خبرگزاری مهر، گروه بین الملل_محمدرضا آقاپور: جزایر منطقه کوریل که در استان «ساخالین» در روسیه قرار دارد، مجمع الجزایری آتش فشانی است که در مرز روسیه با ژاپن واقع شده است و مورد مناقشه بین دو کشور است.
این جزایر پس از جنگ جهانی دوم مسئله مورد بحث برای دو طرف بوده است و قرار بر این بوده است که آنها موافقتنامه ای با عنوان توافقنامه صلح امضا کنند، اما تا کنون این اتفاق نیفتاده است. در پایان جنگ جهانی دوم این جزایر به تصرف شوروی سابق درآمد و روسیه این مسئله را از پیامدهای جنگ جهانی دوم می داند و بر این باور است که این جزایر متعلق به روسیه است. از طرفی ژاپن می گوید که امضای توافق صلح بین دو کشور مشروط بر این است که این جزایر به توکیو واگذار شود. نتایج این دعوا بر سر مالکیت جزایر باعث شده است که روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور تحت تاثیر واقع شود.
اگر روسیه بتواند مشکلات خود با ژاپن را حل و یا محدود کند، به همکاری بیشتر با ژاپن روی می آورد و البته از همه مهمتر، اگر دو کشور بتوانند معاهده صلح را با یکدیگر امضا کنند، این معاهده می تواند در حقیقت به معنای توافق صلح میان مسکو و واشنگتن در منطقه شرق آسیا تلقی شود و می تواند بر خلاف بعضی از تحلیل ها باعث بهتر شدن رابطه مسکو و واشنگتن شود.
اما از طرفی دیگر ژاپن نیز به دنبال آن است که این جزایر را متعلق به خود کند و اگر این جزایر به تصرف ژاپن درآید باعث می شود که روس ها برای ارتباط با امریکا از این مسیر استفاده کنند و این امر ثمرات اقتصادی برای ژاپن خواهد داشت.
برخی هم معتقدند که اگر این جزایر به ژاپن داده شود باعث می شود که آمریکا با کمترین هزینه، روسیه را به عقب براند و جبهه ای که این کشور با چین در منطقه آسیا پاسیفیک ایجاد کرده است را به هم بزند.
معاهده صلح توکیو - مسکو به همان اندازه که می تواند مانعی برای توسعه همکاری های راهبردی میان مسکو – پکن باشد، در جهتی معکوس به روسیه قابلیت به چالش کشیدن سیاست چرخش به پاسیفیک واشنگتن را می دهد و این همان فرصت پنهانی است که ژاپن به عنوان شریک کوچک آمریکا اگر ضرورت ایجاب کند، در دراز مدت از آن در جهت تامین منافع ملی خود استفاده می کند.
جزایر چهارگانه کوریل جنوبی به دلیل برخورداری از منابع نفت و گاز، ذخایر آبزیان و واقع شدن در اقیانوس آرام موقعیت اقتصادی و راهبردی زیادی دارد. و همین علت باعث می شود که دو کشور در صدد تصرف آن بر آیند.
چندی پیش که پوتین به ژاپن سفر کرد یکی از موضوعات مورد بحث همین مسئله صلح بر سر جزایر مشترک در مرز روسیه و ژاپن بود. سال گذشته هم که شینزو آبه نخست وزیر ژاپن سفری به روسیه داشت در جمع خبرنگاران گفت که امیدواریم با روسیه بر سر این جزایر به یک جمع بندی مشترک برسیم.
چند ماه قبل، روسیه در این مجمع الجزایر یک سپر موشکی برای حفاظت از این منطقه ایجاد کرد. پس از آن وزارت امور خارجه ژاپن اعلام داشت که پاسخی مناسب به مسکو خواهیم داد. همچنین شینزو آبه گفته است که ظرف چند ماه آینده به روسیه سفر خواهد کرد. وی گفت که ما برای حل اختلافات بر سر جزایر مرزی با روسیه راهکارهای اقتصادی ارائه خواهیم داد.
اما هفته گذشته دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه قطعنامه ای مبتنی بر نامگذاری جزایر این منطقه امضا کرد و پس از آن برخی رسانه ها اعلام کردند که این نامگذاری قرار بوده است از سال ۲۰۱۰ انجام بگیرد و به تعویق افتاده است.
پس از آن دولت ژاپن اظهار داشت که این اقدام قابل قبول نیست و ما آن را از طریق قانونی پیگیری خواهیم کرد.
طبق آخرین اخبار دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در واکنش به اعتراض ژاپن نسبت به این نامگذاری گفته است که این جزایر متعلق به سرزمین های روسیه است. وی همچنین با اشاره به نقش اقتصادی مهم ژاپن در این منطقه گفت ما از تحرکات به وجود آمده در روابط دو کشور استقبال می کنیم و همچنین آماده فعالیت اقتصادی مشترک هستیم، اما این جزایر بدون هیچ پیش شرطی متعلق به روسیه است.
حال باید منتظر باشیم و ببینیم این دو کشور چه راهکاری را برای پایان دادن به این مناقشه ۶۸ ساله خواهند داشت.