خبرگزاری مهر-گروه هنر: با تغییر ریاست سازمان سینمایی از حجت الله ایوبی به محمدمهدی حیدریان، برخی از مدیران زیرمجموعه سازمان سینمایی نیز تغییر کردند، اما این تغییرات قبل از روی کار آمدن عباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دوازدهم صورت گرفت. در این میان مهدی یزدانی با حکمی از سوی محمدمهدی حیدریان به عنوان مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری انتخاب و به جای مصطفی ابطحی نشست. این مدیر سینمایی که اواخر خرداد ماه سال جاری حکم مدیریت خود را دریافت کرد در گفتگویی از برنامه ها و تغییر سیاست های موسسه رسانه های تصویری خبر می دهد، تغییراتی که بیشتر شامل گسترش VOD، شناسایی و جذب بازارهای جدید برای شبکه نمایش خانگی، توقف برگزاری جشنواره فیلم «یاس» و پررنگ شدن نقش بخش خصوصی است.
با ما در این مصاحبه همراه باشید:
* با توجه به اینکه شما به تازگی تصدی امور در موسسه رسانه های تصویری را برعهده گرفته اید وضعیت کنونی این موسسه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- با توجه به سرعت تغییر تکنولوژی در حوزه نمایش خانگی، مؤسسه باید برای بر عهده گرفتن مسئولیت های جدید انعطاف‌پذیر باشد، یعنی قبل از ورود تکنولوژی های نو پیش بینی های لازم را کرده باشد تا غافلگیر نشود. ما همواره باید شرایط آینده را رصد کنیم و بتوانیم در شرایط جدید حداکثر بهره‌مندی را در حوزه نمایش خانگی داشته باشیم. در عین حال باید اموری را که بخش خصوصی ثابت کرده بهتر و فعال‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌تواند انجام دهد به خود آنها بسپاریم.
* در حال حاضر بخش خصوصی هم از لحاظ ارتباطات بین‌المللی و هم از لحاظ تولید در شرایط مناسبی قرار دارد. جایگاه امروز موسسه رسانه‌های تصویری به عنوان بخشی وابسته به دولت، در کنار فعالیت های بخش خصوصی در شبکه نمایش خانگی چگونه است و آیا قرارست همچنان سیاستگذار باقی بماند یا بازوی دولت در تنظیم بازار نمایش خانگی خواهد بود؟
-با شرایط امروز تکنولوژی، هم دسترسی به منابع تصاویری آسان است و هم امکان تولید به راحتی در اختیار اکثریت مردم قرار دارد. در حال حاضر ما نیازمند تولیدات هدفمند و هم سو با ارزش‌های فرهنگی هنری جامعه هستیم. مؤسسه رسانه‌های تصویری باید الگوسازی کرده و تولید محتوا را جدی بگیرد. ما تصمیم داریم تولیداتی که امروز در حال انجام است، اعم از فیلم داستانی، کوتاه، مستند، انیمیشن و تولیدات قبلی را که به شکل گسترده دیده نشده جمع‌آوری و آنها را به شکل مناسب عرضه کنیم و در این زمینه با دست‌اندرکاران تهیه و تولید و توزیع در حال رایزنی هستیم.
از آنجا که اعتقاد به تصدی گری در امور نمایش خانگی نداریم، هر جا امکان فعالیت مؤثر بخش خصوصی وجود دارد ورود نخواهیم کرد اما جهت حمایت از سینمای ملی، صنعت ویدیو، بهره‌مندی حداکثری شهروندان از محتوای دیداری و شنیداری مطلوب و درنهایت کمک به گردش اقتصادی مطلوب این صنعت، هر جا لازم باشد وظایف قانونی خود را انجام خواهیم داد.
* امروز در جهان شبکه‌های قدرتمندی در موضوع VOD فعال هستند که با سرمایه‌گذاری‌های سنگین هم وارد تولید سریال می‌شوند و هم در زمینه پخش و توزیع آن فعالیت می‌کنند. از حدود ۲ سال قبل در ایران نیز بحث VOD به صورت جدی در حال پیگیری است و حتی یکی از ماموریت‌های اصلی مدیرعامل موسسه رسانه‌های تصویری به سامان رساندن این بحث است. با توجه به این که بسیاری از شبکه‌های خصوصی می‌خواهند خود را به سطح جهانی برسانند، مشخصا برنامه محوری مؤسسه در حوزه VOD چیست؟
-ما در جهت تقویت صنفی موسساتی تلاش می‌کنیم که به شکل قانونی در حال فعالیت در صنعت نمایش خانگی هستند که این شامل VOD و دیگر موسسات ویدیویی می شود. ما سعی داریم با هم‌افزایی و یک بنیه قوی حقوقی، اقتصادی، فنی و محتوایی وارد بازارهای جهانی شویم. با امکاناتی که در حال حاضر در اختیار برند رسانه‌ای است، قطعا در منطقه، رقیب جدی نداریم و با استفاده از تجربه‌های قبلی می‌توانیم در بازارهای جهانی عرض اندام کنیم و از بازار نمایش خانگی دنیا سهم بیشتری به دست آوریم. در واقع هدف ما چیزی فراتر از تولیدات نمایش خانگی و ایجاد یک کمپانی است و این می‌تواند به مثابه کنسرسیومی عمل کند که تولیدکنندگان محتوا و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، کالای فرهنگی ما را در بخش بین‌المللی عرضه کنند. دلیلی وجود ندارد که تولیدات ما در سطح جهانی مورد استقبال واقع نشود. البته بازار داخلی و اطمینان از امکان دسترسی اکثر مخاطبان به برنامه‌های تولیدی در اولویت قرار دارد.
* یکی از مهمترین معضلات امروز شبکه نمایش خانگی مساله قاچاق است. به عنوان دبیر ستاد مبارزه با قاچاق محصولات فرهنگی-هنری برای این حوزه چه برنامه‌ای دارید، بخصوص اینکه در حال حاضر دیگر مفهوم قاچاق مانند گذشته نیست و ضرفا شکل فیزیکی ندارد.
-با پیشرفت تکنولوژی امکان تکثیر و توزیع غیرمجاز طبیعتا ناممکن نخواهد بود، اما می‌توان گفت که علی‌رغم پیچیدگی‌های فنی جدید، این معضل نسبت به گذشته قابل کنترل‌تر است. من شخصا معتقدم که ما باید هزینه عرضه غیرمجاز را بالا ببریم. اگر بتوانیم کالای باکیفیت را ارزان در اختیار مخاطبان قرار دهیم، قاعدتا انگیزه قاچاق کاهش می‌یابد و به صرفه نخواهد بود.
اگر بتوانیم کالای باکیفیت را ارزان در اختیار مخاطبان قرار دهیم، قاعدتا انگیزه قاچاق کاهش می‌یابد و به صرفه نخواهد بودضمن این که توصیه اهالی فرهنگ و هنر و هنرمندان محبوب به مردم، در مورد استفاده نکردن از محصولات غیرقانونی و البته فعالیت جدی و پیگیر ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز که با قوت به کار خود ادامه می‌دهد، مکمل یکدیگر خواهند بود.
به هرحال با توجه به مواردی که اخیرا ریاست محترم سازمان سینمایی در حکم ستاد صیانت به بنده ابلاغ کرده‌اند بزودی جلسات کارگروه ستاد را برگزار خواهیم کرد و راهکاری مختلف عملیاتی را برای این موضوع و مبارزه واقعی با قاچاق محصولات فرهنگی-هنری را که ضربه مادی و معنوی فراوانی به صاحبان آثار می‌زند آغاز خواهیم کرد.
ما در ستاد صیانت با پدیده‌ای مواجه هستیم که حقوق مادی و معنوی بسیاری از هنرمندان با آن گره خورده است و قطعا به دنبال راهکاری عملی برای مبارزه با پدیده شوم قاچاق خواهیم بود.
*موسسه رسانه‌های تصویری در سال‌های اخیر جشنواره‌ای به نام «یاس» را با هدف استانداردسازی تولیدات نمایش خانگی برگزار کرده است، هرچند چهار دوره از برگزاری این جشنواره می می گذرد اما شنیده ها حاکی از این است که جشنواره دیگر به صورت دولتی برگزار نمی شود و از این به بعد جشنواره دیگری به صورت خصوصی برگزار می شود.
-به نظرم برگزاری هدفمند جشنواره و تأثیرات فرهنگی، هنری و اقتصادی آن در یک موضوع تخصصی بسیار مطلوب است. بعد از بررسی عملکرد و تأثیرگذاری جشنواره «یاس» در دوره‌های گذشته، تشخیص داده شد براساس سیاست‌های کلی سازمان سینمایی برگزاری آن را به صنوف فعال نمایش خانگی واگذار کنیم البته به عنوان نهاد متولی نمایش خانگی، نقش حمایتی خودمان را از جشنواره یاس قطع نخواهیم کرد اما فعلا تصمیم بر این است که مستقیما دخالتی در برگزاری این جشنواره نداشته باشیم.
در واقع هدف ما چیزی فراتر از تولیدات نمایش خانگی و ایجاد یک کمپانی است و این می‌تواند به مثابه کنسرسیومی عمل کند که تولیدکنندگان محتوا و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، کالای فرهنگی ما را در بخش بین‌المللی عرضه کنند* در حکم شما به موضوع ارتقای سطح کیفی تولیدات نمایش خانگی اشاره شده است. در سال‌های اخیر بحث مِیجر و عرضه انیمیشن همواره محل اختلاف در نمایش خانگی بوده است، نگاه شما به حوزه انیمیشن چیست؟
-حوزه انیمیشن هم مخاطب زیادی دارد و هم تولیدات داخلی این حوزه سطح کیفی مطلوبی دارند. دلیل اقبال کم مخاطبان به این حوزه این است که متاسفانه از یک سو مصرف‌کنندگان از تولیدات خوب ما در این حوزه مطلع نمی شوند، از طرف دیگر برخی از تولیدکنندگان دلیل این مساله را نبود استقبال مخاطب می دانند و بعضا به جهت بازگشت کم سرمایه، سرخورده می شوند، بنابراین کمترین وظیفه ما، اطلاع رسانی مناسب در این زمینه است.
آگاهی دادن به شرکت های پخش، حمایت از پروژه های ناتمام و کمک به توزیع کننده ها و عرضه کننده ها برای یافتن بازار مناسب، از جمله این اقدامات است. در واقع تولیدات انیمیشن اگر بازار مناسبی پیدا کنند، این امکان را خواهند داشت تا هم‌پای سایر محصولات، عرضه و از بازدهی اقتصادی مناسبی بهره‌مند شوند. البته این را هم بگویم که ورود مستقیم به حوزه تولید، توزیع و تکثیر جزو مأموریت‌های مؤسسه نیست و ما هر جا که لازم باشد، بر مبنای نزدیکی محتوای تولید شده با سیاست‌های فرهنگی کشور، حمایت بیشتری خواهیم کرد.
*اولویت های موسسه رسانه های تصویری برچه اساس طبقه بندی شده است؟
- کسب سهم بیشتر از بازار محصولات تصویری جهان، ایفای نقش مؤثر در جهت نهضت تولید محتوا، شناسایی و در دسترس قرار دادن بازارهای جدید از جمله اولویت های این موسسه و اطلاع تمامی مخاطبان با انواع سلیقه ها از تولیدات محصولات سمعی و بصری است، چون در حال حاضر برنامه‌های ویدیویی متناسب با انتظار سلایق مختلف وجود دارد. مخاطب برای دیدن و اطلاع از فیلم های سینمایی، کودک، تجاری، هنر و تجربه، خارجی اکران شده باید علاوه بر اکران فرصت بیشتری برای انتخاب و بازبینی داشته باشد. در کنار این‌ها، فیلم‌های مستند، کوتاه و انیمیشن زیادی نیز وجود دارد. امروز در فضای مجازی با تولیدات زیادی از مردم عادی رو به رو هستیم که البته چندان حرفه ای نیستند اما مخاطب زیادی را به خود جلب می کنند. داشتن مرکزی برای معرفی این تولیدات به مردم، به اقتصاد این صنعت کمک فراوانی خواهد کرد.
با توجه به افزایش سرعت اینترنت، کاهش هزینه‌های ترافیک مصرفی کاربران و دسترسی عموم مردم، در حوزه سمعی‌ـ‌بصری هم بر پایه زیرساخت های موجود بستر مناسبی ایجاد شده و روز به روز امکان دسترسیِ ارزان، پرسرعت و با شرایط به صرفه‌تر در این حوزه افزایش پیدا می کند. در سال های اخیر با توجه به توافق میان وزارت ارشاد و مؤسسه های عرضه کننده تولیدات و وزارت ارتباطات، مساله استفاده از اینترنت ارزان‌تر و یا استفاده از اینترانت (شبکه ملی ارتباطات) مدنظر قرار گرفته است. در این صورت، حجم نقدینگی که از سوی مصرف کننده برای تماشای برنامه‌های تصویری پرداخت می شود، به نسبت هزینه‌های حجم ترافیک مصرفی به حداقل ممکن خواهد رسید و بنابراین در این بازار سهم بیشتری نصیب تولیدات سمعی و بصری خواهد شد.
* با توجه به سرعت اینترنت در ایران، چنین برنامه ای می تواند نتیجه بخش باشد؟
-قطعا جواب خواهد داد. هر جا که پوشش تلفن همراه وجود دارد، امکان استفاده بالقوه از اینترنت پرسرعت و ارزان نیز هست. نگرانی امروز ما، تولید محتوا و عرضه‌ی مناسب است. این امر در حکم ریاست محترم سازمان به بنده نیز تصریح و از آن با عنوان «نهضت تولید محتوا» یاد شده است. در واقع زمانی که ما قصد داریم مردم را به استفاده از روش‌های جدید فنآوری عادت دهیم، باید از قبل فکر خوراک این بازار را نیز کرده باشیم.
در حال حاضر در شرایط تاسیس قرار داریم، شرایطی که در آن عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان در حال محک زدن یکدیگرند. استمرار عرضه مناسب محصول، هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی، سرعت و سهولت دسترسی از جانب عرضه‌کنندگان و رفتار اقتصادی از طرف مصرف‌کنندگان اهمیت زیادی دارد. به هر حال باید بین طرفین اعتماد متقابل به وجود بیاید که هم عرضه کننده از سرمایه‌گذاری مأیوس و سرخورده نشود و هم محصولات به ذائقه مصرف‌کنندگان خوش بیاید تا مجاب به پرداخت هزینه‌ها شوند، وظیفه ما هم مراقبت و حمایت از هر دو طرف است.
*در چنین شرایطی نظارت و حمایت در حوزه VOD بر عهده کدام نهاد است؟
-نظارت قاعدتا وظیفه دولت است و ما به عنوان بازوی اجرایی نظارت از طرف سازمان سینمایی عمل می کنیم، حمایت های سازمان سینمایی از موضوع نمایش خانگی هم از سوی موسسه اعمال می شود.
*در حوزه تولید، موسسه رسانه های تصویری مانند گذشته وارد عمل می شود؟
-تا وقتی که در بخش خصوصی این اتفاق رخ می دهد، دست کم در سال جاری، در موسسه تولید مستقل نخواهیم داشت. البته حمایت از تولید براساس وظایف ذاتی موسسه در برنامه ما وجود خواهد داشت.
با توجه به وضعیت موجود نمایش، متولی بازار ثانویه سینمای حرفه‌ای، کوتاه، مستند و انیمیشن از نظر سازمان سینمایی، مؤسسه رسانه های تصویری است. ورود به بازارهای خارجی به دلیل امکان بهتر، افزایش سرعت دسترسی و ارزان تر بودن، نسبت به گذشته شرایط مناسب‌تری دارد* حضور مستقیم موسسه رسانه های تصویری در عرصه VOD به معنای رقابت با بخش خصوصی نیست؟
-اتفاقا از نظر ما، هرچه موسسات شناخته شده قانونی که بر اساس سلایق متفاوت مخاطبان تولید و عرضه می کنند، در این حوزه فعال تر باشند مطلوب‌تر است. ما قصد رقابت با آنها را نداریم و با هم افزایی می توانیم از این بستر مناسب حداکثر استفاده را کنیم. البته ساماندهی محتوای تصویری، اطمینان از طی مراحل قانونی صدور مجوز، تلاش برای سرعت پاسخگویی و دریافت مجوز نمایش با توجه به گستردگی این بازار از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر و جزء فعالیت مضاعف مؤسسه رسانه‌های تصویری خواهد بود.
*به ایجاد بازارهای جدید در شبکه نمایش خانگی اشاره می کنید، نقش موسسه رسانه های تصویری در این زمینه چیست؟
-با توجه به وضعیت موجود نمایش، متولی بازار ثانویه سینمای حرفه‌ای، کوتاه، مستند و انیمیشن از نظر سازمان سینمایی، مؤسسه رسانه های تصویری است. ورود به بازارهای خارجی به دلیل امکان بهتر، افزایش سرعت دسترسی و ارزان تر بودن، نسبت به گذشته شرایط مناسب‌تری دارد. در حال حاضر برای ارسال فیلم نیاز به جابه‌جایی‌های فیزیکی، پرداخت هزینه‌های حمل و نقل و صرف زمان زیاد نیست. در این میان مؤسسه با توجه به محتوایی که تولید می شود بازارهای جهانی (هم بازارهای شناخته شده و هم بازارهایی که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند) را به صاحبان آثار معرفی می‌کند، در صورت لزوم مورد حمایت قرار می‌دهد و یا حتی مستقیماً با حضور در این بازارها به حمایت از عرضه محصولات مبادرت می‌ورزد. مساله مهم دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد، بررسی‌های حقوقی جهت جلوگیری از تضییع حقوق صاحبان آثار در عرضه جهانی است.
*در حال حاضر برخی از مؤسساتی که در حوزه نمایش خانگی فعالیت داشته‌اند در وضعیت خوبی به سر نمی‌برند. برای حمایت از آنها چه برنامه‌ای دارید؟
-ما یک سری موسسات ویدیو رسانه داریم که مجوز دارند و در حال فعالیت هستند و البته تعدادی نیز غیرفعال هستند. امروزه بازار کمتر شناخته شده VOD برای محصولات سمعی‌ـ بصری وجود دارد که در حال شکل‌گیری است و قاعدتا باید برای ورود به بازارها و مناسبات جدید انعطاف لازم و سرمایه‌گذاری مجدد را در برنامه‌ریزی‌شان پیش‌بینی کنند. قاعدتا اگر بنا به حمایت باشد، مؤسساتی که در شرایط برابر توانسته‌اند تا امروز دوام بیاورند در اولویت قرار خواهند گرفت.
*چشم انداز آینده حوزه نمایش خانگی را چطور ارزیابی می کنید؟
-بسیار خوب، روشن و امیدوارکننده. کم کم خود مردم تولیدکننده و مصرف کننده می شوند و بنابراین مؤسسه باید به مراتب هوشمندانه تر و حرفه‌ای تر از دهه‌های قبل عمل کند و برای ورود به بازارهای جدید آمادگی لازم را به وجود آورد. امیدوارم در این دوره جدید با سرعت بیشتر و هزینه کمتر در عرصه صنعت تصویر (سینما/ ویدیو) تأثیرگذار باشیم. اگر ما از مؤسسه رسانه های تصویری انتظار یک شرکت سودده داشته باشیم خیلی خطرناک است. ما یک شرکت بازرگانی نیستیم و نباید با هدف سوددهی بیشتر و رقابت معمول، در فضای کسب و کار فعالیت کنیم. از طرف دیگر باید از هزینه‌های غیرضروری کاست و هزینه‌ها با تمرکز بیشتر در راستای مأموریت‌ها، اهداف و وظایف اصلی مؤسسه صورت گیرد.