به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، نانورس‌ها، کانی‌هایی هستند که حداقل یکی از ابعاد آن‌ها در حد نانومتر باشد. این مواد به دلیل ارزانی و در دسترس بودن، توجه زیادی را در زمینه فناوری نانو به خود جلب کرده‌اند.
همچنین اندازه کوچک این مواد، آن‌ها را قادر ساخته تا با دیگر مواد موجود در بازار فناوری نانو، رقابت کنند. «مونت موریلونیت» یک نانوذره رسی است که عمده‌ترین فاز موجود در «بنتونیت» را تشکیل می‌دهد. این نانوذره با ابعاد حدود ۱۰ آنگستروم و با برخورداری از خواص منحصربه‌فرد، کاربردهای مختلفی در صنعت و تحقیقات یافته است.
مژگان اکبری علویجه، مجری طرح ضمن اشاره به کارایی منحصربه‌فرد نانورس به‌عنوان نانوحامل گفت: نانورس‌ها از جمله مواد معدنی هستند که به دلیل خواصشان قابلیت این را دارند که در حوزه دارورسانی مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله این خواص می‌توان به حفاظت دارو از تخریب و افزایش جذب آن‌ها اشاره کرد.
وی افزود: در این پژوهش با اعمال فرایند خالصسازی و اصلاح سطحی بر روی نانورس، تلاش شده است تا با ایجاد تغییرات بر روی سطح این نانوذرات سودمند، کارایی آن به‌عنوان یک نانوحامل بهبود داده شود.
وی خاطرنشان کرد: ذرات نانورس ذراتی کاملاً خنثی هستند و هیچ‌گونه ضرری برای بدن ندارند. همچنین این ذرات یک ضد سم قوی هستند که از خصوصیات جذبی بسیار بالایی برخوردارند. بنابراین، مهم‌ترین نکته در استفاده از نتایج این طرح، کاهش میزان مصرف دارو و در پی آن کاهش هزینه و آلودگی زیست‌محیطی ناشی از تولید و مصرف دارو است.
اکبری علویجه عنوان کرد: در پژوهش حاضر ابتدا نانورس مونت موریلونیت به سه روش مختلف خالصسازی شده و برای بررسی میزان خلوص آن قبل و بعد از خالصسازی از روش پراش پرتو ایکس استفاده شده است. همچنین از میکروسکوپ الکترونی روبشی به‌منظور بررسی ساختاری نانورس اصلاح‌شده استفاده شده است. در مرحله بعد، توانایی نانورس اصلاح‌شده در جذب ویتامین ب۱۲ مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور از روشهای FT-IR و TGA و XRD استفاده شده است.
وی ادامه داد: نتایج نشان داده‌اند که میزان خالصسازی نانورس با استفاده یکی از روشهای خالصسازی به حدی بوده که نانورس اصلاح‌شده توانسته است ۹۷ درصد ویتامین B۱۲ موجود در محلول را جذب کند. از طرف دیگر استفاده از روشهای مختلف اصلاح و خالصسازی باعث جذب شدن ویتامینB۱۲ در مکانهای مختلفی از نانورس است که این خود باعث میشود اهداف بعدی از جمله رهایسازی دارو و مقاومت آن در شرایط مختلف قابل کنترل شود.
این محقق با بیان اینکه منابع عظیمی از بنتونیت به‌عنوان ماده‌ی اولیه تولید نانورس در دسترس است، افزود: در حال حاضر دو شرکت با نام‌های southern clay و Nanopore نانورس را به‌صورت تجاری تولید می‌کنند و در ایران مورد مشابهی وجود ندارد.
به گفته وی، بررسی‌ها برای اجرای یک طرح نیمه‌صنعتی تولید نانورس در ایران با ظرفیت ۲ هزار کیلوگرم در روز نشان می‌دهد که هزینه تولید هر کیلو نانورس بین ۵ تا ۷۰ هزار تومان است. این در حالی است که هر کیلوگرم نانورس در بازار به قیمت ۳۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. بنابراین می‌توان به این نانوذره به‌عنوان یک نانوحامل قدرتمند، ارزان و پرسود، امید داشت.
این طرح با همکاری دکتر مهدی نصیری سروی- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان و مژگان اکبری علویجه و زهرا رمضانی آفارانی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد این دانشگاه انجام شده است. نتایج این پژوهش در مجله Food Chemistry با ضریب تأثیر ۴/۰۵۲ (جلد ۲۱۹، سال ۲۰۱۷، صفحات ۲۰۷ تا ۲۱۴) منتشر شده است.