به گزارش خبرگزاری مهر، «خویشکاوی ایرانیان در دوران مدرن» حاوی مقالاتی از مقصود فراستخواه، محمدرضا جوادی یگانه، سعیده زاد قناد، آرمین امیر، تقی آزاد ارمکی، نصرالله پورمحمدی املشی و سیدحسین مجتهدی میباشد.
مقصود فراستخواه در تبیین مقاله خود با عنوان «تأمل در چند شاخص در مطالعات جهانی مربوط به صفات ملتها» ضمن برشمردن نارساییهای ژانر خلقیات ایرانی بر لزوم طرحریزی برنامههای پژوهشی مدوّن برای این حوزه تاکید میکند و با برشمردن نمونههایی از مطالعات بینالمللی این حوزه، تلاش میکند فاصلۀ این مطالعات را با مطالعات انجامشده در ایران نشان دهد.
محمدرضا جوادی یگانه و سعیده زادقناد در مقاله مشترک خود با عنوان «چند فرضیه درباره علل استقبال ایرانیان از کتاب حاجی بابای اصفهانی اثر جیمز موریه» به تبیین حوزۀ نفوذ و اثرگذاری متن، و نحوۀ مواجهۀ مخاطبان ایرانی با این اثر میپردازند و در نهایت شش فرضیه را بهمثابة دلایل احتمالی پذیرش این اثر در جامعۀ ایران مطرح میکنند.
آرمین امیر با اطلاق صفتِ خلفِ صاحب اقتدارِ جمالزاده به محمود سریع القلم در مقاله خود تلاش میکند تأثیرپذیری سریعالقلم از جمالزاده را هم در پروژۀ ذهنیشان و هم در ارجاعات او به جمالزاده نشان دهد. او در این نوشتار نشان میدهد پژوهش میدانی سریعالقلم دربارۀ فرهنگ سیاسی ایرانیان از نظر اعتبار مخدوش، و نوعی خلقیاتنویسی است نه پژوهش معتبر میدانی.
تقی آزاد ارمکی در مقاله خود با عنوان «بدخوانیِ ادبیات اجتماعی ایران»، جمالزاده را متفکر متعلق به بخشی از جهان مدرن ایرانی و نه همۀ آن، میداند و کتاب «خلقیات ما ایرانیان» را مثل «غربزدگی» جلال آل احمد، مصداق بدخوانی از ادبیات اجتماعی ایران میداند. به نظر آزاد ارمکی، این متون بدفهمیهایی درخصوص جهان ایرانی، جهان شرق و جهان اسلام تولید کرده است.
نصرالله پورمحمدی املشی در مقاله خود «خویشکاوی ایرانیان از منظر تاریخ» را بررسی میکند و بخشی از مسائل تحقیقات در ایران را حاصل بیتوجهی به تاریخ و متون ادبی ایران میداند. ایشان هنر جمالزاده را طرح موضوعات بریده بریدۀ دیگران در قالب یک کتاب و جمعآوری مطالب در بازۀ زمانی طولانی میداند و نقش شرایط تاریخی و جغرافیایی در شکلدهی به خصلتهای ایرانیان را واکاوی میکند.
سیدحسین مجتهدی در مقاله «نگاهی انتقادی به برخی آثار درخصوص خویشکاوی ایرانیان از منظر روانپژوهی» با رویکردی انتقادی به بحث دربارۀ کاستیهای نظری و روششناختی متونِ دربارۀ خلقوخوی ایرانیان میپردازد و چند فرضیۀ روانپژوهانه دربارۀ اقبال به این آثار ارائه میکند.
همایش «خویشکاوی ایرانیان در دوران مدرن»، بهمنظور بررسی انتقادی خلقیات ایرانیان در مطالعات نویسندگانی چون جمالزاده، حسن نراقی، جیمز موریه و ... در فروردین ۱۳۹۵ برگزار شد.
«خویشکاوی ایرانیان در دوران مدرن» نوشته آرمین امیر با قیمت ۶ هزارتومان توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است.