خبرگزاری مهر، گروه استانها- ونوس بهنود: سال‌ها قبل وقتی خشکسالی در استان اردبیل روند تکراری به خود گرفت، کارشناسان از وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی و خانگی ابراز تأسف کرده و به متولیان هشدار دادند.
موضوع تغییر الگوی کشت به دلیل اینکه سهم عمده مصارف آب در بخش کشاورزی اردبیل است، مطرح و شیوه‌های آبیاری نوین به کشاورزان معرفی شد. قرار بود مجموعه این شیوه‌ها منجر به کاهش مصارف آبی، مدیریت بهینه آب و کاهش سطح زیر کشت محصولات با ارزش آبی بالا باشد.
در تابستان امسال اما هزینه‌های هنگفت، تلاش‌های چندساله و تبلیغات و اظهارات به ظاهر مسئولانه با رشد تولید صیفی‌جات به محل سؤال تبدیل شده است. تا جایی که هزینه گزاف تولید و تأمین آب در هندوانه و خربزه کیلویی ۳۰۰ تومان تا هزار تومان حتی سر به سر نمی‌شود.
بازار داغ وانتی‌های میوه‌فروش
یکی از شهروندان اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: امسال میوه به وفور همه جا پیدا می‌شود. تعبیر وی از همه جا خیابان‌ها و بازارهای سطح شهر است.
رحمت ناصری تصریح کرد: هر چند قیمت برخی میوه‌ها بالا است اما قیمت خیار، گوجه، هندوانه و خربزه قابل‌قبول است.
مطابق اظهارات این شهروند فروش میوه و صیفی‌جات و حتی سبزی جات به حدی در سطح شهرها افزایش دارد که می‌توان وانت‌های ردیف شده در اغلب خیابان‌ها را مشاهده کرد.
تا جایی که به عقیده یکی از فروشندگان وفور میوه موجب شده تا وانت‌بارها در این مدت درآمدی به هم بزنند.
میوه و صیفی‌جات به جاده‌ها نیز کشیده شده است. در تمامی خروجی‌های شهر اردبیل از چهار جهت می‌توان وانت‌های با بار میوه و هندوانه و خربزه مشاهده کرد.اما بازار داغ و خنکی دل‌نشین هندوانه در تابستان سوزان داستان تلخی هایی هم دارد.
افزایش تولید صیفی‌جات در کم‌آبی روستاها
استان اردبیل امسال تابستان داغی را سپری می‌کند. هر چند به نسبت سایر استانها دمای هوا مطبوع است اما خشکسالی هنوز دامن‌گیر روستاها است تا جایی که در برخی روستاها تأمین آب شرب با مشکل مواجه شده و اگر تانکرهای سیار به موقع از راه نرسند، روستا آب خوردن هم ندارد.
در چنین وضعیتی سطح زیر کشت صیفی‌جات در برخی شهرستان‌ها افزایش هم دارد. بطوریکه به گفته فرماندار گرمی امسال در ۱۲۰ هکتار محصولات جالیزی و صیفی‌جات کاشته شده است.
ابراهیم امامی در گفتگو با خبرنگار مهر، میزان تولید گوجه را ۸۰ هکتار، خیار ۱۳ هکتار، هندوانه ۱۰ هکتار و مابقی شامل خربزه و سبزیجات عنوان کرد.
فرماندار مشگین شهر نیز در خصوص وضعیت تولید صیفی‌جات تصریح کرد: امسال هم در محصولات باغی و هم در تولید صیفی‌جات با رشد محسوس میزان تولید مواجه هستیم.
وی افزود: البته رشد تولید به معنی تعارض با کمبود منابع آبی نیست؛ بلکه به دلیل تغییرات مطلوب اقلیمی و مساعد بودن هوا، محصولات باغی و صیفی‌جات افزایش یافته است.
از سویی مطابق اظهارات فرماندار بیله سوار سطح زیر کشت صیفی‌جات در شهرستان بیله سوار با رشد نزدیک ۳۰ درصدی، یک هزار و ۵۰۰ هکتار شامل گوجه‌فرنگی، هندوانه، خربزه و خیار است.
آرام حلیم با بیان اینکه که ۶۰تن در هر هکتار محصول برداشت می‌شود، متذکر شد: این آمار بالاتر از میانگین کشوری در هر هکتار است.
فرماندار بیله سوار گفت: برداشت محصولات صیفی‌جات در این شهرستان نسبت به سال گذشته رشد قابل‌توجهی داشته و از نظربازده تولید محصولات افزایش یافته است.
وی با اشاره به اینکه این محصولات به استان‌های هم‌جوار و کشور جمهوری آذربایجان و حوزه کشورهای قفقاز نیز صادر می‌شود گفت:در مجموع پیش‌بینی می‌شود ۹۰هزار تن انواع صیفی‌جات از این شهرستان برداشت شود.
هر چند به عقیده حلیم در مزارع صیفی‌جات از شیوه‌های نوین آبیاری استفاده شده اما در سودآوری فروش و صادرات صیفی‌جات کشاورزان نظر متفاوتی دارند.
فروش هندوانه هزینه‌ها را به سختی تأمین می‌کند
حلقه گسیخته تولید تا فروش موجب شده با وجود افزایش تولید، ثروت کشاورز افزایش نداشته باشد. کشاورز بیله سواری به خبرنگار مهر گفت: قیمت هندوانه در مزرعه تا ۲۰۰ تومان است و این قیمت هزینه‌های تولید را به سختی تأمین می‌کند.
در صورتی که به جای صرف زمان و هزینه تولید صیفی جات، تنها آب مصرفی آن بسته بندی و صادر می شد به مراتب سودآوری بیشتری داشتمطابق اظهارات این کشاورز هر هندوانه بطور متوسط ۳۰۰ لیتر آب نیاز دارد و این در حالی است که با قیمت ۵۰۰ تومان هم خرید و صادر می‌شود.
مقایسه بهای آب مصرفی و بهای فروش نشان می‌دهد نه تنها هزینه‌های تولید هندوانه تأمین نمی‌شود بلکه به واقع صیفی‌جات در خیابان‌های اردبیل به قیمت نازل در حال حراج است.
به نظر می رسد در صورتی که به جای صرف زمان و هزینه تولید صیفی جات، تنها آب مصرفی آن بسته بندی و صادر می شد به مراتب سودآوری بیشتری داشت.
نبود صنایع تبدیلی نیز به رونق بازار کذایی هندوانه و خربزه منجر شده است. تلاش یک ماهه خبرنگار مهر برای دریافت پاسخ مسئولان جهاد کشاورزی در خصوص ساماندهی بازار، مدیریت تولید و بازار فروش این محصول بی‌فرجام ماند.
شیرینی هندوانه با کیفیت اردبیل می‌بایست ابتدا به مذاق تولیدکننده آن که زیر آفتاب سوزان قامت خم کرده است، خوشایند باشد، اما در مجموع کشاورزی سنتی اردبیل در کنار تحولات تیز بازار و تلاش رقبا برای تصاحب سهمی از آن موجب شده سهمی از این شیرینی تجربه نشود.