خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: سونیا ماتسون مدیر انتشارات بین‌المللی باوباب در سوئیس است. ناشری که به صورت گزیده دست به انتخاب و ترجمه و انتشار برخی آثار ادبی ایران و سایر کشورهای جهان به ویژه برای کودکان و نوجوانان زده و موفقیت بسیاری را برای این آثار به ارمغان آورده است.
وی پیش از این مدیریت ترجمه و انتشار کتاب «اگر آدم‌برفی‌ها آب شوند» اثر سیدعلی شجاعی را بر عهده داشت و جدای از ترجمه این کتاب به زبان‌های فرانسه، آلمانی، کره‌ای و... این کتاب را وارد فهرست کتابخانه مونیخ آلمان و نیز در زمره منابع درسی مدارس آلمان قرار داد و باعث شد این اثر برنده جایزه Monats Buch des آکادمی آلمان در بخش کتاب‌های تصویری و منتخب فستیوال ادبی برلین شود.
در خلال سفر اخیر ماتسون به ایران، وی در گفتگویی کوتاه با خبرگزاری مهر شرکت کرد که در ادامه از نگاه شما می‌گذرد:
* تا جایی که اطلاع دارم بخش قابل توجهی از فعالیت‌های موسسه نشر شما به ترجمه خلاصه می‌شود. این برای من این سوال را ایجاد می‌کند که چرا شما تا این اندازه شیفته ترجمه و نشر کتاب‌های غیربومی در کشور خود هستید؟
ما از سال ۱۹۹۹ به کار نشر کتاب وارد شدیم اما به عنوان یک ناشر خصوصی مستقل از سال ۲۰۱۰ خودمان را معرفی کردیم. هدف ما در این موسسه انتشار آثار ترجمه از سراسر دنیا بوده و هست. در واقع ما نشر کتاب را ابزاری برای تبادل فرهنگی در سراسر دنیا می‌دانیم و برای تحقق این هدف به وسیله کتاب و نشر آن تلاش می‌کنیم. طبیعی است که در این راه با آثاری از ایران هم آشنا شدیم.
* و این آثار نظرتان را جلب کرد؟
بله. راستش برای من همیشه کتاب‌های ایرانی جذاب بوده است. البته کارهایی که از ایران به زبان آلمانی ترجمه شده باشد خیلی کم است که البته بیشترش به خاطر برداشت‌های نامتعارف راجع به ایران بوده است. با این همه ما معتقدیم که آشنایی با هر فرهنگ، یعنی بازکردن پنجره‌ای تازه برای دیدن و خب چرا نباید در این مسیر به ایران فکر کنیم؟ به نظرم این اتفاق و ترجمه کتاب‌هایی از ایران بهترین راهی بود که می‌شد به کمک آن ایران را به غرب بهتر و صحیح‌تر شناساند.
* و در این مسیر بهترین روش را استفاده از کتاب کودک و نوجوان دیدید؟
بله.
* اما برایم این سوال مطرح است که شما با چنین هدفی چرا تا این اندازه گزیده کار هستید؟ در سابقه کاری شما خوانده‌ام که با وسواس زیادی دست به انتخاب اثر برای ترجمه ونشر می‌زنید.
ما مخصوصا دست به انتخاب‌های محدود می‌زنیم تا بتوانیم از همه ابزارهایمان برای سرمایه‌گذاری و تبلیغات پیرامونش بهره ببریم. اینکه تعداد زیادی کار را همزمان جلو ببریم و نتوانیم برای هیچ کدام برنامه موفقی داشته باشیم.
* شما چطور دست به انتخاب کتاب می‌زنید؟
هدف اصلی ما از انتخاب یک اثر؛ تبادل بینافرهنگی میان کشورهاست و در کنار آن توجه داریم که کیفیت و استاندارد کتاب را هم در دنیا بالا ببریم. موضوع کیفیت تابع خلق شرایط و استانداردهای خاصی از منظر متن و ساختار کتاب است که باید در اثری وجود داشته باشد تا از سوی ما انتخاب شود. کتاب‌های ایرانی در این میان از منظر کیفیت و دارا بودن استانداردهای جهانی وضع بدی ندارند هر چند که به طور کلی از این دست کتاب‌ها بسیار کم منتشر می‌شوند و ما هم بالطبع از میان آن‌ها دست به انتخاب می‌زنیم.
* کتاب‌های ایرانی به ویژه در زمینه کودک و نوجوان با وجود تصویرگری قابل توجهی که در خود دارند، در بازار فروش جهانی چندان موفق نبوده‌اند و مشتری جذب نکرده‌اند. به عنوان یک ناشر تحلیل شما از این پدیده چیست؟
به باور من هنوز برداشت‌های اشتباهی نسبت به ایران در دنیا وجود دارد که ناشران خارجی را مجاب نمی‌کند که بپذیرند کتابی از ایران نیز می‌تواند موفق باشد و بازار به دست بیاورد. این مساله احتیاط در برخورد با این آثار را بالا برده است.
ناشر خارجی دوست دارد کتابی چاپ کند که در بازارهای جهانی در رفت و آمد باشد اما تصویرگری‌های ایران با وجود زیبایی‌شان از آنچه در بازار اروپا و آمریکا مورد پسند واقع می‌شود فاصله دارند و همین مساله باعث شده آثار ایران زیاد مورد ترجمه قرار نگیرند. البته همیشه باید امیدوار بود کما اینکه کتاب‌هایی که ما از ایران ترجمه کرده‌ایم بسیار موفق بوده و به چند زبان دنیا ترجمه شده است.
* و برنامه بعدی موسسه نشر شما در انتشار آثار ایرانی چیست؟
کتاب‌هایی تازه نوشته و تصویرگری شده از رضا دالوند است که برای اولین بار در سوئیس منتشر می‌شود و در ایران نیز تاکنون منتشر نشده است. این مساله این امکان را می‌دهد تا حق رایت این کتاب به سرعت در معرض فروش قرار بگیرد.