۳۵ درصدی میزان بارندگی در استان طی سال زراعی ۹۴-۹۵ نسبت به سال قبل از آن خبر می‌دهد و می‌گوید: میانگین بارندگی استان در سال زراعی گذشته ۶۵.۷ میلی‌متر بوده که این رقم در سال قبل از آن ۱۰۱.۳ میلی‌متر بوده است.
علیرضا خندان رو همچنین میزان متوسط بارندگی استان در دوره بلندمدت را ۱۱۲.۹ میلی‌متر عنوان کرد و افزود: از این نظر نیز میزان بارندگی سال زراعی گذشته کاهش ۴۲ درصدی را نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه پیش‌بینی های هواشناسی برای سه ماهه نخست سال زراعی جاری نیز کاهش ۱۰ تا ۲۰ درصدی بوده است، عنوان داشت: این در حالی است که میزان بارندگی‌ها از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون کاهش ۹۰ درصدی را نشان می‌دهد.
افزایش دشت های ممنوعه استان به ۱۹ دشت
مدیر دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در گفت و گو با خبرنگار مهر از وجود ۲۳ دشت ممنوعه و بحرانی در استان خبر داد و گفت: طبق آخرین آمار سال آبی گذشته از مجموع ۴۰ دشت موجود در استان ۲۱ دشت ممنوعه و دو دشت نیز بحرانی است.
فاطمه شهابی با بیان اینکه همچنین از مجموع دشت های استان ۱۷ دشت آزاد هستند، بیان کرد: این در حالی است که در سال آبی۹۳-۹۴ تعداد دشت های آزاد استان ۱۹ مورد بود که در سال آبی ۹۴-۹۵ دو مورد از دشت های آزاد استان به‌عنوان دشت های ممنوعه اعلام شدند.
وی همچنین به افت سطح آب های زیرزمینی بر اثر خشکسالی های چندین ساله در استان اشاره کرد و افزود: در درازمدت به‌طور متوسط سالانه ۲۶ سانتی‌متر سطح سفره‌های آب زیرزمینی افت پیدا می‌کنند.
در درازمدت به‌طور متوسط سالانه ۲۶ سانتی‌متر سطح سفره‌های آب زیرزمینی افت پیدا می‌کنند
مدیر دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی ادامه داد: این رقم در سال آبی گذشته حدود ۲۲ سانتی‌مترمکعب بوده که با اقدامات حفاظتی که در سال گذشته انجام شد چند سانتی‌متر نسبت به متوسط درازمدت کاهش داشته است.
شهابی، کاهش کیفیت و افزایش شوری آب را یکی دیگر از آثار خشکسالی در استان عنوان کرد و گفت: به‌طور متوسط سالانه ۱۰۰ میکرو موس بر سانتی‌متر ای سی یا همان مقدار شوری آب استان افزایش می‌یابد.
وی با بیان اینکه همچنین خشکسالی های چندین ساله سبب فروشست زمین در برخی از دشت های استان شده است، عنوان داشت: به‌عنوان‌مثال در غرب شهرستان سرایان شاهد شکاف های ۲۰ کیلومتری بوده‌ایم.
مدیر دفتر مطالعات شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی میزان اضافه برداشت‌ها از مخازن آبی استان در سال آبی گذشته را حدود ۱۳۵ میلیون مترمکعب دانست و افزود: این رقم در سال آبی ۹۳-۹۴ حدود ۱۶۴ میلیون مترمکعب بود که با اقدامات انجام شده حدود ۲۹ میلیون مترمکعب از اضافه برداشت‌ها جبران شده است.
کاهش آبدهی قنوات استان به ۱۹۵ میلیون مترمکعب
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر از وجود ۱۱ هزار و ۷۴۰ منبع آبی در استان خبر داد و گفت: میزان تخلیه این منابع بالغ بر یک میلیارد مترمکعب است.
حسین امامی با بیان اینکه از این تعداد دو هزار و ۱۸۹ مورد چشمه و شش هزار و ۲۵۲ مورد نیز قنوات هستند، بیان کرد: میزان خروجی قنوات استان پیش از خشکسالی حدود ۶۷۰ میلیون مترمکعب بوده که در حال حاضر به ۱۹۵ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.
میزان خروجی قنوات استان پیش از خشکسالی حدود ۶۷۰ میلیون مترمکعب بوده که در حال حاضر به ۱۹۵ میلیون مترمکعب کاهش یافته است
وی همچنین به وجود سه هزار و ۲۹۹ چاه در استان اشاره کرد و گفت: از این تعداد حدود ۴۸۰ حلقه چاه به‌عنوان چاه غیرمجاز بودند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با بیان اینکه در سال گذشته حدود ۸۵ چاه غیرمجاز استان پلمب شده است، عنوان داشت: از ابتدای سال جاری نیز تاکنون ۹۰ مورد از چاه‌های غیرمجاز استان مسدود شده‌اند.
امامی با تأکید بر اینکه مدیریت منابع آب موجود تنها راه چاره در وضعیت فعلی است، بیان داشت: در این راستا با مدیریت اضافه برداشت‌ها، اجرا و نصب کنتورهای هوشمند روی بیشتر چاه‌های استان، از ابتدای سال تاکنون ۱۱.۵ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی شده است.
امامی بیان کرد: میزان ورودی آب سدهای مخزنی استان در سال زراعی گذشته بالغ بر ۷.۷۱ میلیون مترمکعب بوده است.
وی با بیان اینکه این رقم در سال زراعی قبل از آن یعنی در سال ۹۳-۹۴ بالغ بر ۸.۲۴ میلیون مترمکعب بوده است، بیان کرد: میزان آب ورودی سدهای استان در سال زراعی گذشته بالغ بر ۶.۴ درصد کاهش یافته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی همچنین از کاهش ۳۲ درصدی خروجی سدهای استان در سال زراعی گذشته خبر داد و گفت: میزان خروجی سدهای استان در سال زراعی ۹۴-۹۵ بالغ بر ۶.۸۷ میلیون مترمکعب بوده است.
امامی اضافه کرد: این رقم در سال زراعی قبل از آن حدود ۱۰.۱۳۳ میلیون مترمکعب بوده است.
وی می گوید: بابررسی عکس های ماهواره ای به این نتیجه رسیده ایم که متأسفانه بخش های متعددی از خراسان جنوبی در معرض پدیده فرو نشست زمین قرار دارد.
زنگ خطر خشکسالی در استان سال‌هاست همچون ناقوسی دل‌خراش در گوش مردمان این دیار پیچیده است و در تمام این مدت خود را به وعده‌هایی دل‌خوش کرده‌اند که تنها روی کاغذ نوشته‌شده و همچنان منتظر شنیدن صدای آب از استان های دیگر هستند تا بلکه صدای روح‌بخش آن بتواند قدری از تشنگی ۱۸ ساله را برطرف کند.