سید احمد موسوی آزاد در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: ما به چهاردیواری پالایشگاه کاری نداریم مگر آنکه آنان هر نوع آلایندگی را که سبب ایجاد مزاحمت، آلودگی، تهدید و صدمه به مردم شود را به بیرون از چهاردیواری‌شان انتقال دهند. متأسفانه در زمان حاضر این موضوع در حال اتفاق است که به لحاظ قانونی قابل‌قبول و پذیرفتنی نیست.
وی با ابراز نگرانی و گلایه از تأخیر پالایشگاه آبادان در آغاز و انجام پروژه‌هایی که در کارگروه حفاظت از سواحل و رودخانه‌ها و با هدف کاهش حجم پساب‌های آلوده هدایت شونده به رودخانه‌ها، مصوب شده‌اند، اظهار کرد: پالایشگاه در سال ۹۴ پروژه‌ای را تحت عنوان پروژه آب مداربسته اجرا و به بهره‌برداری رساند که پیش از آن به‌صورت یک‌بار گذر بود به‌این‌ترتیب که پالایشگاه آبی را که از رودخانه‌های بهمن‌شیر و اروند برداشت می‌کرد و آن را در فرآیندهای مختلف اعم از تصفیه و پالایش که مربوط به صنعت آب بر با ظرفیت بالای است، مورد استفاده قرار می‌داد، در نهایت این پساب را که حجمی بیش از ۲۰ هزار مترمکعب در ساعت داشت را به رودخانه هدایت می‌کرد.
موسوی آزاد با اشاره به اینکه پساب‌های پالایشگاه شامل دو بخش، پساب آلوده به مواد نفتی و روغنی و دیگر پساب بدون مواد نفتی و مورد استفاده در نیروگاه‌ها و مبدل‌ها است که با ظرفیت‌های مجزا به رودخانه ریخته می‌شد، تصریح کرد: پساب مربوط به بخش اول ۶ هزار مترمکعب در ساعت بود که از سیکلین کنار کلانتری ۱۲ جنب مسجد رنگونی ها و پساب مربوط به بخش دوم نزدیک به ۱۴ هزار مترمکعب در ساعت بود که از منگیت به رودخانه سرریز می‌شد.
پساب مربوط به بخش اول ۶ هزار مترمکعب در ساعت بود که از سیکلین کنار کلانتری ۱۲ جنب مسجد رنگونی ها و پساب مربوط به بخش دوم نزدیک به ۱۴ هزار مترمکعب در ساعت بود که از منگیت به رودخانه سرریز می‌شد.رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان گفت: با راه‌اندازی پروژه آب مداربسته که طی آن پالایشگاه دو سه مجموعه تصفیه آب را به طور مجزا احداث کرد آن بخش از پسابی که مواد روغنی نداشت به طور کامل قطع شد و حتی در این فرآیند آب به طور دوباره تصفیه و در چرخه استفاده قرار گرفت.
حذف تنها ۵۰ درصد روغن از پساب
موسوی آزاد افزود: در بخش پساب روغنی که آلودگی بالایی نیز داشت با استفاده از تجهیزاتی که در اختیار داشتند قادر به کنترل و حذف ۵۰ درصد از چربی و روغن پساب برای استفاده دوباره شدند که البته بایستی یک سری اصلاحات را در دیگر واحدهایشان به انجام می‌رساندند.
وی با بیان اینکه هنوز نیم دیگری از کار ناتمام باقیمانده است، اظهار کرد: در زمان حاضر مشکل اصلی، همین باقیمانده کاری است که انجام نشده زیرا اکنون پساب مقدارش کم اما غلظت آلایندگی‌هایش بالا رفته و تنها پروسه‌ای که بر روی آن انجام می‌شود آنکه در حوضچه ROP موجود که کارش فرصت دادن بسیار پیش‌پاافتاده به پساب است پس از آنکه مواد روغنی بالا آمد و به هم چسبیدند با یک کف روب آن را از روی پساب جدا می‌کنند و سپس این پساب را به رودخانه هدایت می‌کنند.
افزایش ۷ برابری مواد آلاینده همراه با پساب
موسوی آزاد با اشاره به اینکه طبق استاندار میزان مواد آلاینده همراه با پسابی که می‌تواند وارد رودخانه شود بایستی ۱۰ ppm باشد، تصریح کرد: امسال درگیر عدد ۶۰ تا ۷۰ ppm بودیم که رقمی بیش از ۶ تا ۷ برابر حد استاندارد و حجم بالایی از آلایندگی است، اگر در هر ساعت سه هزار مترمکعب پساب با ۶۰ تا ۷۰ ppm به رودخانه سرریز شود یعنی حجم بالایی از مواد نفتی و روغنی از طریق این صنعت بزرگ به همراه پساب در رودخانه تخلیه می‌شود که قابل‌توجه و نگران‌کننده است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان گفت: از سال ۹۴ و پس از بهره‌برداری از پروژه آب مداربسته و مشخص شدن وضعیت موجود از مسئولان پالایشگاه خواستیم دو تا سه پروژه دیگر را نیز برای تکمیل کار، کاهش میزان روغن و گریس به حد استاندارد و جلوگیری از بروز مشکل در رودخانه به انجام برسانند.
اجرا نشدن پروژه افزایش دو برابری تصفیه‌خانه صنعتی
موسوی آزاد در مورد پروژه نخست قابل‌اجرا افزود: پالایشگاه تصفیه‌خانه‌ای صنعتی دارد که کارش تصفیه پساب روغنی به ظرفیت ۴۵۰ مترمکعب در ساعت است که پس از جلسات فراوان کارشناسی به این نتیجه رسیدیم که بایستی ظرفیت این تصفیه‌خانه به دو برابر افزایش یابد، البته پالایشگاه زمین، تجهیزات و محل اجرای آن را دارد اما از سال ۹۴ مطالعات اولیه و تهیه نقشه‌های اولیه آن به طول انجامیده است.
وی اظهار کرد: کارگروه حفاظت از سواحل و رودخانه که در فرمانداری برگزار می‌شود تاکنون سه بار و به طور مستمر مصوبه افزایش دو برابری ظرفیت تصفیه‌خانه صنعتی پالایشگاه را تکرار کرده که برای آن باید هرچه سریع‌تر پیمانکار مربوطه مشخص و تعیین می‌شد، آخرین‌مهلت تعیین‌شده برای انجام این کار تیرماه امسال بود که قرار شد هر چه سریع‌تر پاکت‌های مناقصه را باز کنند اما پالایشگاه هنوز این کار را به انجام نرسانده و این در حالی است که اجرا و اتمام این پروژه نیز حداقل یک سال و نیم زمان می‌برد.
وجود ۳ واحد با فنّاوری ۸۰ ساله در پالایشگاه
وی با ابراز ناخرسندی از معطلی پالایشگاه برای آغاز به کار این پروژه تصریح کرد: در پالایشگاه سه واحد در حال کار هستند که فنّاوری‌شان مربوطه به ۷۰ تا ۸۰ سال پیش است (معروف به بارومنت کاندنس)، در اینجا پس از برج تقطیر که مواد نفتی تقطیر و پالایش و درجات مختلف محصول تولید می‌شود، مواد سبک اش یعنی بنزین و مواد حاصله از آن در حوضچه‌هایی به شکل آب‌پاشی شسته می‌شوند تا علاوه بر خنک شدن محصول، کیفیت آن (عدد اکتان) نیز بالا برود.
در پالایشگاه سه واحد در حال کار هستند که فنّاوری‌شان مربوطه به ۷۰ تا ۸۰ سال پیش استموسوی آزاد با شرح اینکه جدا شدن هرچه بیشتر گوگرد و ناخالصی‌های مواد نفتی از محصول که سبب بالا رفتن کیفیت آن می‌شود را عدد اکتان گویند، گفت: در پالایشگاه برای رسیدن به این هدف ناچار به شستشوی این محصولات با آب هستند تا ناخالصی‌ها که بیشتر هم مواد اسیدی و گوگرد است از آن جدا شود که آب حاصله از این فرآیند، آبی بسیار آلوده است، پروسه، پروسه ارتباط مستقیم آب با مواد نفتی است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان افزود: واحدهای ۷۰، ۷۵ و ۸۰ پالایشگاه واحدهای تقطیر در اتمسفر هستند که فرآیند یاد شده را انجام می‌دهند و بایستی فنّاوری این واحدها عوض شود، البته بسیاری از واحدهای دیگر پالایشگاه فنّاوری‌شان ارتباط غیرمستقیم آب با فرآورده (تیوپ بندل) است به این شرح که فرآورده از میان لوله‌هایی رد می‌شود و با توجه به آبی که در اطراف این لوله‌ها در جریان است محصول بدون ارتباط مستقیم با آب‌خنک و کیفیت آن نیز بالا می‌رود.
تجهیزاتی که در گمرک گیر کرده‌اند
موسوی آزاد با بیان اینکه از دو سال پیش ما به طور مستمر پیگیر تغییر فرآیند این سه واحد بودیم، اظهار کرد: پالایشگاه موفق شد تا از طریق صندوق بین‌المللی محیط زیست و بانک توسعه اسلامی وامی را به منظور تأمین منابع مالی پروژه تغییر فرآیند دریافت کند و حتی واحد ۸۰ نیز به مرحله قرارداد رسید و کارهای اجرایی آن را به انجام رساندند و تجهیزاتی را نیز از چین خریداری کردند که متأسفانه حدود سه ماه است که این تجهیزات در گمرک مانده‌اند و مجوز خروج برای آنها صادر نشده و به‌این‌ترتیب پروژه‌ای که قرار بود شش‌ماهه امسال به انجام برسد و وارد مدار شود، هنوز آغاز نشده است.
وی تصریح کرد: اگر چه پالایشگاه اقدامات زیرساختی، آماده‌سازی فونداسیون، پای پینگ ها و پای تراکت های آغاز این پروژه را به انجام رسانده اما متأسفانه تجهیزات به طور کامل مستقر نشده و این تأخیر بایستی هر چه سریع‌تر رفع و پروژه به مرحله اجرا درآید.
اگر چه پالایشگاه اقدامات زیرساختی، آماده‌سازی فونداسیون، پای پینگ ها و پای تراکت های آغاز این پروژه را به انجام رسانده اما متأسفانه تجهیزات به طور کامل مستقر نشده و این تأخیر بایستی هر چه سریع‌تر رفع و پروژه به مرحله اجرا درآید.
رئیس اداره حفاظت محیط ریست آبادان گفت: در زمان حاضر واحدهای ۷۰، ۷۵ و ۸۰ پالایشگاه در مجموع هزار و ۵۰۰ مترمکعب پساب تولید می‌کنند که اگر واحد ۸۰ که یکی از واحدهای اصلی است فرآیند ارتباط مستقیم آب با محصولاتش قطع شود، هزار مترمکعب از پساب کاهش می‌یابد و این پساب قابلیت دوباره استفاده را پیدا می‌کند و دیگر پساب محسوب نمی‌شود ضمن آنکه ظرفیت تصفیه‌خانه نیز به دو برابر ظرفیت فعلی می‌رسد.
موسوی آزاد افزود: در سر جمع افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه، تغییر فرآیند واحد ۸۰ و ظرفیت تصفیه‌خانه فعلی، دو هزار مترمکعب پساب نفتی کنترل می‌شد که کاهش این میزان مواد از سه هزار مترمکعب پساب روغنی خیالمان را تا حد زیادی آسوده‌تر می‌کرد.
وی اظهار کرد: بار فراوان حوضچه‌های ROP موجود، فرصت تصفیه مناسب و کامل آب از مواد روغنی و گریس را نمی‌دهد و لذا عدد بالایی از این مواد در قالب پساب وارد رودخانه می‌شوند.
موسوی آزاد تصریح کرد: در صورت اجرا و انجام پروژه‌های مهم یادشده که اجرایشان در پالایشگاه امری ضروری است می‌توانیم با یک تغییر فرآیند فرصت بیشتری را به هزار مترمکعب مواد روغنی و نفتی باقیمانده در این حوضچه‌ها بدهیم تا کار تصفیه آنها راحت‌تر انجام شود و حجم مواد روغنی را به حد استاندارد ۱۰ ppm نزدیک کنیم.
اجرایی نشدن ۳ پروژه با گذشت ۲ سال از تصویب
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان با تأکید بر اینکه مدت دو سال است که به طور مستمر برای اجرای واقعی سه پروژه یاد شده پیگیریم، گفت: متأسفانه هنوز هیچ‌یک از این پروژه‌ها نهایی نشده و پساب پالایشگاه با آن حجم از آلودگی که گفته شد وارد رودخانه‌ای می‌شود که از آن استفاده‌های متعددی به عمل می‌آید، این فرآیند روزمره پالایشگاه است.
موسوی آزاد افزود: این موضوع می‌تواند بر روی اکوسیستم رودخانه، حیات جانداران، حیات‌وحش و تنوع گیاهی و حتی برداشت آب برای کشاورزی و تجاری تأثیرگذار باشد، البته عراق نیز در مورد آلودگی ناشی از انجام فرآیند در پالایشگاه گلایه‌مند و حتی دراین‌باره شکایتی را نیز طرح کرده است.
وی اظهار کرد: اتفاق ناخوشایندی که اغلب از سوی پالایشگاه رخ می‌دهد آنکه در صورت بروز مشکل در هر یک از واحدها به طور سریع پساب تمام واحدها در رودخانه تخلیه می‌شود و این نخستین و تنها گزینه آنان شده، دراین‌باره و به طور کتبی به دادستانی آبادان اعلام کردیم که قرار نیست راحت‌ترین و دم دست‌ترین راه‌حل که ریختن پساب به رودخانه است مدنظر مسئولان پالایشگاه باشد.
وی تصریح کرد: پالایشگاه هر کاری دوست دارد انجام دهد اما در چهاردیواری خودشان و اگر پساب هم تولید می‌کند در چهاردیواری خودشان، اجازه ندارند تا نفت و غیره را در چهاردیواری خودشان تولید کنند اما پساب و آلودگی‌ها را به خارج از چهاردیواری‌شان و در شهر و حلقوم مردم و محیط زیست هدایت کنند، این‌ها به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست و مسئولان پالایشگاه بایستی آن را مدیریت کنند.
تخلیه پساب‌های آلاینده‌تر به رودخانه
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آبادان گفت: این را نمی‌پذیریم که مدیریت فرآورده‌های نفتی در داخل پالایشگاه باشد و مدیریت آلودگی و پساب آن خارج از پالایشگاه، این غیرقابل‌قبول است، در اتفاقاتی که گاها در پالایشگاه رخ می‌دهد، آنان پساب‌های آلوده‌تری را به رودخانه هدایت می‌کنند، به طور مثال در بهمن‌ماه پارسال آنها رقم بالایی از آلودگی‌های نفتی به لحاظ حجم و غلظت را وارد رودخانه کردند و این موضوع در فروردین‌ماه امسال نیز به دلیل بروز مشکلاتی از جمله آتش‌سوزی تکرار شد که این وضعیت برای محیط زیست و مجموعه شهرستان بسیار خطرآفرین است.
این را نمی‌پذیریم که مدیریت فرآورده‌های نفتی در داخل پالایشگاه باشد و مدیریت آلودگی و پساب آن خارج از پالایشگاه، این غیرقابل‌قبول استموسوی آزاد با تأکید بر اینکه در این نوع از اتفاقات ما بلافاصله به دادستانی شکایت می‌کنیم، افزود: اگر کارهای مستمر، جلسات کارشناسی و فنی، امکان‌پذیر بودن برخی اقدامات و شنیدن حرف مسئولان پالایشگاه قدری زمان‌بر می‌شود اما در زمان بروز بحران و آلودگی مقطعی هیچ ملاحظه‌ای را در نظر نداریم و بلافاصله شکایت می‌کنیم چراکه وظیفه‌مان این است.
وی اظهار کرد: در هنگام ارائه شکایت، پالایشگاه به طور سریع گروه‌های اضطراریش وارد عمل شده و با استقرار در رودخانه‌ها مواد نفتی را جمع‌آوری، اثرات باقیمانده را رفع و خسارت‌ها را پرداخت می‌کنند و این نوعی از پیگیری امور توسط ما است.
امسال ۳ بار شکایت کردیم
موسوی آزاد تصریح کرد: از ابتدای امسال تاکنون سه بار از بابت انجام نشدن مصوبات کارگروه حفاظت از سواحل و رودخانه توسط پالایشگاه به دادستانی شکایت برده‌ایم و این سوای از مصوباتی است که در جلسات ماهانه با پالایشگاه داریم.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست آبادان با تأکید چندباره در خصوص آنکه مدیریت پساب پالایشگاه نباید در بیرون از آن انجام شود، گفت: مدیریت پساب بایستی همچون مدیریت تولید در داخل پالایشگاه انجام شود، ما به چهاردیواری پالایشگاه کاری نداریم مگر آنکه آنها مزاحمت‌ها، آلودگی‌ها، تهدیدات و صدماتی که به مردم وارد می‌شود را به بیرون از چهاردیواری‌شان منتقل کنند که البته این اتفاق اغلب در حال رخ دادن است و این به لحاظ قانونی قابل‌قبول و پذیرفتنی نیست.
موسوی آزاد با بیان اینکه هر سه ماه یک‌بار تمام خروجی‌های پالایشگاه را در هشت نقطه در اطراف پالایشگاه، پایش می‌کنیم، افزود: در این بررسی‌ها میزان آلایندگی‌هایی که بر اساس جهت وزش باد از محیط پالایشگاه به داخل شهر نفوذ می‌کند را نیز پایش می‌کنیم که این موضوع یکی از مصداق‌های شکایت ما از پالایشگاه از طریق دادستانی است.
حوضچه‌های زیادی برای نفت زدایی از پساب در پالایشگاه موجود است که به دلیل حرارت بالای این پساب‌ها، مواد سبکشان در محیط پراکنده و بوی نامطبوع آن در شهر منتشر می‌شودوی با یادآوری اینکه بوی مشمئزکننده‌ای که در هنگام ایستادن در منطقه سیکلین به مشام می‌رسد را پس از دو مرحله اخطار برای رفع توسط پالایشگاه و در صورت استمرار به دادستانی شکایت می‌بریم، اظهار کرد: این بو حاوی بنزن، تالوئن و زایلن وارد شده به محیط است که نباید چنین شود و پالایشگاه بایستی جلو ورود آن را بگیرید، منبع تولید آن حوضچه های ROP است.
موسوی آزاد تصریح کرد: حوضچه‌های زیادی برای نفت زدایی از پساب در پالایشگاه موجود است که به دلیل حرارت بالای این پساب‌ها، مواد سبکشان در محیط پراکنده و بوی نامطبوع آن در شهر منتشر می‌شود، این فرآیند در هنگام شرجی به دلیل سنگینی هوا و چسبیدن مواد به قطرات شرجی شدت و ماندگاری‌شان در هوا بسیار بیشتر خواهد شد.