خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مریم اصغری: شهرستان فومن در غروب پنج شنبه ۱۴ بهمن ماه میزبان علاقه مندان به «کیومرث صابری فومنی» معروف به «گل آقا» پایه‌گذار مؤسسه گل‌آقا، نویسنده، طنزنویس و معلم ایرانی بود تا بعداز سال ها یادمانی با عنوان «گل آقا» به منظور بزرگداشت این چهره بزرگ ادبی در حوزه طنز و نویسندگی برگزار شود.
هرچند برای این مراسم چهره های سرشناس کشوری و استانی در حوزه فرهنگ و هنر دعوت شده بودند اما به دلیل نامساعد بودن شرایط جوی و مسدود بودن راه های استان گیلان، مراسم بدون حضور این افراد برگزار شد.
با این حال فیروز فاضلی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان، حجت الاسلام محمد مهدی افتخاری نماینده فومن و شفت در مجلس شورای اسلامی، حسین اسماعیل پور فرماندار و جمع کثیری از روسای دستگاه های اجرایی، هنرمندان و علاقه مندان به حوزه فرهنگ و هنری شرکت داشتند.
طنز یک تفکر صحیح و دارای ماهیت پیچیده است
نماینده فومن و شفت در مجلس شورای اسلامی در این مراسم با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری از این شخصیت هنرمند، اظهار کرد: ایشان فرمودند که کیومرث صابری فومنی گل آقای ملت ایران است.
محمد مهدی افتخاری با اشاره به برخی ویژگی های شخصیتی گل آقا، افزود: کیومرث صابری انسانی بزرگ، با ایمان، دارای اخلاق حسنه و با اخلاص بود.
وی با بیان اینکه در تاریخ ادبیات آنچه که باید سینه به سینه نقل و به نسل جدید برسد برای انتقال مفاهیم که قابل فهم برای همه باشد با کنایه و حرف در قالب شعر بیان می شد، گفت: گاهی برای انتقال این مفاهیم به عامه مردم کلمات در قالب لطیفه، جوک، طنز بیان می شود.
وی یکی از هنرهای کیومرث صابری را انتقال مفاهیم با همین روش عنوان و خاطرنشان کرد: همگان طنز را به عنوان زبان تلخ می دانند که کیومرث صابری این تلخی طنز را به شیرینی تبدیل کرد.
حجت الاسلام افتخاری به ایجاد یک سبک جدید و نو در این هنر توسط گل آقا اشاره کرد و یادآورشد: طنز در معنایی لغوی به معنوی طعنه زدن بوده و این در حالی است که در معنای اصلی و قدیم به تیغ جراحی که هر چیز بد و زشت را بریده و برمی دارد گفته می شود.
وی با بیان اینکه طنز هنری است که عرصه های مختلف اجتماعی که در ظاهر متناسب به نظر می رسند را عیان کند، تصریح کرد: هنر طنزپرداز بیان این عدم تناسبات در قالب طنز است.
نماینده فومن و شفت در مجلس شورای اسلامی مرحوم صابری را سرآمد همه طنزپردازان دانست و اظهار کرد:برخی طنز را با هزل و هجو که به معنای تمسخر و تخریب شخصیت بوده اشتباه می گیرند.
به گفته این مسئول هجو هرگز قصدش اصلاح نبوده بلکه تنها هدف اصلی آن نابودی شخصیت طرف مقابل بوده در حالی که طنز معمولا هدفش اصلاح طلبی سیاسی و اجتماعی در چارچوب اصلی با زبان شیرین است.
وی با اشاره به اینکه طنز یک تفکر صحیح و دارای ماهیت پیچیده است، افزود: صابری بعد از پیروزی انقلاب به خاطر مسائل جنگ با محتوای انتقاد از دستگاه های دولتی مشکلات جامعه را بیان کرد تا میزان تحمل مسئولان را بسنجد.
حجت الاسلام افتخاری با تأکید بر اینکه کیومرث صابری چهره ای ملی و استانی است، گفت: نباید اینگونه مراسمات فقط بعداز مرگ این چهره ها برگزار شود.
گفتگو و تبادل خرد؛ میراث «گل آقا»
در این مراسم مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان نیز اظهار کرد:مرحوم صابری به نوعی الگویی برای طنزپردازان محسوب می شود.
فیروز فاضلی شروع فعالیت وی را از سال ۶۳ عنوان کرد و گفت: طنز گل آقا به عنوان یک هویت مطرح بوده و دارای پیروان فراوانی است.
وی با بیان اینکه بسیار در این حوزه ظهور کردند ولی ماندگار نبودند، افزود:گل آقا به عنوان یک شخصیت تأثیرگذار و دارای سبک نو و جدید در عرصه طنز ماندگار ماند.
به گفته این مسئول طنز پرداز باید جامعه شناس، سیاستمدار و تاریخ دان باشد موضوعی که از سال ۶۳ در آثار کیومرث صابری مشاهده می شود.
وی با اشاره به حساسیت کار طنزنویسان، تأکید کرد:گل آقا دارای یک ذهن منسجم بود که این ویژگی در آثارش همانند قهوه خانه گل آقا نمایان است.
فاضلی با بیان اینکه طنزپرداز باید پاسخگوی مردم و مسئولان شود، تصریح کرد:گل آقا توانست با ویژگی مطالعه، شخصیت و سواد، قلم طنز خود را به نمایش بگذارد.
وی خاطرنشان کرد: آنچه که از کیومرث صابری برای ما به یادگار مانده گفتگو و تبادل خرد بوده که باید توجه ویژه ای به آن شود.
در ادامه این مراسم حسین دلخوش و قاسم پهلوان شاعران نامدار گیلانی اشعاری در قالب طنز برای حاضران قرائت کردند.
اجرای موسیقی سنتی و نمایش کلیپ از دیگر برنامه های این یادمان بود.
همچنین در حاشیه این یادمان از تندیس هنرمندان نامدار شهرستان فومن رونمایی شد.
کیومرث صابری فومنی در سال ۱۳۲۱ در یکی از روستاهای صومعه‌سرا در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. پدرش کارمند جزء اداره دارایی و مادرش از سادات ترک‌نسب و از معدود زنان باسواد روستا بود که بعد از فوت پدر به مکتب‌داری پرداخت. کیومرث در کنار شاگردی دکان خیاطی، تحصیل را ادامه داد و در ۱۸ سالگی در روستای کسما معلم شد.
وی در سال ۱۳۴۰ در کنکور رشته سیاسی دانشکده حقوق تهران قبول شد و در سال ۱۳۴۵ شعرهایش در مجله توفیق با امضای «گردن‌شکسته‌ی فومنی»چاپ می‌شد. البته اولین نوشته‌هایش در سال‌های ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۹ در مجله امید ایران به چاپ رسیده بود.
گشایش ستون «دوکلمه حرف حساب»در روزنامه اطلاعات و طنز جسورانه او نام «گل‌آقا» را بر سر زبان‌ها انداخت. سفر او به حج در سال ۱۳۶۳ و نوشتن ستونی طنز با عنوان داستان‌های جعفرآقا در خبرنامه این سفر، او را پس از بازگشت از حج، به کار کردن روی طرح این ستون واداشت که درنهایت ۲۳ دی‌ماه سال ۶۳ عنوان «دو کلمه حرف حساب»و نام مستعار «گل‌آقا»را برای خود برگزید و طنزهایش را در روزنامه اطلاعات به چاپ رساند.
طنز سیاسی که تقریبا از سال ۵۹ به این سو تعطیل شده بود، با شکل‌گیری این ستون طنز دوباره احیا شد.