به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد خبری دومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی، همایش نیم روزه دومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی به همت گروه تاریخ و تمدن پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بعد از ظهر سه شنبه سوم اسفند ماه با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین علی ذوعلم، دکتر رضا بیگدلو و دکتر حسین احمدی در این پژوهشگاه برگزار شد.
در این همایش حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم با اشاره به اینکه مقاله بنده درباره بنیانهای اساسی تمدن نوین اسلامی گفت: مقاله اینجانب با تأکید بر اندیشه آیت الله خامنه ای است. بنده تلاش کردم درباره اندیشه ایشان در تمدن نوین اسلامی سه پایه اساسی را مطرح کنم. بحث من بیشتر درباه این است که بتوانم تمدن توین اسلامی را بر پایه تمدن نشان دهم و در برسی مقایسه ای اندیشه اسلام و غرب را نشان دهم. تمدن نوین اسلامی قابل دسترسی است به شرط آنکه به مدیریت اجتماعی مان توجه کنیم.
وی تصریح کرد: این سه بنیان باید کاملا مد نظر قرار گرفته شود. ما در صد و پنجاه سال اخیر با یک جریان فرهنگی مواجهه بوده ایم،این تلاشها با انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی به اوج خود رسید. حضرت امام(ره) توانستند با ارائه نظریه کارآمد که موج جدید بیداری اسلامی را رقم زد آن حرکتها را به نقطه عطفی برسانند. بعد از ایشان مقام معظم رهبری ایده جدیدی را مطرح کردند که این ایده تحقق پذیری می باشد. با مروری بر مجموعه تالیفات و بیانات مقام معظم رهبری به این نتیجه می رسیم که اندیشه اجتماعی ایشان حول سه مقوله اساسی شکل می گیرد.
ذوعلم ادامه داد: این سه مقوله شامل توحید، فرهنگ و پیشرفت می باشند. توحید در نگاه امام(ره) و مقام معظم رهبری صرفا امر ذهنی و باور عقلی محض نیست، بلکه یک باور عمیقی هست که در نگاهی که به ایشان ارائه می شود تاثیرگذار است. در واقع فرد در جامعه اسلامی به تحول خواهی می رسد، براساس نگرش توحیدی یک سیستم اجتماعی شکل می گیرد. ایشان می گویند سیستم اجتماعی جامعه توحیدی با جامعه غیرتوحیدی فرق می کند. توحید می تواند در نظام سیاسی و بین المللی بنای تمدن را شکل دهد. توحید در این سه مفهوم تاثیرگذار است. این نگاه توحیدی با استدلال و تبیین ارائه می شود. در واقع نگاه توحیدی از این مسیر ارائه می شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه سخنانش گفت: امروزه در دنیای اسلام جریانهای متاثر و متحجر شکل گرفته است که به محتوای توحید توجه ندارند. بنیان فرهنگ تاثیر گرفته از توحید است. در واقع فرهنگ توحیدی است که می تواند تمدن اسلامی را شکل دهد. دیدگاه مقام معظم رهبری این است که تمدن نوین اسلامی بعد از تحقق جامعه اسلامی شکل می گیرد. معیار اسلامی شدن جامعه این است که فرهنگ توحیدی در جامعه اسلامی شکل گیرد. در جایی هم ایشان تاکید می کنند فرهنگ انقلاب اسلامی فرهنگ توحیدی است. عناصری که در فرهنگ توحیدی وجود دارد بسیار گسترده است. هر زمانی که فرهنگ توحیدی در باورها، اخلاق و نظام حقوقی و عرصه هنر شکل گیرد ما به فرهنگ توحیدی رسیده ایم.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، توحید را رکن اساسی برای تمدن سازی دانست و گفت: تمدنها اگر در قید و بند نژادی و زبانی بمانند از تمدن سازی باز می مانند.در تمدن نوین اسلامی فرهنگ توحیدی این اثر را خواهد داشت. تمدن نوین اسلامی تنها با دعوت محقق نمی شود. این توهم است که می گویند تمدن نوین اسلامی با حرکتهای نظامی می خواهد خودش را مسجل کند. فرهنگ توحیدی شعار وحدت فرهنگ اسلامی می شود و زمینه ساز تمدن سازی فرهنگ نوین اسلامی خواهد بود. عنصر دیگر در اندیشه آیت الله خامنه ای پیشرفت همه جانبه در دانش، اخلاق، رشد سیاسی، رفاه عمومی، وحدت و مسئولیت پذیری می باشد. ما باید این سه بنیان را در الگوی مفهومی تعریف کنیم، اینها در کنار هم تحقق پیدا می کنند.
این محقق و استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: شکل تمدن غرب در نتیجه چنین نگاهی در مقوله توحید، فرهنگ و پیشرفت است. فرهنگ توحیدی با جریان یافتن در عرصه سیاست و اقتصاد فرآیند شکل گیری تمدن نوین اسلامی را به عمل خواهد آورد. فرهنگ در مقابل سیاست و اقتصاد نیست. در حقیقت تمدن نوین اسلامی جز با ارتقاء اندیشه ها و فرهنگ سازی محقق نخواهد شد.
ذوعلم افزود: در واقع فرهنگ کنونی غرب برمبنای سه پایه عقل خود بنیاد و اومانیسم، فرد گرایی مدرن و لیبرالیستی و فن گرایی جدید می باشد. من در این مقاله به این نکته پرداخته ام که این سه پایه تمدن غرب با سه پایه ای که ما در تمدن نوین اسلامی داریم قابل مقایسه است. اساسا هر تمدنی نیاز به این سه عنصر دارد، این باعث می شود که تمدنها با هم تفاوت پیدا کنند.در تمدن مدرن غرب آنچه معرفت گرایی خود بنیان نامیده می شود نقطه مقابلش در تمدن اسلامی توحید بر عقلانیت فطری و برخورداری از نقل است بدون اینکه عقلانیتش را نفی کند است. آنچه که در تمدن غربی مطرح شده است در تمدن اسلامی فراتر از آن حساب شده است.
وی ادامه داد: غرب روی عقلانیت تمرکز دارد ما هم به دنبال عقلانیت هستیم. در تمدن نوین غرب فرد گرایی بر اساس اصالت فرد مطرح شده است، ما بدون اینکه اصالت فرد را نفی کنیم بر اصالت فرد و جامعه تأکید می کنیم. اگر تمدن غرب بر جنبه علمی و فن آوری تاکید دارد تاکید ما بر پیشرفت مادی و معنوی است. تمدن نوین اسلامی فضایی است توحیدبنیان، فرهنگ گرا و پیشرفت گرا.
ذوعلم در خاتمه سخنانش گفت: ما ترویج پیشرفت گرایی، علم و توانمندی بشر را کاملا می‌پذیریم. بنابراین تمدن نوین اسلامی بازگشت به گذشته اسلامی نیست، در عرض هم تمدنی با غرب هم نیست، چون تمدن غرب در بنیان فلسفی خود بحران آشکاری دارد در حالی که ما نگاه توحیدی را داریم، غرب در فرایند توسعه خودش به فرایند نظامی سیاسی پرداخته است در حالی که فرهنگ اسلامی فرایند فرهنگ مدار است. تمدن نوین اسلامی چشم انداز انقلاب اسلامی است.