به گزارش خبرگزاری مهر، رضا صمیم، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نخستین نشست از مجموعه نشست‌های زیست فرهنگی استادان با موضوع «آیا دانشگاه ایرانی مکان تولید فرهیختگی است؟» با اشاره به معنای فرهیختگی گفت: مسئله درباره فرهیختگی زمانی مطرح می‌شود که با دوگانه فرهیخته و نافرهیخته مواجه می شویم. این دوگانه همراه با معنای دوگانه فولک و کلاسیک مطرح می‌شود و از دوران مدرن به بعد تغییر معنا داد.
وی تاکید کرد: دعوای اصلی بین دو دسته مدعیان فرهیختگی در معنای جدید و قدیم است. فرهیختگی دو معنای عقلانی- بوروکراتیک و رمانتیک دارد. فرهیختگان قدیم دارای پتانسیل‌های روانی بودند و به دلیل اشرافیت و وصل بودن به خانواده و اصل و نسب خاص فرهیخته می‌شدند. در معنای جدید فرد از امکان فرهیختگی برخوردار نیست و درک غیر اشرافی از این مفهوم وجود دارد.
صمیم افزود: توانایی فرهیخته شدن در معنای جدید یعنی همه افراد به صورت بالقوه از آن برخوردارند و فرد فرهیخته بر اساس نیازها و منافع انسانی مشترک آرمان می‌سازد. در برابر این درک، نگاه رمانتیک به فرهیختگی وجود دارد که می‌گوید فرد متفاوت از دیگران است و به دلیل خاص بودگی فرهیخته می‌شود. یعنی صرفاً به مدد تربیت و آموزش به فرهیخته تبدیل نمی‌شود.
وی دانشگاه‌های ایران را مکان تولید فرهیخته در معنای رمانتیک آن در سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۳۲ دانست و خاطر نشان کرد: دانشگاه تهران در ابتدا برای تولید فرهیخته در معنای رمانتیک آن تاسیس شد و فرهیخته رمانتیک عرصه هنر و ادبیات را انتخاب کرد و آرمان ساخت. در دوره بعد تا سال ۱۳۵۹ تاکید بر رشته‌های فنی بود و با وجود اینکه عرصه این فرهیختگی در حوزه ادبیات و هنر باقی ماند اما استادانی که آنها را تربیت کنند به نسبت قبل وجود نداشت.
صمیم تاکید کرد: امروزه فرهیخته رمانتیک در بیرون از دانشگاه و در دانشگاه‌های موازی تربیت می‌شود.
این نشست با همکاری گروه فرهنگ و جامعه انجمن جامعه‌شناسی و گروه علم و دانشگاه انجمن انسان‌شناسی برگزار شد و جلسه بعدی آن با حضور دکتر محمدرضا مریدی در روز ۱۴ آبان ماه ساعت ۱۵ تا ۱۷ در محل سالن انجمن‌های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.