خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرزاد فرهادی: در ۱۷ اکتبر سال ۲۰۱۶ نیروهای عراقی عملیات نظامی گسترده ای برای بازپس گیری موصل از لوث داعش که در روز دهم ژوئن سال ۲۰۱۴ آن را به اشغال خود درآورده بود، آغاز کردند. در روز اول نوامبر ۲۰۱۶ نیروهای شرکت کننده در عملیات برای اولین وارد شرق موصل شدند.
در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۶ نیروهای عراقی مرحله دوم عملیات را از سه محور از شرق و شمال و جنوب شرق آغاز کردند. در ژانویه سال جاری میلادی نیروهای شرکت کننده در عملیات دستاوردهای چشمگیری به دست آوردند و در ۲۴ ژانویه وزارت دفاع عراق از تسلط بر همه مناطق شرق موصل خبر داد.
مشکلاتی از قبیل شرایط میدانی و شرایط بد آب و هوایی مانع از شروع عملیات آزاد سازی غرب موصل شده بود تا اینکه در نوزدهم فوریه سال ۲۰۱۷ فرماندهی عملیات مشترک عراق از آغاز عملیات غرب موصل از لوث داعش خبر داد. حیدر العبادی نخست وزیر عراق از شروع مرحله سوم از نبرد نینوا می آییم برای بازپس گیری کرانه راست موصل خبر داد. از محور شمالی و جنوبی و غربی نیروها عملیات کننده شروع به عملیات کردند.
اما موضوعی که در عملیات آزاد سازی موصل قابل توجه است علاوه بر حضور گسترده نیروها اعم از نیروهای ویژه و مبارزه با تروریسم و پلیس و حشد شعبی، آتش سنگین این نیروها ضد مواضع داعش بود. واحدهای توپخانه، ادوات و موشکی حجم سنگینی از آتش روی مراکز و مواضع تکفیری ها ریختندواحدهای توپخانه، ادوات و موشکی حجم سنگینی از آتش روی مراکز و مواضع تکفیری ها ریختند. در این منطقه مرکز قدیمی و بازارهای سنتی آن و ساختمان های دولتی و مسجدی که البغدادی در آن سخن گفته قرار دارد. این در حالی است که از هوا نیز پشتیبانی قوی از این عملیات به عمل آمد. تلاش های اطلاعاتی و تصاویر هوایی گرفته شده و رصد نقل و انتقالات داعش از سوی نیروهای عراقی را نیز باید به آن افزود.
در واقع فاز سوم عملیات نینوا می آییم برای آزاد سازی غرب موصل پس از برطرف کردن مشکلات دو مرحله نخست بود و اصلاحاتی بر طرح ها صورت گرفت و کاستی ها و اشتباهات مراحل اولیه جبران شد.
در این مرحله از عملیات از تاکتیک های جنگ روانی به خوبی استفاده شد و علاوه بر هدف قرار گرفتن بانک اهداف آماده شده از سوی استخبارات نظامی بسیاری از مواضع فرماندهی، مهمات، کارخانه های تولید بمب و ادوات منفجره و تونل ها منهدم شد.
اما آزاد سازی غرب موصل آسان نیست و با مشکلات بیشتری در مقایسه با شرق موصل روبرو است؛ یکی از عواملی که کار را سخت می کند وضعیت جغرافیایی آن است. از ویژگی های بارز غرب موصل انبوه بودن بافت جمعیتی و فشردگی منازل مسکونی و کوچه ها تنگ و باریک استاز ویژگی های بارز غرب موصل انبوه بودن بافت جمعیتی و فشردگی منازل مسکونی و کوچه ها تنگ و باریک است زیرا مناطق قدیمی با جمعیت بالا در آن وجود دارد. باریک بودن خیابان ها مانع از عبور آسان ادوات و خودروهای زرهی می شود. نزدیکی و فشردگی جمعیتی مانع از استفاده از سلاح های سنگین و حملات هوایی و توپخانه ای می شود.
همچنین شرایط نامساعد جوی و کمبود دید به سبب مه و بارش باران عملیات نظامی را با دشواری روبرو می کند و مانع از پوشش هوایی می شود و ادامه عملیات را با سختی و در پاره ای موارد با توقف همراه می کند. این شرایط به عوامل انتحاری داعش این امکان را می دهد که از این وضعیت بهره برداری کنند.
مانع آبی و عبور از کرانه چپ رود دجله به کرانه راست آن از دیگر مشکلات عملیات در غرب موصل است. سرعت جریان رود دجله عملیات را دشوار می کند و با توجه به ارتفاع زیاد برخی مناطق امکان احداث پل در آنها نیست و حملات داعشی ها در هنگام عبور از رود دجله را نیز باید به آن افزود. هرچند که نیروهای عراقی با احداث پل های شناور تا حدودی بر این مشکل فائق آمدند.
تثبیت مواضعی که به کنترل نیروهای عراقی در می آید یکی مشکل ترین قسمت های ماجرا است. نبود پل، شرایط را برای غیرنظامیان هم دشوار می کند زیرا با توجه به نبود پلهای دائمی و ثابت آنها نمی توانند به شرق موصل برسند.
از سویی داعشی ها معمولا در صحنه میدانی به یورش های ناگهانی با ادوات بمبگذاری شده روی می آورند که این کار را سخت می کند. نبرد غرب موصل برای داعش حکم مرگ و زندگی دارد از همین رو تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا عملیات نیروهای عراقی را با مانع روبرو کند. داعش با تمام توان از منطقه جغرافیایی که در اختیار دارد حفاظت می کند.
کمین های متحرک، تک تیراندازان، بمبگذاری منازل و مین گذاری، به کار گیری شبکه های تونلی و استفاده از موتور سیکلت و نیز جنگ روانی از حربه های داعش در غرب موصل استکمین های متحرک، تک تیراندازان، بمبگذاری منازل و مین گذاری، به کار گیری شبکه های تونلی و استفاده از موتور سیکلت و نیز جنگ روانی از حربه های داعش در غرب موصل است. داعش همچنین تلاش خواهد کرد که تروریستهای خود را به گروههای کوچک تقسیم کند تا حجم تلفات آن به ویژه در حملات هوایی به حداقل برسد.
نباید فراموش کرد که طراحان نظامی داعش افسران سابق بعثی هستند که شیوه های و فنون جنگ را به خوبی می دانند. داعش شیوه دفاعی چند لایه ای را دنبال می کند و در مناطق و محله ها موانع زیادی ایجاد می کند. داعش تلاش خواهد کرد که کوچه به کوچه دست به تحرکات بزند.
داعش مناطق مجاور رود را مین گذاری کرده و تمام تلاش خود را برای کند کردن روند پیشروی نیروهای عراقی به ویژه برای عبور از رود دجله به کار می گیرد. تکفیری ها معمولا تمام تلاش خود را به کار خواهند بست تا با عملیات در مناطق دیگر از فشار وارد شده بر روی خود در غرب موصل بکاهند.
با تنگ تر شدن حلقه محاصره ضد داعش این گروهک به سوی سوریه فرار خواهد کرد و این شرایط برای جنگنده های اف ۱۶ و نیروی هوایی عراق فرصت خوبی فراهم می آورد. نبرد غرب موصل را باید شدیدترین نبرد در طول تاریخ عراق دانست.
غرب موصل از این حیث اهمیت دارد که دروازه اصلی عراق به سوی الرقه مرکز اصلی داعش در شرق سوریه محسوب می شودغرب موصل از این حیث اهمیت دارد که دروازه اصلی عراق به سوی الرقه مرکز اصلی داعش در شرق سوریه محسوب می شود. منطقه ای که سرکرده های داعش در آن مستقر هستند.
وضعیت غیرنظامیان نیز در این نبرد سخت و دشوار است زیرا اگر پرچم سفید را بنا به خواست نیروهای عراقی بالا ببرند به دست داعشی ها کشته خواهند شد. داعش به آسانی اجازه عبور غیرنظامیان را نمی دهد و همانند جنگ در مناطق دیگر از آنها به عنوان سپر انسانی بهره برداری می کند.
تکفیریها آخرین تلاش های مایوسانه خود را انجام خواهند داد زیرا گزینه ای دیگری ندارند اگر فرار کنند جنگنده های عراقی و سوری و روسی شرایط را برای آنها جهنم خواهند کرد و از سویی به کجا بروند به الرقه که طرحها در راستای شروع جنگ تمام عیار ضد آنها و بازپس گیری این شهر آغاز شده است.
اما آتش سنگین توپخانه ای و هوایی در کنار نیروهای مبارزه با تروریسم و ویژه و دیگر نیروها از ابزارهای راهبردی عراقی ها در جنگ آزاد سازی غرب موصل از لوث داعش است به ویژه که تاکنون موفق به آزاد سازی فرودگاه موصل شده اند.
تاکنون نیروهای عراقی در محور شمال حمام العلیل علاوه بر آزاد سازی فرودگاه موصل به سوی مناطق کوی هوانیروز، ساختمان رادیو الرشید، ساختمان کنسولگری ترکیه و ساختمان الهلال پیشروی کرده و منطقه ورزشگاه و کوی هوانیروز را به سیطره خود درآورده اند. این نیروها ضمن تسلط بر منطقه حاوی الجوسق در محله الجوسق که با محله الدندان به سبب استقرار خمپاره اندازهای داعش از اهمیت بالایی برخوردار است، پیشروی های گسترده ای داشته اند.در محور راس پل چهارم ارتباطی میان ساحل چپ و راست نیز پیشروی ها چشمگیر بوده و بسیاری از داعشی ها خود را در این محور تسلیم کرده اند.
در محور جاده بغداد-موصل نیز نیروهای عراقی بر اردوگاه الغزلانی مسلط و پیشروی هایی در وادی حجر و المنصور داشته و بر محله های المامون و تل الرمان و الشهدا مسلط شده و به نزدیکترین فاصله به محله مهم الدواسه رسیده اند و این همان محله ای است که ساختمان های دولتی در آن قرار دارد.
در محور جنوبی غربی کرانه راست موصل نیز نیروهای لشگر نهم زرهی و حشد الشعبی دستاورهایی مهمی داشته و بر تپه های العطشانه راست و چپ و الریان مسلط شده اند.
در شمال کرانه راست نیز نیروهای عراقی مواضع داعش را زیر آتش گرفته اند و این علاوه بر پیشروی های نیروهای حشد شعبی در جبهه غربی است که در دو محور روستای ام العظام درجنوب غرب روستای الخبیرات به سوی تل زلط و روستای ام المصاید و الزیتون است و نیروهای موفق به تسلط بر این دو روستا شده اند. نیروها به پیشروی به سوی روستاهای الموالی و المحلبیه به عنوان مراکز اساسی داعش در این محورها ادامه می دهند. نیروهای حشد شعبی در کوههای تلعفر در غرب منطقه، داعشی ها را محاصره کرده اند و به دنبال جدا کردن تلعفر از قیروان و البعاج هستند.
در این میان از عملیات موفق نیروی هوایی عراق در این مدت نیز نباید غافل شد.