خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: چشمانت را ببند، برو به حوالی سال‌های جنگ، همان سال هایی که تلویزیون های سیاه و سفید پس از چند دقیقه معطلی اول صدا را پخش می‌کرد و بعد تصویر را... اما تصویر به کنار، همان موسیقی دلپذیر را به یاد آورید از «سال های دور از خانه»، «هانیکو»، «از سرزمین های شمالی» و بعدها «ارتش سری»، «در برابر باد»، «عطر گل یاس»، «آینه»، «جنگجویان کوهستان» تا «دیدنی ها»، «هزاردستان»، «سربداران»، «دلیران تنگستان»، «دلشدگان»، «مدرسه موشها»، «بوعلی سینا» و «روزی روزگاری».
آن خاطره بازی‌ها حالا تیتراژهای امروزی شده و همان شناسنامه این بار صد چندان رنگارنگ تر و با کیفیت تر شده است. با کیفیت تر؟ شاید نه، شاید هم آری.
گرچه در ذات واژگانی عنوان فرانسوی تیتراژ سه عنصر «گرافیک»، «حرکت» و «صدا» در یک ردیف تقریبا برابر قرار گرفته‌اند، اما باید بپذیریم لااقل در ایران خودمان (غیر از مواردی بسیار معدود و انگشت شمار) این موسیقی و صداست که تبدیل به مولفه اصلی تیتراژها شده است. فضاسازی ذهنی برای تماشاگر، ارایه شناسنامه از اثر سینمایی یا تلویزیونی، گسترش بازار تجاری محصول، تمرکز بر جامعه هدف برای اطلاع رسانی، توزیع دیجیتالی گوشه ای از محصول سینمایی یا تلویزیونی با موسیقی در فضای مجازی بدون صرف هزینه های سنگین، آشناسازی مخاطب با ژانر و محتوا، دهان به دهان گشتن در بازارهای محلی و بین المللی، حضور اثر موسیقایی در موتورهای جستجو به عنوان نماینده یک کار تصویری، ارزیابی از میزان رضایت شنوندگان، ایجاد یک پیش فرض برای تهیه کنندگان از خواننده تازه‌وارد و ...کارکردهای موسیقی تیتراژها در آثار مختلف است.
نکته‌ای که در ایامی که کنسرتی در کار نیست بیشتر جلب توجه می‌کند حضور خوانندگان مشهور و باسابقه در مقام خواننده تیتراژهاست که هر کدام به فراخور تجربه شان در حوزه موسیقی می توانند به اطلاع رسانی بیشتر یک فیلم، سریال یا تئاتر کمک کنند، اما چرایی و چگونگی این حضور جای سوال دارد؛ آیا حضور یک خواننده معروف در تیتراژ به دلیل جنس صدا و ملودی های پرطرفدارش است یا اینکه او توانسته منطبق با سناریوی اثر نمایشی هم بخواند؟ یا این فقط شهرت هنرمند است که تهیه کنندگان و صاحبان آثار را برای دعوت از آنها مجاب به صرف هزینه های بالا برای حضور در تیتراژها می کند؟ و اساسا چرا برخی از تیتراژها آن قدر ماندگار می شوند که در مواردی همان تیتراژ بیشتر در یادها می ماند تا اثر تصویری مورد نظر؟
نکته‌ای که در ایامی که کنسرتی در کار نیست بیشتر جلب توجه می‌کند حضور خوانندگان مشهور در مقام خواننده تیتراژهاست که هر کدام به فراخور تجربه شان در حوزه موسیقی می توانند به اطلاع رسانی بیشتر یک فیلم، سریال یا تئاتر کمک کنندبا این مقدمه نیم نگاهی به فعالیت چند ماهه اخیر خوانندگان مطرح موسیقی در حوزه تیتراژخوانی خواهیم داشت که مدتی است پررنگ‌تر هم شده است.
«عقیق» را با صدای علیرضا قربانی بشنوید
همزمان با پخش سریال تلویزیونی «عقیق» به نویسندگی سعید نعمت الله و کارگردانی بهرنگ توفیقی، تیتراژ این مجموعه با شعر مسعود کلانتری، آهنگسازی و خوانندگی علیرضا قربانی و تنظیم کارن همایون فر منتشر شد.
علیرضا قربانی از جمله خوانندگان توانمند موسیقی کشورمان است که تیتراژهای پرطرفدار و قابل قبولی را به طرفدارانش ارائه داده و قطعه «شب دهم» به آهنگسازی فردین خلعتبری و تیتراژ سریال «پرده نشین» به آهنگسازی مهیار علیزاده از جمله ماندگارترین تیتراژخوانی‌های او است.
همایون شجریان و تیتراژهایی که غوغا به پا کرد
همایون شجریان خواننده موسیقی ایرانی هم که در این چند ساله با همکاری برادران پورناظری و تغییر در رویکرد فعالیت حرفه ای اش در موسیقی طیف گسترده ای از مخاطبان را جذب خود کرده در حوزه تیتراژخوانی و تولید قطعات آثار سینمایی نیز فعالیت خوبی داشته است.
وی بعد از خواندن قطعه «با من صنما» برای تیتراژ فیلم سینمایی «آرایش غلیظ» که شوک عجیب تیتراژهای آن سال ها لقب گرفت، بازهم نبض مخاطب خود را نگه داشت و با خواندن قطعه های مردم پسندتری چون «ابر می بارد»، «آهای خبردار» و «رگ خواب» از ساخته های سهراب پورناظری برای فیلم سینمای «رگ خواب» همچنان به عنوان بهترین های این بخش، خود را معرفی می کند.
شجریان اخیرا هم تیتراژ فیلم سینمایی «یک گزارش واقعی» به کارگردانی داریوش فرهنگ با عنوان «بار دگر فراموشی» به آهنگسازی فردین خلعتبری را در فضای مجازی منتشر کرد.
سینا سرلک و یک تصمیم جدی و جدید در زندگی هنری
سینا سرلک یکی از ممتازترین هنرمندان موسیقی ایرانی است که طی سال های اخیر با بهره مندی از تجربیات گذشته در محضر استادانی چون محمدرضا شجریان خود را به عنوان یکی از باتکنیک ترین خوانندگان موسیقی ایرانی معرفی کرده است.
او اگر چه در این سال ها با همکاری گروه هایی چون «لوتوس» کنسرت ها و آلبوم های متعددی را در حوزه موسیقی ایرانی برگزار و تولید کرده، اما با نگرشی رنسانس گونه در فعالیت های خود که با همکاری در سریال «شهرزاد» به کارگردانی حسن فتحی آغاز شد، در ابتدا قطعاتی مشترک با محسن چاوشی را برای این سریال تولید کرد و بعد از تولید قطعه «تنها امید زندگی» برای همین سریال که اتفاقا حاشیه های فراوانی را نیز برایش ایجاد کرد موقعیت خود را در بخش حرفه ای تیتراژخوانی تثبیت کرد.
انتشار تیتراژهایی برای فیلم سینمایی «زیر سقف دودی» به کارگردانی پوران درخشنده و «این چه حالیست» برای برنامه تلویزیونی «هزاردستان» شبکه نسیم از جمله آثاری است که از سینا سرلک در فضای مجازی منتشر شده است.
سالار عقیلی، «کلنل» و دیگران
سالار عقیلی هم یکی از فعال ترین و پرطرفدارترین خوانندگان موسیقی کشورمان است که در عرصه تیتراژخوانی هم حضور پرکاری دارد. گواه این ادعا نیز تیتراژ شنیدنی سریال «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی بود که ترانه زییای مرحوم افشین یداللهی، ملودی عاشقانه و حماسی بابک زرین روی این قطعات، فضای کار را به سمتی برد که بسیاری از مخاطبان این قطعه را بارها و بارها زمزمه کردند. محبوبیت این قطعه هم به حدی بود که رسانه ملی در همه برنامه های مناسبی خود از جمله انتخابات ریاست جمهوری و مواردی از این دست بارها و بارها آن را پخش کرد.
این خواننده حالا در تئاتر هم موسیقی تولید می کند، به طوری که اخیرا با همکاری دوست آهنگسازش بابک زرین و به بهانه اجرای نمایش «کلنل» در تالار اصلی تئاتر شهر قطعه عاشقانه ای را برای این نمایش با ترانه افشین مقدم تولید کرده که این قطعه هم با توجه به ساختار و محتوایی که برای آن در نظر گرفته اند، با استقبال مواجه شده است.
محمد اصفهانی و حضور بی سرانجام در «هاتف»
محمد اصفهانی خواننده مطرح موسیقی پاپ که در حوزه تیتراژخوانی سابقه موفقی دارد، قرار بود بعد از انصراف محسن چاوشی از سریال تلویزیونی «هاتف» به کارگردانی داریوش یاری به عنوان خواننده تیتراژ حضور داشته باشد که این موضوع میسر نشد.
پس از به توافق نرسیدن محسن چاوشی و تهیه‌کننده سریال «هاتف» برای اجرای تیتراژ پایانی این سریال، اعلام شد که محمد اصفهانی قطعه‌ای را برای این سریال خوانده اما قطعه اصفهانی نیز پخش نشد تا حواشی سریال مناسبتی ماه محرم شبکه یک سیما همچنان ادامه داشته باشد. البته پس از چاوشی، محمد اصفهانی اعلام کرد پخش نشدن قطعه جدیدش تنها به دلیل عمل نکردن عوامل سریال «هاتف» به تعهدات مالی بوده و او ممنوع‌الفعالیت نیست.
محمد اصفهانی درباره این کار به سایت موسیقی ما توضیح داد: «از طریق آقای آرمان موسی‌پور، آهنگساز متن سریال هاتف، مطلع شدم که دوستان قصد ارائه پیشنهاد برای اجرای تیتراژ این مجموعه را به من دارند. ازاین‌رو با تهیه‌کننده، کارگردان و یکی از مدیران ارشد سیما فیلم درباره اصول اجرای این کار صحبت و توافق کردم. در آن ایام تنها حدود چهار، پنج روز به شروع سریال زمان داشتیم و آقای موسی‌پور درگیر نوشتن و ضبط موسیقی متن بود. به همراه ایشان و تهیه‌کننده سریال جلسه‌ای داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که با یک اکیپ جداگانه تیتراژ را کار کنیم. زمانی که این توافق انجام شد، همکاری من با آقای علیرضا افکاری شکل گرفت و روی غزلی از مرحوم حسین منزوی اثری را تولید کردیم که به‌زعم خودمان کار زیبایی هم شد. وقتی می‌خواستیم از طریق اینستاگرام، دموی آن را ارائه کنیم یقین داشتیم به‌زودی قطعه روی آنتن خواهد رفت. اما بازهم با تهیه‌کننده این مجموعه هماهنگ کردم که آیا می‌توانیم این کار را روی اینستاگرام بگذاریم یا شما تمایل دارید مردم برای اولین‌بار آن را از طریق آنتن صداوسیما بشنوند؟ ایشان استقبال کرد و گفت موافقم و خیلی هم خوب است. اما متاسفانه قول و قراری که در ابتدا گذاشته بودیم از طرف تهیه‌کننده عملی نشد.»
«نوار زرد» و انتشار اولین تیتراژ پرواز همای
تیتراژ سریال «نوار زرد» اولین همکاری پرواز همای با یک مجموعه تلویزیونی است که این شب‌ها در حال پخش از شبکه دو است. همای علاوه بر خوانندگی و شعر قطعه «دیوانه‌تر شدم»، آهنگساز و تنظیم کننده آن نیز بوده است ضمن اینکه نوید شاه بیگی نیز کار صدابرداری و میکس این قطعه را انجام داده است.
سریال پلیسی «نوار زرد» به کارگردانی پوریا آذربایجانی و تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی در ۲۵ قسمت و با مضمونی جنایی- پلیسی روی آنتن شبکه دوم سیما رفته است.
رضا صادقی همچنان فعال و پرکار
رضا صادقی خواننده موسیقی پاپ کشورمان نیز علاوه بر انتشار آلبوم ها و اجراهای زنده، حضور فعالی در تولید تیتراژ دارد.
او بعد از تولید آلبوم پرطرفدار و متفاوت «یعنی درد...» و چند قطعه مجزا، قطعه «رنگ بارون» را به بهانه پخش برنامه تلویزیونی «حب الحسین» از شبکه پنج سیما منتشر کرده است.
محسن چاوشی؛ «ابراهیم» بعد از «شهرزاد»
محسن چاوشی خواننده مطرح موسیقی پاپ ایران بعد از حضور در فیلم سینمایی «سنتوری» به کارگردانی داریوش مهرجویی، فصل جدیدی از فعالیت های خود را در عرصه موسیقی آغاز کرد. او بعد از محبوبیت فراوانی که از خوانندگی تیتراژ و قطعات مرتبط با موسیقی این فیلم به دست آورد، با سیل پیشنهادات تهیه کنندگان و کارگردانانی مواجه شد که از او برای حضور در تیتراژ دعوت می کردند.
اما چاوشی ترجیح داد بعد از سنتوری کمتر به این پیشنهادها پاسخ مثبت دهد، تا اینکه سریال «شهرزاد» به کارگردانی حسن فتحی از راه رسید و او با انتشار چندین قطعه به بهانه تولید این مجموعه از مخاطبانش آنچنان دلبری کرد که کمتر مخاطبی سریال «شهرزاد» را بدون محسن چاوشی تصور می کند.
البته بعدها پیرامون حضور مشترک محسن چاوشی و سینا سرلک در این سریال حاشیه هایی هم به وجود آمد، اما قدرت صدای هر یک از این خوانندگان در ژانری که کار می کنند بعید است که بتواند خاطره شیرین قطعه های موسیقایی سریال «شهرزاد» را از ذهن مخاطبان پاک کند.
فریدون آسرایی، «صبر و قرارم» و «زنان قصه ما»
فریدون آسرایی خواننده موسیقی پاپ هم مدتی پیش قطعه «صبر و قرارم» را برای مجموعه تلویزیونی «زنان قصه ما» شبکه پنج سیما منتشر کرد. در این قطعه موسیقایی ابوالفضل فراز آهنگساز، نوید محمودی ترانه سرا، میثم مروستی نوازنده کمانچه گروه اجرایی قطعه را تشکیل دادند.
فریدون آسرایی چندی قبلی هم همراه با فرزاد فرزین تیتراژ سریال شبکه نمایش خانگی «عاشقانه» به کارگردانی منوچهر هادی را نیز خواند.
بهنام بانی از «باغ ملی» دلش بی قرار شد
بهنام بانی خواننده پرطرفداری که مانند حامد همایون یک شبه ره صد ساله را پیمود نیز شهریور ماه امسال به جمع تیتراژ خوان ها پیوست و برای برنامه تلویزیونی «باغ ملی» قطعه «وای دل بی قرارم» را تولید کرد.
برنامه «باغ ملی» به تهیه کنندگی احسان ارغوانی یک جنگ شبانه بود که در بخش های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی روی آنتن شبکه دو رفت.
امیرعباس گلاب و حضور در یک فیلم فوق حاشیه ای
امیر عباس گلاب از جمله خوانندگان تازه مجوز گرفته ای است که آثارش با اقبال خوبی مواجه شده است، اما حضورش در فیلم پر سر و صدای «قاتل اهلی» به کارگردانی مسعود کیمیایی به عنوان خواننده یکی از مهم ترین و داغ ترین اخباری است که این روزها می توانیم درباره حضور خوانندگان در تیتراژها به آن اشاره کنیم.
حضور در فیلم «آیینه بغل» به کارگردانی منوچهر هادی و فیلمی از بیژن بیرنگ نیز جزو فعالیت های دیگر این خواننده در عرصه تیتراژ خوانی است.
مسعود صادقلو برای حضور در فیلم سینمایی «خفه گی» به کارگردانی فریدون جیرانی، علی لهراسبی برای فیلم سینمایی «غیر مجاز»، حمید گودرزی و میلاد بابایی برای برنامه تلویزیونی «من و شما»، امید آمری برای فیلم تلویزیونی «نفس شیرین»، مهدی یراحی برای حضور در فیلم سینمایی «۲۱ روز بعد» به کارگردانی محمدرضا خردمندان نیز از دیگر مواردی هستند که در موضوع حضور خوانندگان مطرح در عرصه تیتراژها می توان بدان اشاره کرد.