به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی، ویتو مسینا سرپرست ایتالیایی هیات کاوش های باستانی دره شمی از مرکز پژوهش‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی تورینو وابسته به دانشگاه تورینو این مطلب را در نشست گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی در محل پژوهشگاه برگزار شد مطرح کرد . کاوش های صورت گرفته در چند سال اخیر در دره شمی نشان می دهد که این مکان یک محوطه همزمان آیینی و گورستان بوده است .
این پژوهشگر، با اشاره به کاوش های انجام شده در مناطق مختلف دره شمی اظهار داشت : آثار معماری به جا مانده از محوطه های آیینی، نحوه تدفین و اشیای به جای مانده در گورها نشان می دهد اهالی دره شمی افرادی ثروتمند بوده اند .
کشف ساختارهای معماری نیایشگاهی
جعفر مهر کیان سرپرست ایرانی کاوش های باستان شناسی دره شمی دیگر سخنران این نشست گفت : هیات مشترک باستان‌شناسی ایرانی- ایتالیایی در آخرین کاوش‌ها در جایی که حدود۸۰ سال پیش تندیس مفرغین مرد شمی کشف شده بود در فصل سوم کاوش ساختارهای معماری نیایشگاهی بزرگی را کشف کرد.
وی با بیان اینکه این نیایشگاه نشان از باورهای آِیینی الیمایی دارد تصریح کرد :پژوهش ها نشان می دهد ساختار منظمی که در جهت های اصلی با استفاده از سنگ های قواره شده و گاه پاک تراش ساخته شده همزمان با یورش به این نیایشگاه و فرو انداختن تندیس هایی همچون پیکره مفرغی مرد پارتی به وجود آمده است.
این باستان شناس اظهار داشت :با تحقیق و کندو کاو بر روی سکوهای سنگی مکعبی شکل کشف شده در مورد کاربری آن می توان بطور یقین صحبت کرد .
ابراز تأسف از مشخص نبودن حریم دره شمی
مهر کیان با ابراز تأسف از اینکه دره شمی با وجود اینکه جزو نخستین آثار باستانی ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی کشور است تا کنون تعیین حریم نشده است با تعیین حریم چشمی برای این محوطه با ارزش مخالفت کرد و گفت : تخت گاه های نیایشگاهی و آرامگاه های پیرامون آن گسترده بسیاری را در بر می گیرد که با چشم دیده نمی شوند و باید کل دره در نظر گرفته شود .
این باستان شناس که سابقه کاوش های مختلف در محوطه های باستانی کشور را دارد با بیان اینکه تا کنون هیچگونه اقدام حفاظتی جدی برای این محوطه صورت نگرفته است گفت : تنها یک کانکس بدون نگهبان در این منطقه قرار داده شده که البته هیچگاه مورد استفاده هیأت نیز قرار نگرفته است .
او تملک اراضی با رضایت کشاورزان را از مشکلات پیش روی هیأت کاوش اعلام کرد و افزود: تا به امروز کاوش های باستانی در این محوطه باکسب رضایت اهالی صورت گرفته که لازم است تمهیداتی برای حل این مشکل در نظر گرفته شود .
شمی یک پروژه بزرگ بین المللی
مهر کیان، شمی را یک پروژه بزرگ بین المللی خواند که دهها موسسه تخصصی گوناگون می‌توانند درآن مشارکت کنند و افزود : وجود محوطه‌های باستانی گسترده در دره شمی و لزوم دستیابی به دوره کمتر شناخته پارتی باعث شده کاوش های مستمری در این منطقه شکل گیرد.
به گفته این باستان شناس باید در کاوش های دره شمی از پیشرفته ترین دانش های میان رشته‌ای بهره گرفت و لازم است میراث خوزستان به عنوان مالک اصلی شمی مشارکت بیشتری در امور مربوط به این اثر ملی داشته باشد .
سرپرست ایرانی کاوش های باستان شناسی دره شمی افزود: دره شمی دامنه های کوه بی لوا در کرانه باختری تا خشک رود شمی در سوی خاوری و آب روهایی در شمال و جنوب گستره ای که یک مثلت را تشکیل می دهد در بر می گیرد.
وی تصریح کرد: این گستره که هسته های دیگری را در پیرامون خود جای داده قلمرویی باستانی است که بنا به شاهد تاریخی دوره اشکانیان را که در خوزستان باید دوره المایی بدانیم در بر می گیرد و ما در آن با فرهنگی آشنا می شویم که با داشتن ویژگی های خاص بومی از ایلامیان سلوکیان و پارتها بهره گرفته است.
مهر کیان افزود: پدیده هایی که می تواند ما را با دوران کم شناخته ای از تاریخ ایران پس از فروپاشی هخامنشیان تادوره ساسانی که دگر باره یک امپراطوری ایرانی بر فلات ایران و قلمرو ایران باستان چیره شده آشنا کند.
سرپرست ایرانی کاوش های باستان شناسی دره شمی گفت :معماری دوره ای که در تاریخ معماری ایران شوربختانه به دلایل تاریخی از جمله این احتمال که ساسانیان آثارشان را نابود کرده اند یعنی دوره پارتی شاید برای نخستین بار سخن های تازه ای برای گفتن دارد .
به گفته این باستان شناس، بدون تردید این دوره در میانه زاگرس میانی همان دوره الیمایی است دوره ای که با سرزمین بختیاری نشین زاگرس منطبق بوده و به تعبیری همان قلمرو کوهستانی آیاپیر یا دوره ایلام نو و پیش از هخامنشی است .
او افزود:در این منطقه ما با فرهنگی آشنا می شویم که با داشتن ویژگی های خاص بومی از ایلامیان و سلوکیان و پارتها بهره گرفته است .