خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه، زهرا ساختمانیان؛ دانشگاه های ایران در سال های گذشته تلاش کردند از نسل اول آموزش عالی که اولویت آن تنها تربیت نیروی متخصص بود به نسل دوم دانشگاه ها که هدف آن پژوهش و تولید علم بود حرکت کنند و امروز نیز به دنبال دستیابی به نسل سوم آموزش عالی به معنای تربیت نیروی انسانی کارآفرین و مرتبط با صنعت هستند.
دانشگاه کارآفرین به نهادی اطلاق می شود که علاوه بر آموزش های تئوری، مهارت های لازم شغلی را نیز براساس رشته های تحصیلی به دانشجویان آموزش می دهد و با حمایت و پشتیبانی از ایده های جدید و خلاق دانشجویان و اساتید زمینه تبدیل دانش به محصول را فراهم می کند که این امر موجب سرمایه گذاری برای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی خواهد شد.
قابلیت دانشگاه های برتر کشور برای قرار گرفتن در نسل سوم دانشگاه ها
تبدیل دانش به محصول و ایجاد کسب و کارهای نوآورانه از اولویت های دانشگاه های نسل سوم و کارآفرین بشمار می رود که دانشگاه های برتر نیز طی چندسال گذشته فعالیت های خود را در این مسیر قرار داده اند.
دانشگاه های سطح یک کشور با توسعه مراکز رشد و نوآوری خود قدم در تربیت نیروهای کارآفرین گذاشته اند که به گفته وحید احمدی معاون پژوهشی وزارت علوم این امر موجب شده تا این دسته از دانشگاه ها بتوانند در آینده به مراکز آموزش عالی نسل سوم تبدیل شوند.
وی معتقد است با روندی که در دانشگاه های کشور طی شده می توان امید داشت که طی سال های آینده به دانشگاه های نسل سوم دست پیدا کنیم تا براین اساس بخشی از مشکلات اشتغال فارغ التحصیلان رفع شود.
معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: برخی دانشگاه های کشور ارتقا به دانشگاه نسل سوم را آغاز کرده اند و در مجموع می توان گفت این قابلیت در دانشگاههای برتر و برخی دانشگاه های سطح دوم کشور دیده می شود.
احمدی عنوان کرد: دانشگاه نسل سوم دارای ارتباط موثر با صنعت و مراکز رشد، نوآوری و بین المللی فعال است.
وی اظهار داشت: استانداردهای مربوط به دانشگاه نسل سوم احصا شده است و مواردی مانند تعدد شرکت های خروجی یا زایشی، میزان ارتباط با صنعت و میزان سرمایه گذاری های دانشگاه ها بخشی از این استانداردها بشمار می رود.
معاون پژوهشی وزارت علوم که معتقد است تبدیل دانشگاه ها به نسل سوم نیازمند طی شدن یک فرآیند است، افزود: حداقل ۳ تا ۴ سال زمان نیاز داریم تا برخی دانشگاه های کشور به این سطح دست یابند.
احمدی گفت: باتوجه به تلاش برخی از دانشگاه های کشور می توان امید داشت طی ۳ سال آینده بتوانیم به چند دانشگاه نسل سوم در کشور دست یابیم.
کارآفرینی در دانشگاه ها نیازمند فرهنگ سازی است
محمدعلی برخورداری، رئیس دانشگاه علم و صنعت فرهنگ سازی را یکی از الزامات دستیابی به دانشگاه کارآفرین و نسل سوم می داند و معتقد است که جامعه علمی و صنعتی کشور باید دیدگاه خود را به سمت کارآفرینی حرکت دهد.
وی گفت: تمامی دانشگاه های کشور باید قدم در راه کارآفرینی بگذارنند چراکه اکنون توجه دولت و کشور نیز به سمت تولید، فناوری و اشتغال است.
رئیس دانشگاه علم و صنعت افزود: همه دانشگاه ها برای دستیابی به کارآفرینی باید برنامه ریزی کنند اما باتوجه به اینکه دانشگاه های فنی و مهندسی مستقیما با موضوع اشتغال صنعتی و فناوری مواجه هستند، بنابراین نقش بسزایی در راستای ایجاد دانشگاه های نسل سوم و کارآفرین دارند.
برخورداری اظهار داشت: دانشگاه های فنی و مهندسی درحال برنامه ریزی برای رسیدن به نسل سوم دانشگاه ها هستند اما برای دستیابی به این مهم نمی توان زمان تعیین کرد چراکه این موضوع نوعی فرآیند بشمار می رود.
ورود به پروژه های بزرگ صنعتی راه تحقق دانشگاه کارآفرین
احمد معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز حرکت دانشگاه ها به سمت کارآفرینی را یکی از الزمات امروز آموزش عالی می داند و معتقد است، دانشگاه ها باید برای رسیدن به این هدف برنامه ریزی کنند.
وی افزود: در دانشگاه صنعتی امیرکبیر برنامه راهبردی این دانشگاه با هدف توسعه فعالیت های بین المللی و تبدیل شدن به دانشگاه نسل سوم تدوین شده است و اکنون تمامی برنامه های اجرایی دانشگاه در این راستا صورت می گیرد.
دانشگاه های فنی و مهندسی به دلیل ارتباطی که با صنایع مختلف کشور دارند می توانند به دانشگاه های نسل سوم تبدیل شوند.رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر خاطرنشان کرد: دانشگاه های صنعتی از جمله این دانشگاه به دلیل ارتباطاتی که با بخش های صنعتی دارند می توانند برای تبدیل شدن به دانشگاه های نسل سوم برنامه ریزی کنند اما بخش های آموزشی و پژوهشی دانشگاه نیز باید با این هدف فعالیت کند.
معتمدی عنوان کرد: برنامه داریم برای ارتقا به دانشگاه نسل سوم و کارآفرین به دنبال مشارکت در پروژه های بزرگ صنعتی باشیم تا از این طریق بتوانیم بدنه دانشگاه را در فرآیند اشتغال مشارکت دهیم.
ورود آموزش های مهارتی فوق برنامه به سبد دانشجویان دو دانشگاه
دانشگاه های علامه طباطبایی و صنعتی اصفهان از دانشگاه های پیشرو در حوزه آموزش های مهارتی فوق برنامه به دانشجویان هستند تا از این طریق بتوانند علاوه بر آموزش دروس آکادمیک دانشجویان خود را برای مهارت آفرینی و ورود به بازار کار تربیت کنند.
این دانشگاه ها از سال ۹۵ دوره های مهارتی با محوریت دوره های عمومی، زندگی، مدیریتی، اقتصادی، بازار، کارآفرینی و دانش بنیانی را برای دانشجویان طراحی کرده اند که دانشجویان پس از گذراندن این دوره ها مدارک مهارتی دریافت می کنند.
محمود مدرس هاشمی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در این خصوص گفت: دانشگاه های کشور باید به سمتی حرکت کنند تا دانشجویان آنها پس از اتمام تحصیل بتوانند به راحتی وارد بازار کار شوند.
وی افزود: دانشجویان با آموزش های مهارتی می توانند برای آینده شغلی خود برنامه ریزی کنند و تنها به دنبال جذب در ادارات دولتی نباشند.
۱۳ دانشگاه دارای برنامه برای ورود به کارآفرینی
دانشگاه های برتر کشور از جمله مراکز آموزشی کشور هستند که در چند سال اخیر موضوع تبدیل شدن به نسل سوم و توسعه کارآفرینی را مطرح و برای دستیابی به این موضوع اقدام به تدوین برنامه کرده اند.
ارتقا به نسل سوم دانشگاه ها در برنامه های راهبردی دانشگاه های برتر و سطح یک کشور تدوین شده است.این مراکز آموزشی در برنامه های راهبردی خود موضوع تبدیل شدن به دانشگاه های نسل سوم را تبیین کرده اند و طبق اعلام مسئولان این دانشگاهها به دنبال عملیاتی سازی این روند هستند.
باتوجه به اینکه ایجاد کسب و کارهای نوآوری و توجه به محصولات دانش بنیان از محورهای مراکز آموزشی کارآفرینانه و نسل سومی بشمار می رود بنابراین در برنامه راهبردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر برای قرار گرفتن این دانشگاه در زمره دانشگاه های نسل سوم شاخص هایی از جمله توسعه فرهنگ نوآوری و کارآفرینی، حمایت از از فرآیند ایده تا محصول، فناوری و تولید محصولات دانش بنیان، تامین منابع مالی لازم برای حمایت از برنامه های توسعه نوآوری تعیین شده است.
دانشگاه صنعتی شریف نیز در برنامه راهبردی خود توسعه ظرفیت تجاری سازی، سازماندهی قراردادهای صنعتی، حمایت از ایجاد و توسعه شرکت های دانش بنیان و تسهیل فعالیت های توسعه گری و ارائه خدمات کسب و کار تخصصی را محورهای ارتقا این نهاد به دانشگاه کارآفرین و نسل سوم تعیین کرده است.
| ردیف | دانشگاه | ردیف | دانشگاه |
| ۱ | تهران | ۸ | صنعتی اصفهان |
| ۲ | تربیت مدرس | ۹ | اصفهان |
| ۳ | صنعتی امیرکبیر | ۱۰ | خواجه نصیر |
| ۴ | تبریز | ۱۱ | فردوسی مشهد |
| ۵ | صنعتی شریف | ۱۲ | شیراز |
| ۶ | علم و صنعت | ۱۳ | شهید بهشتی |
| ۷ | علامه طباطبایی |
دانشگاه های علمی کاربردی و فنی و حرفه ای نیز به دلیل ماهیت تشکیل و نحوه تدریس و آموزش نیز از مراکز دیگر آموزش عالی در کشور هستند که در تربیت نیروی کارآفرین در کشور نقش دارند و همین امر موجب شده تا این دانشگاه نیز در برنامه های راهبردی خود تبدیل شدن به دانشگاه نسل سوم را در اولویت اول قرار دهند.
۱۰ ویژگی دانشگاه های نسل سوم
دانشگاه های نسل سوم و کارآفرین دارای ویژگی هایی مانند ارتباط با صنعت، ایجاد مراکز رشد، سرمایه گذاری با صنعت و بخش خصوصی، استقبال از ایده های جدید و خلاقانه، خلق مشاغل جدید، توسعه روحیه کارآفرینی، کمک به نوآوری، ایجاد درآمد از طریق فناوری و اختراعات، تطابق با نیاز بازار کار و پرورش تفکر خلاق هستند.
تحقق این ویژگی ها در دانشگاه های کشور موجب می شود تا فرهنگ کارآفرینی نیز رشد یابد.
علیرغم اینکه ورود دانشگاه های کشور به نسل سوم و کارآفرینی دیرتر از دیگر دانشگاه های جهان بوده است اما اجرایی سازی این برنامه موجب می شود تا رنج فارغ التحصیلان دانشگاهی برای ورود به بازار کار کاهش یابد و آنها بتوانند مولد اشتغال و کارآفرینی در جامعه باشند، بنابراین لازم است مسئولان آموزش عالی کشور در حرکتی جهادی زمینه های جهش دانشگاه های کشور برای ورود به مباحث کارآفرینی را فراهم کنند.