به گزارش خبرنگار مهر، هشتم شعبان، سالروز رحلت آیت الله آقا سید ضیاء الدین خوانساری از علمای نامدار دوره پهلوی اول است. آقا سید ضیاء الدین در سال ۱۳۱۱ق (۱۲۷۱ش) در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در روستای هرستانه از توابع شهرستان خوانسار چشم به جهان گشود.
خانواده وی از سادات موسوی خوانسار و از احفاد امامزاده سید صالح قصیر بودند. نسب سید ضیاء با ۳۵ واسطه به امام موسی بن جعفر (ع) می‌رسید و اجداد ایشان و پدرش آقا سید اسماعیل از بزرگان، علماء و معتمدین منطقه بودند. شجره‌نامه سادات این منطقه موجود است و به تایید علمای مختلف از دوره صفویه تا معاصر رسیده‌است.
وی در نوجوانی همزمان با عزیمت آیت‌الله‌العظمی حائری از نجف به سلظان‌آباد، برای کسب علوم دینی راهی حوزه علمیه اراک می‌شود و مدارج مختلف علمی را به سرعت طی می‌کنند. ایشان یکی از مدرسان مرحوم آیت الله حاج سید روح الله خمینی(امام خمینی) در دروس مقدمات وسطح بوده‌است.
ایشان در سال ۱۳۰۰ شمسی (۱۳۴۰) به همراه زعیم حوزه علمیه اراک، مرحوم آیت الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم مهاجرت می‌نماید حوزه علمیه قم را پس از سال‌ها احیا نماید.
مهم‌ترین ویژگی ایشان زهد، تقوا، جود و قناعت خاص ایشان بوده که با وجود دسترسی همیشگی به وجوهات شرعی، تمام عمر را در فقر و قناعت مطلق گذراند و همواره برای فقرا و نیازمندان در برابر خود و قرزندانش اولویت قائل شد. منزل کوچک ایشان در خیابان چهار مردان قم و محله امامزاده سلطان محمد شریف، ملجأ و مأمن طلاب و فقرا و به ویژه اهالی خوانسار و گلپایگان و خمین بود.
تدریس علوم عقلی همچون نحو و نجوم در کنار فقه و اصول در سال‌هایی که این مباحث در حوزه علمیه قم مهجور بود، از دیگر ویژگی‌های ایشان است. کرامات و مکاشفات زیادی از ایشان در میان شاگردان، همدرسان و اهالی قم و همچنین در کتاب‌هایی چون آثارالحجه، قرزانگان خوانسار، شرح صفا، تربت پاکان قم، و ... نقل شده‌است.
مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری علاقه و اعتماد عجیبی به آیت الله آقا سید ضیاء الدین خوانساری داشت و بارها در زمان غیبت خود امامت جماعت نماز حرم حضرت معصومه(ص) را به ایشان می‌سپرد که ازآن جمله نماز معروف عید فطر در سال۱۳۱۶ ش در بدترین سال‌های فشار و تهدید حکومت رضاخان پهلوی و در آخرین سال حیات آیت‌الله حائری بوده‌است که با امامت آقا سید ضیاء و با حضور تمامی مراجع وقت و بزرگان حوزه و هزاران نفر از شیعیان برپاشد.
ایشان در سال ۱۳۵۸ قمری (۱۳۱۷شمسی) بر اثر ابتلا به یک بیماری ساده، و نقص درمان‌های پزشکی در آن زمان در سن ۴۷ سالگی از دنیا می‌رود. مشهور است در زمان فوت، هیچ وجه نقد و اموالی از ایشان باقی نماند و هشت فرزند ایشان که اکثراّ صغیر بودند تا مدت‌ها با فروش کتابخانه ایشان روزگار گذراندند.
فرزندان ایشان شامل چهار پسر و چهار دختر بودند که از میان ایشان می‌توان به مرحوم آیت‌الله سید مصطفی موسوی خوانساری ( از مراجع تقلید و مدرسان حوزه علمیه تهران و مشهد در دهه‌های ۴۰ تا ۶۰) و مهندس سید رضا کاشفی خوانساری (از اعضای اصلی انجمن اسلامی دانشجویان مقیم اروپا و مراکز اسلامی هامبورگ و مونیخ در دهه‌های ۳۰ و ۴۰) اشاره کرد. تنها فرزند ایشان که هنوز در قید حیات است، مادر شهید جعفر میر محمدی (قاری قرآن و مداح نامدار دفاع مقدس) می‌باشد.
از آیت الله آقا سد ضیاء الدین خوانساری چند رساله در موضوعات منطق، اصول و ادبیات عرب باقی مانده‌است و مقبره ایشان در امامزاده شاه احمدبن قاسم(ع) در شهر قم، مورد توجه و التجای زائران ایرانی، عراقی و پاکستانی است.