بهرام شکوری عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص راهکارهای دولت برای جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی گفت: روش وزارت صنعت برای جلوگیری از خام‌فروشی روشی اشتباه است.
وی توضیح داد: من به عنوان یک فعال معدنی به آقای سرقینی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفتم: ما موافق اخذ عوارض خام‌فروشی هستیم. ما موافق ایجاد یک سد بزرگ در مسیر صادرات مواد معدنی خام هستیم. اما شیوه عملکرد شما اشتباه است. زمانی که نظام بانکی پول برای حمایت از تولید ندارد، شما بجای اینکه شب بخوابید و صبح بیدار شوید و عوارض را افزایش دهید، باید راهکار ایجاد ارزش افزوده برای معدنی‌ها و بخش خصوصی ایجاد کنید.
نایب رئیس انجمن سنگ ایران ادامه داد: این راهکار به طور مثال می تواند فرصتی چندساله برای ایجاد ارزش افزوده در مواد معدنی باشد. معدن‌داران در این فرصت می توانند زنجیره ارزش افزوده با احداث کارخانه کنسانتره یا دانه بندی ایجاد کنند که هم خام فروشی نکنند و هم اشتغال ایجاد شود. اما تنها با وضع عوارض صادراتی و حتی ممنوعیت صادرات مواد معدنی خام نمی‌توان فعالان این حوزه را به سمت خلق ارزش افزوده سوق داد.
معدن بخش مهمی از اقتصاد پرپتانسیل کشور است.
وی با اشاره به حلقه نهایی برخی محصولات معدنی در کشور افزود: خودرو در واقع انتهای زنجیره ارزش افزوده سنگ آهن است. مسکن و خودرو به عنوان دو کالای مصرفی نهایی در چرخه ارزش افزوده سنگ آهن قرار دارند. در نتیجه ارزش افزوده این دو کالا هم همان ارزش افزوده محصول معدن تلقی می شود.
به گفته وی تولید یعنی ارزش افزوده. پس با تولید می‌توان ارزش افزوده ایجاد کرد و یا ثروتی را خلق کرد. هرجا که این ارزش افزوده به سمت کاهش میل کند انگیزه برای سرمایه گذاری از بین می‌رود.
شکوری تاکید کرد: مزیت ما در ایجاد ارزش افزوده مثبت است، در حالی که ما در برخی تولیدات ارزش افزوده منفی خلق می کنیم.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: به طور مثال اگر محصولی را در میانه زنجیره ارزش بفروشیم سود بیشتری خواهیم داشت تا آن را تبدیل به یک محصول دیگر کنیم. اگر از محصولات معدنی فولاد آلیاژی تولید و صادرکنیم بهتر از استفاده آن در صنایع خودرویی است. چرا که وقتی فولاد آلیاژی تبدیل به خودرو می شود ارزش افزوده منفی ایجاد می شود.
وی تاکید کرد: علت این ارزش افزوده منفی پایین بودن بهره‌وری در صنعت خودرو و قیمت تمام شده بالای این محصول نهایی است.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: در سیتروئن به ازای هر یک کارگر ۹۲ دستگاه خودرو و در تویوتا به ازای هر یک کارگر ۳۰ یا ۳۵ دستگاه خودرو تولید می شود. اما در ایران خودرو به ازای هر یک کارگر تنها ۷ دستگاه خودرو تولید می شود. در سایپا این رقم به ۶ دستگاه می رسد.
عضو اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: وقتی بهره وری بالا است قیمت تمام شده پایین آمده و در نتیجه محصول قدرت رقابت پیدا می کند. استفاده از طراحی‌های جدید و تکنولوژی روز به این افزایش بهره وری کمک می کند و در نهایت تولید آن شرکت ها به رقم ۱۰ میلیون خودرو می رسد. در حالی که این تعداد در ایران خودرو کلا ۵۰۰ هزار دستگاه است.
وی تصریح کرد: علت این موضوع را می توان در قیمت تمام شده بسیار بالای تولیدات ایران خودرو دانست به همین دلیل این محصولات ارزش رقابت نداشته و این شرکت برای ۸۰ میلیون نفر همین ۵۰۰ هزار دستگاه را تولید می کند. در حالی که سیتروئن یا تویوتا با برنامه ریزی و هدف ارائه محصولات به بازاری ۷ میلیارد نفری در دنیا تولید می کنند.
شکوری با اشاره به عوامل کاهش قیمت تمام شده گفت: وقتی تولید انبوه داشته باشیم هزینه های ثابت به سمت صفر تمایل داشته و در نتیجه قیمت تمام شده پایین آمده و قدرت رقابت خواهیم داشت. به همین دلیل است که سیتروئن و تویوتا در آلمان و آمریکا با وجود برندهای معتبر خودرویی همچون فورد و جنرال موتورز توان فروش محصولات خود را دارند.
وی تاکید کرد: پس اگر محصولات معدنی را در تولید بی‌کیفیت استفاده کنیم به مثابه این است که ارزش افزوده به آن نداده‌ایم و یا در اصل ارزش افزوده منفی ایجاد کرده ایم و در تیجه کل زنجیره تولید را هدر داده‌ایم.
این فعال حوزه معدن تاکید کرد: در محصولات معدنی از حلقه نخست مانند سنگ آهن یا سایر مواد معدنی تا به حلقه نهایی که تولید کالای نهایی و مصرفی هرچه بتوانیم حلقه های ایجاد ارزش افزوده را تکمیل کنیم اشتغال و درامدزایی برای کشور را افزایش داده ایم. البته مشروط به اینکه ارزش افزوده مثبت ایجاد شود.