خبرگزاری مهر، گروه استانها- مژگان فرهنگیان: روز نوزدهم دی‌ماه، یادآور حماسه بزرگ و باشکوهی است که برگ دیگری از کتاب زرین انقلاب اسلامی را رقم زد. ۱۹ دی سالروز قیام خونین مردم قم است؛ همان روزی که در تاریکی استبداد و ستم روزنه‌ها را به سوی روشنایی گشود و روند انقلاب را به گونه‌ای شکل داد که طومار دو هزار و پانصد ساله نظام شاهنشاهی در مدت زمان کوتاهی در هم پیچیده شود.
در روز هفدهم دی‌ماه سال ۵۶ مقاله‌ای با عنوان «استعمار سرخ و سیاه»، با امضای احمد رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات درج شد. نویسنده این مقاله که در سالروز کشف حجاب به چاپ رسید، به حضرت امام خمینی(ره) اهانت کرده بود.
بااینکه برای اولین بار نبود که عوامل نظام ستمشاهی به حضرت امام(ره) اهانت می‌کردند و این بار حتی اهانت به طور صریح صورت نگرفته بود، اما جرقه‌ای در شهر مقدس قم زده شد که به قیامی خونین و تاریخ‌ساز مبدل شد.
اولین حرکت اعتراض‌آمیز در برابر انتشار مقاله موهن در روزنامه اطلاعات، توسط روحانیت و مردم قم، فردای انتشار آن یعنی روز هجدهم دی‌ماه شکل گرفت؛ در این روز دروس حوزه تعطیل شد و مراجع تقلید نیز درس خود را تعطیل کردند. پس از آن بازار قم هم به حوزه ملحق شد و مردم به همراه علما و روحانیان به منزل مراجع رفتند و آمادگی خود را برای اقدام علیه این حرمت‌شکنی اعلام کردند.
در روز ۱۹ دی‌ماه ۵۶ جمعیتی بیش از ده هزار نفر که در آن ایام خفقان و اضطراب جمعیت بسیار زیادی بود، با عزمی راسخ و اراده‌ای پولادین بر آن بودند تا قدرت پوشالی نظام شاهنشاهی را در زیر گام‌های استوارشان خرد کنند.
قیام ۱۹ دی به رهبری روحانیت نقطه عطفی در تاریخ انقلاب است
آیت الله سید محمد غروی، عضو شورای عالی حوزه های علمیه که در جریان حادثه قیام نوزدهم دی‌ماه سال ۵۶ حضور داشته است در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر اینکه ۱۹ دی نقطه عطفی در تاریخ انقلاب است، بیان می‌کند که در آن روزهای سیاه ستم شاهی، مردم مظلوم ایران زندگی شکننده‌ای داشتند و دستگاه شاهی در راه ظلم و ستم و محو ارزش‌های الهی تلاش می‌کرد؛ اما مردم هم چنان بر عقاید خود استوار بودند و مرجعیت را پشتیبانی می‌کردند.
وی ادامه می‌دهد که رژیم ستمشاهی سعی کرد با چاپ مقاله‌ای در روزنامه اطلاعات به امام خمینی(ره) توهین و به زعم خود حرکت و بیداری مردم را با این اقدام سرکوب کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان می‌کند که به دنبال انتشار این مقاله طلاب، فضلا و بزرگان قم برآشفتند و درس‌های حوزه علمیه تعطیل شد و در روز نوزدهم دی‌ماه به برپایی تظاهرات اقدام کرده و با حرکت به سمت منازل مراجع به تظلم خواهی پرداختند و خواستار حرکتی در این زمینه شدند.
آیت الله غروی یادآور می‌شود: با حرکت طلاب و مردم به سمت مسجد اعظم عمال رژیم در خیابان شهدا به سمت مردم تیراندازی کردند و تعدادی را به شهادت رساندند و شب همان حادثه نیز در مناطق گوناگون شهر آن‌چنان تعداد نیروهای امنیتی و نظامی زیاد بود که گویا حکومت نظامی صورت گرفته است.
مردم قم در قیام ۱۹ دی‌ماه به رهبری روحانیت نقش اصلی را ایفا کردند که سرآغاز انقلاب اسلامی بود
وی با اشاره به اینکه چهلم شهدای ۱۹ دی در شهر تبریز برگزار شد و مأموران در آنجا نیز مردم را مورد اصابت گلوله‌هایشان قرار دادند، معتقد است که برگزاری چهلم شهدای ۱۹ دی در شهرهای مختلف زمینه‌ای برای ایجاد انقلاب شد و در واقع قیام ۱۹ دی‌ماه مردم قم به رهبری روحانیت که نقش اصلی را در این قیام ایفا کردند، سرآغاز انقلاب اسلامی بود و ما باید قدردان خون این شهدا باشیم.
قیام ۱۹ دی و جرقه انقلاب اسلامی
حجت الاسلام والمسلمین محسن غرویان، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به اینکه قیام ۱۹ دی از سوی طلاب حوزه علمیه قم در سال ۱۳۵۶ اتفاق افتاد، به خبرنگار مهر می‌گوید: در روزنامه اطلاعات در زمان حکومت طاغوت مقاله‌ای توهین آمیز با عنوان «ارتجاع سرخ و سیاه» نسبت به شخصیت امام(ره) به دستور شاه نوشته شد و امام خمینی(ره) را با عنوان سید هندی نام برده بودند که این مقاله باعث واکنش علما و اساتید حوزه‌های علمیه شد.
وی ادامه می‌دهد که طلبه‌ها بعد از چاپ این مقاله دست جمعی به منزل علما و مراجع رفته که بنده نیز در میان این طلاب حضور داشتم، اعتراض خود را نسبت به این عمل زشت نشان دادیم و این باعث ایجاد یک نهضت و حرکتی در قم شد.
حجت الاسلام غرویان عنوان می کند: بنده در این روز شاهد بودم که اولین حرکت و راهپیمایی را طلاب مدرسه علمیه رسالت قم که خود نیز طلبه آنجا بودم آغاز کردند و بعد از آن در چهار راه بیمارستان (شهدا) بین نیروهای انقلابی و رژیم پهلوی درگیری شد و برخی طلاب و مردم در این واقعه به شهادت رسیدند که در واقع خون شهدای ۱۹ دی تنور انقلاب اسلامی را گرم کرد.
وی معتقد است که جرقه انقلاب اسلامی از شهر قم با برپایی قیام باشکوه ۱۹ دی زده شد و این شهر در برپایی این انقلاب بزرگ و دینی، نقش مهمی ایفا کرد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه بیان می‌کند: قیام ۱۹ دی آغاز نهضت بود و در چهلم این طلاب و شهدای قم مراسمی در مراکز استانها و شهرهای دیگر گرفته شد و همین چهلم‌ها و بزرگداشت شهدا یکی پس از دیگری به سراسر کشور منتقل شد.
وی افزود: در حقیقت تظاهرات مردمی و جمعیت‌های چند صد هزار نفری از همین حوادث ۱۹ دی یکی پس از دیگری شکل گرفت و نهایتاً هم در سال ۵۷ به پیروزی رسید.
قیام ۱۹ دی در حقیقت چهره حقیقی امام خمینی(ره) را برای ملت ایران روشن کرد
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سخنان خود به اهمیت قیام ۱۹ دی اشاره می‌کند و می‌گوید که آغاز نهضت از شهر قم بود و این مهم نشان می‌داد که این نهضت دینی و اسلامی است و مردم نیز خیالشان راحت بود که یک انقلاب دینی و مذهبی است نه کمونیستی و مارکسیستی.
آغاز نهضت ۱۹ دی از شهر قم بود و این مهم نشان می‌داد که این انقلاب دینی و مذهبی است نه کمونیستی و مارکسیستی
وی با بیان اینکه مراجع و مقامات مذهبی پشت سر این حرکت و نهضت بودند، یادآور می‌شود که حامیان این قیام شاگردان امام(ره) و یا شخصیت‌هایی بودند که در کنار امام(ره) بودند و این باعث قوت قلب طلاب شد؛ افرادی مانند آیت الله العظمی نوری همدانی و آیت الله العظمی وحید خراسانی و سایر علما و بزرگان که حمایت خودشان را از امام خمینی(ره) و نهضت ایشان ابراز می‌کردند.
حجت الاسلام غرویان معتقد است که قیام ۱۹ دی در حقیقت چهره حقیقی بنیانگذار انقلاب اسلامی را برای ملت ایران روشن کرد، چرا که بسیاری امام(ره) را نمی‌شناختند چون سال‌های زیادی در تبعید به سر می‌بردند و در حقیقت رهبری نهضت توسط امام خمینی خودش را با قیام ۱۹ دی نشان داد.
وی عنوان می‌کند که مردم هم به دنبال امام(ره) حرکت کردند تا اینکه رژیم شاهنشاهی را سرنگون کردند و نظام جمهوری اسلامی را بر سرکار آوردند.
قیام ۱۹ دی یادآور قیام ملت بصیر، ولایتمدار و انقلابی بود
حجت الاسلام سید محمد واعظ موسوی از اساتید حوزه علمیه قم نیز به خبرنگار مهر می‌گوید که قیام ۱۹ دی یادآور قیام ملت بصیر، ولایتمدار و انقلابی به همراهی طلاب حوزه‌های علمیه قم به خصوص طلاب فیضیه قهرمان بود.
وی با اشاره به اینکه باید از نتیجه این قیام که نظام اسلامی است پاسداری کنیم، ادامه می‌دهد: پس از اینکه امام خمینی(ره) به همراهی مردم حرکت‌های خوبی علیه رژیم شاهنشاهی انجام دادند اما به نتیجه ظاهری یعنی همان موفقیت در نابودی کامل رژیم شاهنشاهی نرسیده بودند، نظام شاهنشاهی برای در امان بودن و حفظ رژیم خود، امام خمینی(ره) را تبعید کردند تا به زعم خود صدای انقلاب و ملت را خاموش کنند و فعالیت‌های اسلام ستیز و زیر پا گذاشتن قوانین الهی را ادامه دهند.
این استاد حوزه علمیه قم بیان می‌کند که یکی از روزنامه‌های وابسته به رژیم شاهنشاهی طی انتشار مقاله‌ای به امام خمینی(ره) توهین کرده بود و در واقع انتشار این مقاله خشم مردم را نسبت به حکومت بیشتر کرد.
قیام ۱۹ دی به رهبری روحانیت ایجاد شد
حجت الاسلام واعظ موسوی یادآور می‌شود که مردم شهر قم به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با مراجع عظام، حوزه‌های علمیه و طلاب داشتند احساس وظیفه کردند و به رهبری روحانیت دست به تظاهرات کوبنده علیه رژیم شاهنشاهی زدند.
وی معتقد است که رژیم شاهنشاهی در واقع با کشتاری که در روز ۱۹ دی در شهر قم ایجاد کرد، مردم را خشمگین‌تر از قبل کرد و یک سال بعد از این قیام خونین، حاکمیت نیم قرن رژیم ظالم و فاسد شاهنشاهی به هم ریخت و نظام جمهوری اسلامی بر اساس آموزه‌های قرآن کریم و اهل بیت(ع) به وجود آمد.
غروب روز نوزدهم دی‌ماه، شفق سرخ و گلگون بود و فضای شهر پر از غم و غربت شده بود. همه‌جا پر از مأموران شهربانی بود و تظاهرکنندگان پراکنده شده بودند. تنها چیزی که در منطقه درگیری به چشم می‌خورد عبا، عمامه و کفش‌هایی بود که از روحانیان و مردم به جا مانده و آغشته به خون بود.
ویژگی خاص قیام نوزده دی شرکت و همکاری همه اقشار مردم بود. این قیام نیز همچون همیشه با رهبری روحانیت شکل گرفت، اما اگر حمایت و پیوستن مردم به روحانیت نبود، به پیروزی نمی‌رسید.