خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ: قصه تبلیغ برای کتاب در ایران بسیار پرغصه است. از نشریات تخصصی و با مخاطب خاص که بگذریم و از صفحات و باکس‌های تبلیغی چند میلیون تومانی روزنامه‌ها – فارغ از اینکه کسی در لابه‌لای آن دنبال معرفی کتاب می‌گردد یا نه و اینکه چقدر توان اقتصادی نشر قابل رقابت با کمپانی‌هایی است که هر روز محصولاتشان را حتی در صفحات فرهنگی روزنامه‌ها آن هم در نیم تا تبلیغ می‌کنند- عمومی‌ترین رسانه‌های ایران که شامل تلویزیون و رادیو است، سال‌هاست که در معرفی و تبلیغ کتاب دچار ضعف است.
با این همه ماجرای تبلیغ کتاب در برهه‌ای در رسانه‌ملی به صورت جدی نگاه شد و تصمیم بر این گرفته شد که بر اساس کارگروهی با عنوان کتاب که در معاونت بازرگانی سیما شکل گرفت، آثار منتخب این کارگروه به صورت رایگان در رسانه تبلیغ شوند.
داستان کتاب در رسانه ملی
در سال ۹۰ با ریاست علی دارابی معاون وقت سیما و در معاونت بازرگانی سازمان صدا و سیما شورایی با عنوان کتاب و با دبیری مدیر وقت شبکه چهارم سیما شکل می‌گیرد و نزدیک به بیست متخصص در زمینه‌های مختلف کتاب و نشر نیز به عضویت این کارگروه منصوب می‌شوند.
این شورا تصمیم به سیاستگذاری در زمینه حضور کتاب در تمامی برنامه‌های صدا و سیما و بازگشایی راه تبلیغ کتاب در رسانه‌ملی بود. با این همه این شورا هیچگاه به صورت کامل جلسات خود را برگزار نکردو عملا کار به جایی رسید که پس از چهار جلسه به سمت انحلال پیش رفت. به عبارت دیگر اعضا وقتی حس می‌کردند که جلسات مداومت ندارد و حرف‌هایشان به اقدام عملی منتهی نمی‌شود رفه رفته از این شورا و اتفاقی که قرار بر شکل‌گیری در آن بود قطع امید کردند.
همزمان با این اقدام و شکل‌گیری مرکز رسانه‌ای شیرازه در مجمع ناشران انقلاب اسلامی، این مرکز توانست با رایزنی با معاونت بازرگانی سیما به شکل‌دادن کمیته‌ای با عنوان کتاب در رسانه ملی نائل شود. عمده اعضای این کمیته از سازمان صدا و سیما انتخاب شدند و مدیر موسسه شیرازه هم به عنوان دبیر کمیته در جلسات بدون حق رای حضور داشت. تصمیم و توافق بر این قرار گرفت که کمیته به بررسی کتاب‌ها برای امکان تبلیغ در رسانه ملی دست بزند و خروجی آن نیز پخش تیزرهای تبلیغای کوتاه برای کتاب‌ها بود که از سوی ناشر و به سفارش ناشر توسط موسسه شیرازه تولید می‌شد
ماحصل این اتفاق پخش معدودی از تیزرهای تبلیغی کتاب در صدا و سیما بود که البته این اتفاق نیز به طور عمده با فواصل زیاد در ساعات نامطلوب و شبکه‌های کم مخاطب سیما شکل می‌گرفت.
با این همه این ظرفیت نیز پس از خروج عزت‌الله ضرغامی از سازمان صداو سیما به اندازه بسیار زیادی مغفول و ناکام ماند و به بهانه مشکلات اقتصادی سازمان، عطای پخش رایگان این تبلیغات به لقایش بخشیده شد.
پای کتاب در کفش شبکه‌های ماهواره‌ای
این روزها برخی از شبکه‌های ماهواره‌ای که پیش از این با پخش تیزرهای آثار سینمایی در حال اکران در کشور جنجال زیادی برپا کرده بودند، در کنار سایر کالاهای غیر فرهنگی ساخت داخل که در حال تبلیغ آن هستند، به تبلیغ کتابهای ناشران داخلی نیز روی آورده‌اند و در بازه‌های زمانی مختلف به معرفی آن می‌پردازند.
یکی از ناشرانی که تبلیغ آثار وی در این گروه تلویزیونی منتشر شده است در این زمینه به مهر می‌گوید: تیزر تبلیغی ما در شبکه‌های اجتماعی مربوط به موسسه‌مان منتشر شده بود و شبکه بدون اطلاع ما اقدام به پخش آن کرد و پس از آن ما پیگیر این اقدام غیر قانونی شدیم و البته آنها نیز اذعان داشتند که پخش رایگان برای جلب نظر موسسه به منظور دادن سفارش آگهی بوده که ما از آن منصرف شده‌ایم.
پیگیری مهر حاکی از این است که برای پخش آگهی بازرگانی در این شبکه‌های با حجم سیصد نوبت پخش سی‌ثانیه‌ای در یک ماه مبلغی در حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان هزینه از موسسات طلب می‌شود که از یک نوبت انتشار آگهی در برخی روزنامه‌های سراسری ایران نیز کمتر است.
یک پرسش بدون پاسخ
جدای از اینکه در عصر ارتباطات نوین دیگر نمی‌توان جلوی انتشار خبر و یا گزاره‌ای خبری را گرفت این سوال جدی مطرح است که مسئول رها کردن و خالی گذاشتن ظرفیتهای تبلیغ کالایی مانند کتاب برای شبکه‌های ماهواره‌ای که بدون شک به دنبال ترویج سیاست‌های فرهنگی مناسب جامعه ایرانی نیستند؛ کیست؟
بدون شک سیاست حاصل این اتفاق بی‌شک در افق بلند مدت چیزی نیست که در چهارچوب قواعد فرهنگی جمهوری اسلامی بتوان به آن مفتخر بود.
حال باید منتظر نشست و دید که مقام‌های مسئول برای این پدیده که زنگ خطر آن تازه به صدا درآمده است، چه خواهند کرد.