خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-فرزاد فرهادی: یکی از موضوعاتی که هم اکنون توجه رسانه ها و تحلیلگران را به خود مشغول کرده است بحث همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق و همه پرسی که قرار است در ۲۵ سپتامبر در این باره برگزار شود، است.
کردستان سالها است که به صورت خودمختار عمل می کند و این پس از ایجاد منطقه پرواز بر فراز عراق از سوی غرب و آمریکا بود. منطقه پرواز ممنوع در عراق در واقع هدفش تجزیه عراق پس از صدام بود.
اما همه پرسی که مسعود بارزانی بر آن اصرار دارد به مثابه طلاق و اینکه هر طرفی راه خود را طی کند، است و بارزانی دیگر نمی خواهد که به همزیستی فکر کندبارزانی دیگر نمی خواهد که به همزیستی فکر کند. وی همواره با عبارتی مانند همزیستی و شراکت برای ما جز مصیبت به همراه نداشته است و سایکس-پیکو و لوزان دیگری در کار نخواهد بود و اینکه بهتر است با دولت مرکزی عراق همسایه خوبی باشیم تا شراکت؛ نشان داده است که دیگر تمایلی برای ماندن با دولت مرکزی عراق ندارد.
اقلیم کردستان عراق مدتی است که دارای رئیس، پارلمان و به نوعی نیروهای نظامی مستقل است و روابط خارجی دارد.
در مقابل مقامات دولت مرکزی درباره همه پرسی و اقدامات تجزیه طلبانه بارزانی هشدار داده اند. از جمله نوری مالکی معاون رئیس جمهور عراق اعلام کرد که اجازه تاسیس و شکل گیری اسرائیل دوم در شمال عراق را نمی دهد و حیدر العبادی نخست وزیر عراق درباره بازی کردن با آتش به رئیس اقلیم کردستان هشدار داده و پس از رای دادگاه فدرال عراق درباره توقف روند همه پرسی، رسما خواستار تعلیق آن شده است.
اما چرا بارزانی زمان کنونی را برای همه پرسی انتخاب کرده است؟ زمانی که دولت مرکزی عراق با اوضاع پیچیده و دشواری روبرو است و مشغول جنگ با داعش است و همسایه عراق یعنی سوریه درگیر جنگ و بی ثباتی است.
با شمارش معکوس برای برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان در ۲۵ سپتامبر در داخل اقلیم نیز جدل جدی درباره برگزاری این همه پرسی در برهه کنونی وجود دارد. طرفداران تعویق همه پرسی بر این باورند که برگزاری این همه پرسی گرچه ضرورت ملی برای کردهاست اما با توجه به شرایط کنونی اقلیم و اختلافاتی که میان احزاب کردی وجود دارد.
این احزاب بر این باورند که همه پرسی به نوعی تلاشی از سوی بارزانی برای تقویت جایگاه خود در این اقلیم به ویژه پس از اینکه ریاست وی بر اقلیم با شبهه و مخالفت دیگر تشکل های کردی به ویژه جنبش «تغییر» روبرو است، به صلاح نیست.طرفداران تعویق همه پرسی این اقدام را نوید دهنده حداقل امنیت، اصلاحات و آینده درخشان نمی بینند.
طرفداران تعویق همه پرسی این اقدام را نوید دهنده حداقل امنیت، اصلاحات و آینده درخشان نمی بیننداما بارزانی و طیف همراه وی با وجود فشارهای بین المللی و منطقه ای برگزاری همه پرسی را ضرورت ملی می‌دانند و توجیه آنها این است که بغداد مفاد قانون اساسی را پیاده نکرده است و کردها به عنوان شریک اساسی در عراق پذیرفته نشده اند. ازنگاه طیف بارزانی جدایی و استقلال، اقلیم کردستان را به سرمنزل آرامش می رساند.
جنبش تغییر و جماعت اسلامی کردستان بر قانون اصلاح ریاست اقلیم اهتمام دارند و همه تحرکات بارزانی را در راستای حفظ وضعیت خود در راس قدرت اقلیم کردستان می دانند.
در مقابل بارزانی همه پرسی را فرصتی طلایی با توجه به وقایع منطقه و اوضاع احزاب عراقی می داند. در واقع بارزانی به نقشه جدید و اوضاع جدید پس از داعش در عراق می اندیشد.
اما برخی از تحلیلگران بر این باورند که بارزانی با مطرح کردن بحث همه پرسی به دنبال امتیازگیری بیشتر و گرفتن سهم بیشتری از دولت مرکزی است. وی از ژوئن گذشته که موعد همه پرسی را مشخص کرده است با همه طرح ها از جمله طرحی که از سوی غربی ها ارائه شده، مخالفت کرده است.
به اعتقاد این دسته از ناظران، بارزانی به دنبال سهم بیشتر و غنایم بیشتر از عراق پس از صدام است. اما این دیدگاه بارزانی در واقع عراق را به سمت و سوئی که رژیم صهیونیستی خواستار آن است سوق می دهد.
اینکه برخی مسئولان رژیم صهیونیستی از همه پرسی اقلیم کردستان حمایت می کنند به این سبب نیست که سرنوشت کُردها برایشان مهم باشد بلکه آنها بیشتر به دنبال تجزیه و تضعیف کشورهای منطقه هستند. در واقع همه تحرکات تل آویو در راستای تضعیف کشورهای عربی و منطقه و برتری جویی است.
خواسته های همسایگان اقلیم کردستان به ویژه ایران و ترکیه حل مشکلات میان اربیل و بغداد بدون روی آوردن به تلاش های تجزیه طلبانه است خواسته های همسایگان اقلیم کردستان به ویژه ایران و ترکیه حل مشکلات میان اربیل و بغداد بدون روی آوردن به تلاش های تجزیه طلبانه است و این نقطه عکس تلاش های رژیم صهیونیستی است.
اما مخالفان بارزانی بر این باورند که اصرار بارزانی برای برگزاری همه پرسی به مشکلات عدیده ای که وی بر ادامه سلطه در اقلیم کردستان دارد و موضوعات اقتصادی و سیاسی مربوط می شود.
بارزانی که حدود دو سال از پایان ریاستش بر اقلیم می گذرد؛ قصد دارد که قدرت چانه زنی را از طریق ابزار همه پرسی بالا ببرد تا در گفتگوها وضعیت بهتری داشته باشد.
در این خصوص کریم پاکزاد به خبرگزاری فرانسه گفت: مسعود بارزانی به دنبال مزایای فراگیر است در حالی که موضوعات حل نشده زیادی وجود دارد. بارزانی به دنبال ایفای نقش سیاسی و اقتصادی بزرگتر و به رسمیت شناختن حق کردها در بهره برداری از نفت و صادر کردن آن از شمال است. وی به حمایت گسترده آمریکا دلبسته است.
نوزاد محمد از شخصیت های کردی در سلیمانیه به خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: اقلیم کردستان از چند ماه قبل در بحران به سر می برد و حقوق کارکنان را کاهش داده است.
با توجه به این اهتمام اربیل از سرگیری گفتگو از جایگاه قدرت است تا سهم بیشتری بگیرد. اما واقعیت این است که تحرکات بارزانی علاوه بر اینکه عراق را به سوی تجزیه می کشاند سبب می شود که بی ثباتی از نوع دیگر و درگیری های داخلی ایجاد شود به ویژه که بارزانی بر مناطق خارج از اقلیم چشم دوخته است و استان کرکوک هم که شرایط خاص خود را دارد.
اما اگر فرض را بر برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان بدانیم میزان مشارکت در آن بسیار مهم است و اگر نسبت و میزان مشارکت به ۷۰ درصد نرسد به نوعی شکست برای بارزانی محسوب می شود.
شیخ محمد الصهیود درباره همه پرسی به خبرگزاری مهر گفت: «تداوم ریاست «مسعود بارزانی» بر اقلیم کردستان کاملا غیرقانونی است. بارزانی تنها ابزاری برای پیاده سازی اهداف بارزانی ها در عراق است. مسعود بارزانی در پروژه استقلال از دولت مرکزی بغداد توسط رژیم صهیونیستی حمایت می‌شود.
هدف اصلی مسعود بارزانی از اصرار بر برگزاری همه پرسی جدایی اقلیم کردستان از دولت مرکزی بغداد، باقی ماندن وی در قدرت است. وی همچنین می خواهد که از طریق باقی ماندن در رأس قدرت، ثروت های ملت عراق را همچون گذشته به غارت ببرد.
بدون شک برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان پیامدهای وخیمی به دنبال خواهد داشت که ازجمله آنها می توان به انزوای این اقلیم اشاره کرد. این بدان معناست که اقلیم کردستان در عرصه های منطقه ای و بین المللی دیگر جایگاهی نخواهد داشت برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان همچنین کُردهای عراق را وارد تونل تاریکی خواهد کرد. تحقق این امر، در واقع موجب خواهد شد تا کُردها، خود تاوان سنگینی را پرداخت کنند».
اما مسعود بارزانی در این بازی که شروع کرده با موانعی روبرو است: ۱- موانع خارجی؛ ایران، آمریکا(حداقل در موضع گیری ها)، ترکیه، اروپا و جامعه بین المللی و ۲- موانع داخلی؛ دولت مرکزی در بغداد، دادگاه فدرال عراق و احزاب کردی رقیب بارزانی برای استیلا بر اقلیم کردستان.
بارزانی بازی زیرکانه ای را شروع کرده است و آن سپر قرار دادن ملت کرد و انحراف روند محاسبات مالی از سوی بغداد استبارزانی پس از سقوط موصل و جنگ ارتش عراق با داعش اقدام به فروش نفت اقلیم کردستان و سپس تاسیس ارتش اقلیم برای حفظ خود گرفت. وی به خوبی می داند که پس از اینکه دولت مرکزی بر داعش غلبه کند به سراغ وی می آید و از همین رو است که بازی همه پرسی را به راه انداخته است تا افکار عمومی کردها را برانگیزد تا بر فروش نفت سرپوش بگذارد.
در واقع بارزانی بازی زیرکانه ای را شروع کرده است و آن سپر قرار دادن مردم کرد و انحراف روند محاسبات مالی از سوی بغداد است. بارزانی که شانسی برای ماندن در قدرت اقلیم کردستان ندارد اگر بازی همه پرسی را بتواند به سرانجام برساند به سمبلی برای کردها تبدیل خواهد شد. بازی که بارزانی به راه انداخته، در واقع دهان مخالفان و شخصیت های کُردی را نیز بسته است زیرا اگر آنها مخالفتی با همه پرسی استقلال کنند به عنوان خائن معرفی خواهند شد.
بارزانی در واقع دست به بازی همه پرسی نه جدایی اقلیم کردستان به خاطر منافع خود زده است. وی از خواسته های تاریخی کردها و اعتماد آنها برای تحقق رویاهای خود بهره برداری می کند و اگر بغداد با امتیازهای مورد نظر بارزانی موافقت کند وی احساسات مردم کرد برگرفته از خواسته های تاریخی آنها را نادیده خواهد گرفت.