به گزارش خبرگزاري مهر، اميرمؤمنان (ع) نيز از همين زاويه به عيد فطر مىنگرد و با اشاره به روز عيد مىفرمايد: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه وشكر قيامه وكل يوم لا يعصى الله فهو عيد ؛ اين عيد كسى است كه خدا روزه اش را پذيرفته، نماز او را ستوده و هر روز كه خدا از نافرمانى نشود، آن روز عيد است.»
آري روز ترك گناه و فاصله گرفتن از زشتىها و پليدىها و روز غلبه بر شياطين، روز عيد است. عيد فطر روز بازگشت به فطرت است، اين معنا را مىتوان از لغت «عيد فطر» نيز دريافت، چرا كه «عيد» به معناى بازگشت و «فطر» به معناى «فطرت و طبيعت» است .
مسلمانان در اين روز در اثر يك ماه ضيافت و مهمانى خداوند به صفاى باطن دست يافته و در حقيقت، شخصيت واقعى خويش را بازيافته اند. فطرت پاك انسان در طول سال در اثر غبارهاى جهل و نادانى و غفلت به انواع گناهان و معصيتها مبتلا، از حقيقت خود دور و در نتيجه دچار خود فراموشى و خدا فراموشى مى گردد . اما با فرا رسيدن ماه مبارك رمضان، انسان مسلمان در پرتو فضاى معنوى آن ماه و تلاشهاى خويش به يك زندگى نوين دست مى يابد، كه مى توان آن را «بازگشت به خويشتن» ناميد .
در روز عيد فطر گويى يك مسلمان از نو متولد مىشود، چرا كه طبق گفتار حضرت علي(ع)، روزه داران در شب عيد فطر از تمام آلودگىها و پليدىها پاك شده اند و كمترين پاداش خود را كه پاكى و پاكيزگى است دريافت نموده اند.
مراتب روزه داران در عيد فطر
بدون ترديد تك تك مسلمانان با فرا رسيدن عيد سعيد فطر نوعى شادى و لذت درونى در خود احساس مى كنند، اما استقبال مسلمانان از روز عيد فطر يكنواخت و مساوى نيست . زيرا هر كس نسبت به معرفت و ايمان خود به اين عيد بزرگ و با عظمت نگريسته و از آن بهره مى گيرد. زمينه ها، ذهنيت ها، مراتب ايمان و عوامل ديگرى در نگرش و انگيزه افراد دخالت دارند.
حل مشكلات اقتصادى و اجتماعى
در مورد ابعاد اقتصادى و اجتماعى عيد فطر مى توان به پرداخت زكات فطره به عنوان عاملى ارزشمند براى فقرزدايى، توسعه اقتصادى و حل مشكلات اجتماعى در جامعه اسلامى اشاره كرد . افزون بر اينكه در كنار كمك به فقرا، موارد مصرف ديگرى نيز براى زكات فطره در اسلام منظور شده است كه از جمله آنها احياى روحيه هميارى و تعاون، رسيدگى به وضع بهداشتى، درمانى و فرهنگى مسلمانان است .
از زكات فطره مى توان قرض بدهكاران حقيقى و افرادى را كه در راه معصيت و خلاف، بدهكار نشده اند را پرداخت كرد . در ساختن مسجد، مدرسه، پلها و راهها و بيمارستانها و برطرف كردن ساير نيازهاى مسلمانان نيز مى توان از اين بودجه مردمى استفاده كرد .
همچنين با اين بودجه مى توان باورهاى دينى و اعتقادات مسلمانان ضعيف الايمان را تقويت كرده و كسانى را كه در معرض شبهات و وسوسههاى دشمنان قرار دارند يارى كرد .
مسلمانان با عمل به اين موارد كه با پرداخت زكات فطره انجام مىشود، در حقيقت به بخشى از دعاهاى ماه رمضان كه در مدت يك ماه بعد از نماز زمزمه مىكردند، در روز عيد فطر جامه عمل مى پوشانند .
گذشته از اينها، پرداخت زكات فطره كه با نيت عبادت و تقرب به خداوند متعال انجام مىشود، نوعى بهره گيرى از ماديات براى رسيدن به معنويات است .
بدين جهت گفته اند كه قبول روزه موكول به پرداخت زكات فطره است، چرا كه دادن زكات موجب جدايى از تعلقات مادى و هواهاى دنيوى و نفسانى است و انسان مؤمن براى دوام فطرت الهى خويش و بازگشت به عهد فطرى از هر آنچه رنگ تعلق دارد، بايد رها و آزاد باشد و زنجير ماديات را از پاى خود بركند تا سبك بال به سوى خداوند گام نهد .
تعظيم شعائر اسلامى
خداوند متعال مىفرمايد:« و من يعظم شعائر الله فانها من تقوى القلوب»، هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، اين كار نشانه تقواى دلهاست .
تعظيم شعائر الهى يكى ديگر از ويژگىهاى عيد سعيد فطر است . شعار تكبير و تهليل و تحميد و تقديس از جمله اعمالى است كه به روز عيد جلوه خاصى مىبخشد .
يك مسلمان بايد از راه هاى مختلف نداى حياتبخش توحيد را به گوش جهانيان برساند، كه يكى از آن راهها بيان شعارهاى مذهبى است .
پيامبر اكرم (ص) در روز عيد فطر از منزل بيرون مى آمد و تا رسيدن به مصلا با صداى بلند، شعار«لا اله الا الله» و «الله اكبر» سر مىداد و حتى در ميان خطبهها و قبل و بعد از آن با صداى رسا اين كلمات را تكرار مي كرد .
تقويت وحدت مسلمانان
اجتماع روز عيد فطر مىتواند در پيوند و همدلى مسلمانان نقش آفرين باشد . آنان در گردهمايى روز عيد فطر و قرار گرفتن در كنارهم، از نظرات، مشكلات و گرفتارىهاى يكديگر آگاه مىشوند . در اين گردهمايى بغضها و كينهها تبديل به دوستى و همدلى مى شود و مؤمنان در يك صف واحد احساس اتحاد و نزديكى بيشترى به يكديگر مىكنند .
عيد فطر از سويى حكايت از پيوند معنوى انسان با خداى خويش دارد و از سوى ديگر بيانگر ارتباط وى با هم كيشان خود است .
عيد فطر و حركتهاى سياسى
در طول تاريخ، اجتماع روز عيد فطر آنچنان مهم و تحول آفرين بوده كه رهبران سياسى نيز از آن بهره گرفتهاند . در اين مورد مىتوان از حركت سياسى ابومسلم خراسانى و شورش وى بر عليه دستگاه خلافت بنى اميه نام برد . وى به سليمان بن كثير دستور داد به اقامه نماز عيد فطر و ايراد خطبه بر عليه امويان بپردازد .
سليمان نيز انقلاب و شورش بر عليه سلطنت اموى را در خطبه نماز عيد فطر اعلام كرد . به اين ترتيب آنان در سال 129 قمري در روز عيد فطر در شهرهاى ماوراء النهر به پا خاسته، قيام خود را اعلام و در مدت كوتاهى سلسله بنى اميه را منقرض كردند.