خبرگزاری مهر ـ گروه استانها ـ لفته منصوری*: وقتی عکس‌های ما دهه چهلی ها را می‌انداختند، برای کارنامه مدرسه، گواهینامه رانندگی، برگه پایان خدمت، کار در اداره و شرکتی و... زُل می‌زدیم به دوربین، نه پلک می‌زدیم و نه تکان می‌خوردیم؛ تا عکاس عکسش را بیندازد. این یک ژست ما بود. یا در مشهد مقدس دست‌به‌سینه می‌ایستادیم تا ادای احترام و تکریمی به امام مهربانی‌ها کرده باشیم و این ژست دیگر ما بود؛ همین و بس.
اما امروز در خیابان‌های اهواز، سیاستمداران ژست‌هایی گرفته و رونمایی کردند که ما دهه چهلی‌ها انگشت‌به‌دهان ماندیم.
امروز در اهواز برخلاف دهه‌های پیش صدای بدن‌ها شنیده می‌شود. گویی با مدرن شدن جامعه اهوازی از دوالیسم دکارتی ذهن - بدن، گذشته‌ایم. دیگر بدن برخلاف گذشته به نفع عقل و قلب تحقیر و توبیخ نمی‌شود. دیگر لباس کارکرد پوششی خود را ازدست‌داده و ماهیت نمایشی برای بدن شده است.
آیا ما وارد مرحله جامعه «جسمانی» شده‌ایم؟ برایان ترنر در اثر معروفش با عنوان «بدن و جامعه» که در سال ۱۹۸۴ منتشر شد. «اصطلاح جامعه جسمانی را برای توصیف این ابداع کرد که چطور بدن در نظام اجتماعی مدرن، میدان اصلی فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی شده است.»
اروین گافمن هم «زندگی اجتماعی را مجموعه‌ای از نقش‌های نمایشی مانند اجرای نقش درصحنه تئاتر می‌داند. به اعتقاد گافمن، ازآنجایی‌که در رویارویی‌ها تأثیرگذاری‌های اولیه مهم هستند. ظاهر که برای خود شخص و برای دیگران قابل‌رؤیت و نمایش است و به‌عنوان کانون توجه در برخوردهای اجتماعی قلمداد می‌شود، می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای برای تفسیر کنش به‌کارگرفته شود. از دید گافمن عاملان بدنی یا جسمی رأی جمع کن‌هایی هستند که با توسل به همه روش‌های علامت‌دهی اجتماعی، سعی دارند نظر دیگران را به خود جلب کنند.»
آقایان و خانم‌هایی که با عکس‌های دهه‌های پیش به ما لبخند نشاط، جوانی و شادابی می‌زنند! برخی از آنان چنان آرایش و بزک‌کرده‌اند گویی که به مجلس مُد (Fashion) دعوت شدند. دست‌هایی که به ما سلام می‌کنند یا که روی سینه ارادت می‌ورزند و یا در کنار گوش گارد نظامی گرفته‌اند و انگشت سبابه‌ای که به نقطه‌ای خارج از کادر پوستر اشاره می‌کند، لبخندهای تصنعی، موذیانه و گاه مرموز که بر چهره‌های عبوس ضمیمه‌شده است. لباس‌هایی که بدن‌ها را نمایش می‌دهد و پیشوندها و پسوندهایی که اسامی را بازتعریف می‌کند.
همه این بدن‌ها حامل معناها و نمادهای ارتباطی هستند. این سرمایه بدنی سیاستمداران در مسابقه هویتی «تمایز» برای تجاوز به عقل‌ها و قلب‌های ما در حال تدارک هستند. اینجا فقط صدای بدن‌ها شنیده می‌شود، گویی اندیشه‌ها پژواک ندارند.
اهواز با معجونی از سنت و مدرنیته خودنمایی می‌کند؛ اما صدای بدن ها بر صدای اذهان می‌چربد. اینجا اهواز است اما شهری بسیار شلوغ.
* فعال اجتماعی