خبرگزاری مهر، گروه جامعه- مسعود بُربُر: علیرغم مخالفت قاطع سازمان محیط زیست با فعالیت معدنی موسوم به D۱۹ در پناهگاه حیات وحش دره انجیر، مشاهدات خبرنگار مهر حاکی از ساخت جاده «آسفالته» تا مرز این پناهگاه است.
پناهگاه حیات وحش دره انجیر از مهمترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی کشور است اما اکنون با ایجاد جاده به بهانه دامداران و مرتعداران شهرستان بافق و دست اندازی به عرصه‌های طبیعی شهرستان اردکان به این محدوده تعرض شده است.
جاده‌سازی به بهانه دامداران شهرستان بافق در حالی است که محدوده مورد نظر در حوزه شهرستان اردکان بوده و منطقه هیچ دامدار و مرتع‌داری ندارد و مشخصا تنها هدف آن می‌تواند ذخیره معدنی D۱۹ باشد.
معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به موضع سازمان در خصوص احداث معدن آنومالی شمالی یا D۱۹ تصریح کرد: در مورد این موضوع خاص ما ایستاده‌ایم و در آخرین نامه هم که به امضای خانم ابتکار رسیده گفته‌ایم که این چون درون منطقه ماست و زیستگاه یوزپلنگ آسیایی هم هست ما نمی‌توانیم موافقت کنیم.
فرهاد دبیری افزود: ما گفتیم اینجا زیستگاه یوز است و یوز برای ما حساسیت دارد و نمی‌توانیم در این مورد وارد مذاکره شویم. این را اعلام کردیم و آخرین نامه هم که از سمت ما ارسال شد و به امضای خانم ابتکار هم رسید اوایل آذرماه بود و گفتیم بر خلاف اهمیتی که معدن D۱۹ برای شما دارد ما نمی‌توانیم موافقت کنیم زیرا برای ما هم اهمیت فوق‌العاده دارد.
به نام مردم و دامداران، به کام معدن چادرملو
تعرضات معدن‌کاران به زیستگاه یوزپلنگ آسیایی همواره مورد اعتراض سازمان محیط زیست و فعالان این حوزه بوده است. در آخرین واکنش تیم انجمن دوستداران محیط زیست اردکان در نیمه نهایی رقابت های والیبال دهه فجر جام شهید جعفریان با شعار حمایت از یوز ایرانی وارد میدان شدند که نشان از اهمیت این گونه‌ی ارشمند برای مردم منطقه دارد.
با وجود این مخالفت‌ها و پیگیری قضایی محیط زیست که به حکم دادگاه هم منجر شده کار ساخت جاده معدن در این منطقه تا جایی پیش رفته که جاده را آسفالت نیز کرده و مدعی شده‌اند که این از سال‌ها پیش مسیر دسترسی مردم بافق بوده و حتماً باید آسفالت شود. ادعای ساخت مسیر دسترسی برای مرتعداران و دامداران شهرستان بافق نیز در حالی مطرح شده که مسیر مردم بافق از سمت زریگان به چادرملو بوده و جاده‌ای قدیمی است که همچنان موجود است.
از سوی دیگر احداث جاده را به فرمانداری و مسئولان ارجاع داده‌اند در حالی که تمامی مسئولان شهرستان اردکان از موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند. مشخص نیست چگونه احداث راه بدون تهیه نقشه و طرح و اخذ مجوز و آن هم با تامین اعتبار در حوزه شهرستان دیگر امکان‌پذیر شده است.
رقابت بر سر ارزش اقتصادی این معدن میان دو شهرستان بافق و اردکان برای تصاحب آن در حالی شکل گرفته که حتی قیمت جهانی آهن نیز جذابیت اقتصادی ایجاد نمی‌کند و استخراج سنگ آهن را کم صرفه کرده است و خام‌فروشی آن در مقایسه با ارزش زیستگاهی منطقه هیچ توجیه ملی و اقتصادی ندارد. در همین منطقه، معدن سنگ آهن رباط پشت بادام، به علت مشکلات صادرات حدود ۲ سال تعطیل بود و کارگرانش خانه‌نشین بودند. با وجود این اکتشاف و بهره‌برداری از این منطقه از مطالبات جدی شرکت ایمیدرو به شمار می‌رود و این در حالی است که سازمان محیط زیست برای حفاظت از این منطقه تنها ۵ محیط‌بان در اختیار دارد که پول تعمیر موتورسیکلت این محیط‌بان‌ها و تأمین برق پاسگاهش را نیز ندارد.
زیستگاه مهم یوز ایرانی از میان می‌رود
هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نیز در این باره اعلام کرده است: نزدیک به سه سال است که شرکت چادرملو به دنبال اکتشاف سنگ آهن در D۱۹ است که سازمان محیط زیست با این روند مخالف است و مجوز نداده است.
جوکار تصریح کرده: متولیان معدن برای انجام فعالیت‌های معدنی در مناطق حفاظت شده نیازمند مجوز سازمان محیط زیست هستند و اگر سازمان این مجوز را صادر کند و بعد در مرحله مطالعه و گمانه زنی آنها به این نتیجه برسند که باید بهره‌برداری هم صورت گیرد دیگر نمی‌توان جلوی بهره‌برداری را گرفت و عملاً زیستگاه و همه حیات وحش‌اش از بین می‌رود که در این میان اهمیت یوز و طعمه‌های یوز در این منطقه برای ما دو چندان است.
با این حال معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط تأکید کرده است: به دلیل حفظ گونه‌های ارزشمند طبیعت مانند پلنگ و یوزپلنگ نمی‌توانیم اجازه بهره برداری از آنومالی D۱۹ را بدهیم و تلاش می‌کنیم تا در شورای عالی معدن راه حلی برای حل این مشکل پیدا کنیم.
با وجود این سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، تصریح کرده که بهره‌برداری از این معدن قطعی و قریب الوقوع است.
معدن آنومالی شمالی یا D۱۹ که استخراج سنگ آهن در محدوده آن در دستور کار دولت قرار گرفته، بین دوشهرستان بافق و اردکان مشترک است و در میان دو زیستگاه ارزشمند یوز قرار گرفته است. این معدن که یکی از بزرگترین ذخایر معدنی آهن در کشور به شمار می‌رود در جنوب پناهگاه حیات وحش دره انجیر و شمال منطقه شکار ممنوع آریز واقع شده است.
به گفته کارشناسان و براساس مطالعات انجام شده و تصاویر بدست آمده از یوزپلنگ آسیایی از سال ۱۳۹۰ تاکنون، این منطقه یکی از مهمترین کریدورهای مهاجرتی یوزپلنگ در کشور است. دست کم ۶ یوزپلنگ از همین منطقه بینابینی برای جابجایی میان منطقه دره انجیر و مناطق آریز و بافق استفاده کرده‌اند. این در شرایطی است که کل جمعیت یوزپلنگ کشور کمتر از ۴۰ عدد برآورد می شود.
باتوجه به مهاجرت های وسیعی که یوزهای ایرانی بین مناطق تحت حفاظت دارند، در صورت حفاظت از این کریدور مهاجرتی، در هر زمانی این شانس وجود دارد تا با تقویت روند حفاظتی و ورود یوزهای جدید از مناطق پیرامونی، جمعیت یوزهای هر دو منطقه ارتقا پیدا کند. در شرایطی که آخرین شانس ها برای حفاظت از آخرین بازمانده های یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است، هرگونه تخریب زیستگاه آن هم به شکل گسترده، آسیب جدی و جبران ناپذیری به وضعیت یوزپلنگ وارد می‌کند.