جلیل جباری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در طی سال ۹۴ اقداماتی از قبیل، مرمت محراب ایلخانی، سبک سازی بام شبستان، ایزولاسیون گوشه سازیهای گنبدخانه و برداشت کف گنبد خانه انجام شد افزود: مرمت آثار تاریخی با توجه به حساسیت نوع کار زمان بر بوده و مرمت این بنای تاریخی مذهبی نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد.
وی ادامه داد: حفظ و مرمت بناهای تاریخی ازجمله وظایف اصلی این اداره کل بوده و در خصوص مسجد جامع ارومیه نیز طرح جامع احیاء آن آماده شده و از طریق پیمانکاران متخصص در حال انجام است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی اضافه کرد: در سال ۹۵ نیز علاوه برآغاز گمانه زنی در گنبد خانه این مسجد، ساختمان قدیمی ضلع شرقی آن نیز جهت احیاء تبدیل به حجره های قدیمی تخریب شده و بخاطر ارزش فوق العاده بنا؛ مرمت و تحکیم گچ بری آن نیز در برنامه کاری قرار گرفته است.
جباری اعتبار مورد نیاز برای مرمت و حفاظت کامل مسجد جامع ارومیه را افزون بر ۱۰۰ میلیارد ریال عنوان و اضافه کرد: این اعتبار برای آزاد سازی حرایم، بناهای غیرمجاز احداث شده و مرمت و حفاظت این بنا مورد نیاز است.
وی گفت: هم اکنون طرح به پیمانکار واگذار شده است بعد از آماده سازی شبستان مسجد محراب و کتیبه که دارای معماری بی نظیری است آماده مرمت می شود که در صورت تسریع در روند تخصیص اعتبارات مورد نیاز عملیات مرمت نیز تسریع خواهد یافت.
مسجد تاریخی جامع ارومیه یکی از بناهای سده هفتم (ه. ق) است که قدمت آن به دوران سلجوقیان می رسد در وسط بازار بزرگ و قدیمی ارومیه جاخوش کرده، صحن بزرگ و شبستان آجری وسیعی دارد که وسط آن با گنبد بلندی پوشیده شده است.
از خصوصیتهای بارز این مسجد شباهت قسمت قدیمی آن با کاخ ساسانی دامغان است و بنابر روایتی، ساخت مسجد پیش از این معبدی دوره ساسانی بوده است، هسته نخستین مسجد جامع ارومیه، شبستان گنبد داری در وسط است که ساختمان آن به دوران سلجوقیان و قرن ششم هجری قمری تعلق دارد و ۴۰ ستون متصل به این شبستان گنبددار مربوط به دوران ایلخانی هستند.
حجره های اطراف صحن مسجد به اوایل دوره زندیه متعلق اند و سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن را سال ۱۱۸۴ هجری قمری نشان میدهد، محراب مسجد سرتاسر پوشیده از کتیبههایی به خط کوفی و ثلث است، در حاشیه بیرونی محراب، آیه ۲۵۵ و قسمتی از آیه ۲۵۶ سوره بقره به خط کوفی نوشته شده است.
آنچه که از ویژگیهای معماری سلجوقی در این بنا بارز به نظر میرسد، تبعیت از الگوی پلان چهار طاقی، توجه به استحکام بنا و استفاده از مصالح مقاوم در ساخت بناست که امروز نشان از معماری بی نظیر و اصیل ایرانی اسلامی دارد.