به گزارش خبرنگار مهر، رضا داوری اردکانی بعدازظهر پنج شنبه در همایشی با عنوان تاملاتی پیرامون تحول فکری ایرانیان در عصر مشروطه با بیان اینکه تا پیش از قرن ۱۸ صحبتی از آزادی در هیچ کجای دنیا نبوده است، اظهار داشت: در واقع آزادی مفهوم جدیدی است که به دنیای ما راه یافته است.
وی با بیان اینکه در واقع آزادی به معنای سیاسی امروز و حقوق بشر از ۳۰۰ سال پیش رواج یافته است، افزود: در فلسفه اسلامی خداوند مرید است و بر این اساس انسان آزاد است، در واقع انسان در صورت الهی خلق شده است و آزادی او در تعلق به مبدأ خویش است.
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه انسان جدید جهان را تغییر می‌دهد چراکه خود را کانون اراده و تغییر می بیند، بیان داشت: با این رویکرد تفکر غربی و اندیشه تجدد در سرتاسر جهان پراکنده و فراگیر شده است که این امر نیازمند کاوش‌های عمیق است.
حمایت علمای دین موجب ساخت عدالت‌خانه شد
وی در ادامه به تحول فکری ایرانیان در عصر مشروطه پرداخت و گفت: در این زمان حمایت‌های علمای دین موجب ساخت عدالت‌خانه شد گرچه فکر اروپایی هم در این زمینه مؤثر بوده است.
داوری با بیان اینکه در دوران مشروطه برخی با این مفهوم موافق و برخی مخالف بودند، ابراز داشت: علمای بزرگ شیعه مانند میرزای خراسانی در سمت موافق مشروطه قرار دارند اما شیخ فضل‌الله نوری که در ابتدا موافق مشروطه بود ناگاه به دشمن آن بدل شد.
وی اضافه کرد: این در حالی است که وی حتی ماده دوم متمم قانون اساسی را برای نظارت پنج مجتهد جامع‌الشرایط پیشنهاد داد.
این فیلسوف معاصر با بیان اینکه این اختلاف‌ها مصداق آزادی نبود بلکه در منشأ و معنا و وسعت دامنه آزادی بوده است، تاکید کرد: این افراد آزادی را در نسبت با عدالت و دین بررسی می‌کردند.
وی افزود: اگر مشروطه سیر عادی را پیموده بود کودتای ۲۸ مرداد شکل نمی‌گرفت.
بشر امروز میان سنت و مدرنیته درگیر شده است
داوری در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاه به اینکه بشر امروز میان سنت و مدرنیته درگیر شده است، ابراز داشت: این مشکل کنونی جامعه ایران است، ما اروپایی نشدیم اما نسبت به آنچه در گذشته بودیم نیز تغییر کرده‌ایم و اینجاست که مشکل پیش می‌آید چراکه بشریت بدون سنت نمی‌تواند زندگی کند.
وی به مثال‌هایی از دیگر کشورها پرداخت و بیان داشت: در برخورد با این تجدد ژاپن کاملا مدرن و غربی شد اما روسیه نتوانست مدرن شود.
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: ادبیات روسیه در جهان بی نظیر است و همین مطلب همچون سلاحی از مدرنیزه شدن آن جلوگیری می کند.
مفهوم توسعه را تنها در غرب جست‌وجو نکنیم
وی اظهار داشت: اگر خواستار دنیایی هستیم که جوهره و ساختارش غربی نباشد باید مقدمات آن را فراهم کنیم، از فراگیری غرب عبور کرده و مفهوم توسعه را تنها در غرب جست‌وجو نکنیم.
داوری با بیان اینکه انقلاب اسلامی گشایشی در تاریخ کشور ما پدید آورده است، گفت: کسی که این راه را گشود هم فیلسوف هم سیاست‌مدار بود و ما نیز روندگان راهی هستیم که باید ابعاد آن را به تدریج آشکار کنیم.
وی با اشاره به اینکه همواره فکر در تاریخ کشورها حکومت کرده است، گفت: ما در علم و صنعت جدید فعالیتی نداشته‌ایم، تکنولوژی را تکمیل نکردیم بلکه مدل توسعه کره بودیم، پیکان ورشکسته انگلیس و پژو فرانسه با تغییراتی تولید کردیم در حالی که مهندسانی با توانایی طراحی خودرو داریم.
گفتنی است این نشست همزمان با فرا رسیدن یکصد و یازدهمین سالگرد مشروطیت، در خانه بیداری اسلامی اصفهان برگزار شد.