خبرگزاری مهر - گروه استانها- مریم نظری: خشکی تالاب میانکاله در سال‌های اخیر سیر نزولی داشته و از ۵ درصد به ۲۰ درصد در حال حاضر رسیده است که در برخی موارد اگرچه این پس‌روی آب و خشکی تالاب امری طبیعی در اکوسیستم است اما نگرانی‌هایی را هم برای مردم و دردمندان محیط‌زیست موجب شده است.
خطر جدی خشک‌سالی در میانکاله از سال گذشته شدت گرفت و تاکنون باوجود ارائه راهکارهای مناسب، اقدام عملی مناسب انجام‌نشده است، در این راستا اجرا نشدن طرح‌های پیشگیرانه می‌تواند سرنوشت تلخی همچون دریاچه ارومیه را برای تالاب بین‌المللی میانکاله رقم بزند.
اکنون با گذر در میانکاله، شاهد خشک شدن بخشی از عرصه تالاب بین‌المللی میانکاله هستیم و رئیس اداره محیط‌زیست بهشهر هم در این رابطه از خشکی ۱۰ هزار هکتار از تالاب میانکاله خبر داده است.
طی چند سال اخیر پس‌روی آب دریای خزر، بسته شدن راه رودخانه به دریا، کاهش بارش باران و نذورات آسمانی، کم‌آبی، آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش حجم آب شیرین ورودی به داخل تالاب میانکاله و درنتیجه خشک‌سالی و تغییر اقلیم؛ همه و همه موجب شده است که شاهد خشکی تالاب میانکاله باشیم.
*خشکی حدود ۱۰ هزار هکتار از تالاب بین‌المللی میانکاله
زمان رضا احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: بر اساس کارشناسی‌ها و بررسی‌های انجام‌شده اکنون حدود ۱۰ هزار هکتار از ۴۵ هزار هکتار پهنه وسیع تالاب بین‌المللی میانکاله یعنی چیزی در حدود ۲۰ درصد از این وسعت خشک‌شده است.
وی مهم‌ترین عامل خشک شدن میانکاله را همچون بسیاری از کارشناسان و فعالان زیست‌محیطی، پس‌روی آب دریای خزر، بسته شدن راه رودخانه به دریا، کاهش بارش باران و نذورات آسمانی، کم‌آبی و.. اعلام کرده است.
رضا احمدی در مورد راه‌حل جلوگیری از این خشکی و پس‌روی آب بیان داشت: بحث انتقال آب شیرین به تالاب میانکاله ازجمله طرح‌های مهمی است که در حال بررسی است تا آب شیرین همچون گذشته وارد دریا و تالاب شود که متأسفانه اکنون در برخی از موارد مسدود شده است و موارد مختلف دیگری هم در حال رایزنی است.
وی در مورد چگونگی تخصیص اعتبارات تخصیص‌یافته برای احیای ذخیره‌گاه زیست‌کره و تالاب بین‌المللی میانکاله گفت: اعتباری بالغ‌بر ۳۰ میلیارد تومان برای پروژه احیای میانکاله مصوب شده است اما تاکنون تخصیص اعتبار نداشتیم که با تخصیص این اعتبارات کارهای اجرایی آغاز می‌شود.
* علت اصلی خشکی بخشی از تالاب بین‌المللی میانکاله را کاهش آب ورودی به این تالاب
بر اساس این گزارش، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور هم در سفری به استان مازندران در تیرماه سال جاری، علت اصلی خشکی بخشی از تالاب بین‌المللی میانکاله را کاهش آب ورودی به این تالاب اعلام کرد که باید آب‌بندان های بالادست این تالاب ساماندهی شود.
معصومه ابتکار بابیان اینکه برای احیای تالاب بین‌المللی میانکاله در مازندران کمیته ملی احیا تشکیل‌شده است؛ گفت: مهم‌ترین تصمیم این کمیته ملی لایروبی کانال‌های انتقال آب، ساماندهی آب‌بندان ها و انتقال آب خزر به تالاب است که بخشی از این تصمیم‌ها همچون لایروبی کانال در دست اقدام قرارگرفته است.
باگذشت ۴ ماه از سفر رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور به استان مازندران و در دستور کار قرار گرفتن احیای میانکاله متأسفانه تاکنون اقدام عملی در این بخش انجام‌نشده و همچنان بر خشکی تالاب میانکاله افزوده می‌شود.
*نجات تالاب بین‌المللی میانکاله، نیازمند همت همگانی
نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی هم نجات تالاب بین‌المللی میانکاله، نیازمند همت همگانی می‌داند و می‌گوید: بررسی‌های مختلف میدانی در این راستا انجام و تلاش داریم تا از خشکی تالاب جلوگیری و با تمام توان این تالاب به‌عنوان تالاب مهم کشور احیا شود.
علی‌محمد شاعری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر افزود: لایروبی تالاب ازجمله راهکارهای مناسب برای احیای مجدد است که در دستور کار قرارگرفته و با تخصیص اعتبارات این کار عملی می‌شود.
* آب‌بندان ها و آبزی‌پروری بلای جان میانکاله
یک فعال زیست‌محیطی در مورد پس‌روی آب میانکاله گفت: پس‌روی آب میانکاله نسبت به دوره‌های گذشته زیاد هم نبوده و این‌یک سیکل طبیعی ناشی از پیش و پس رفتن آب دریای خزر و برخی عوامل دیگر است که باعث این مسئله می‌شود.
جمال ابوطالبی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در بهشهر افزود: درگذشته‌های نه‌چندان دور، آب تالاب خیلی بیشتر از امروز پس‌روی داشته است که مجدداً" با گذر زمان مجدداً به وضع قبلی برگشته است و درواقع این اتفاق نشانگر زنده‌بودن و روح داشتن دریا و تالاب است که در صورت عدم وجود چنین پس‌روی‌ها و پیش روی‌ها باید به زنده و پویا بودن آن شک کرد.
فعال زیست‌محیطی بیان داشت: البته مسلماً مداخله فعالیت های انسانی و توسعه ناپایدار در ایجاد معضل و به هم خوردن فعالیت‌های حیاتی تالاب نقش داشته است.
ابوطالبی ادامه داد: فعالیت‌هایی مثل بستن سدها، آبندان ها، افزایش بی‌رویه زمین‌های شالیزاری، پرورش ماهی، مصرف بیمارگونه آب و عدم بازگشت آب مصرفی به دریا و تالاب در این پس‌روی آب مؤثر بوده است و راه‌حل مشکل بازگشت آب مصرفی به سیکل طبیعی چرخه آب است.
وی گفت: بازگشت به قوانین میلیون‌ها ساله طبیعت و آشتی کردن با طبیعت و حرمت گذاشتن به آن از دیگر موارد راه‌حل است و این مهم در مرحله اول با پرداخت طلب مرداب، که همان حقابه آن است میسر می‌شود.
وی اظهار کرد: در این رابطه باید کمیته بحران متشکل از متخصصین و مسئولان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط سهم آب (حقابه) سالانه مرداب را تعیین کرده واز نزدیک‌ترین مجرا به آن بازگردانند؛ ضمن اینکه متوسل به راهکارهای راهبردی هم باید شد.
* لایروبی، راه‌حل احیای میانکاله
مدیرکل سابق محیط‌زیست مازندران هم در خردادماه سال ۹۵ خشک شدن بخشی از تالاب میانکاله را به دلیل خشک‌سالی‌های مختلف مورد تأیید قرارداد و کاهش میزان آب ورودی به تالاب از طریق رودخانه‌های تأمین‌کننده به‌خصوص نکا رود به دلیل خشک‌سالی و پس‌روی یک متری آب دریای خزر را مهم‌ترین دلیل خشکی این تالاب بین‌المللی عنوان کرد.
ناصر مهردادی، مهم‌ترین برنامه پیش‌بینی در این طرح مطالعاتی را لایروبی کانال خزینی و چپق اوغلی به‌عنوان تأمین‌کننده بخشی از آب این تالاب، امکان‌سنجی انتقال آب دریای خزر به تالاب اعلام کرد.
وی بیان داشت: این طرح مطالعاتی در یک دوره زمانی ۱۵ ماهه در این استان انجام و پس از تأیید به مرحله اجرا گذاشته شود.
به گزارش مهر، با توجه به فرصت ۱۵ ماهه مدیرکل سابق محیط‌زیست مازندران برای طرح مطالعاتی، همچنان مطالعات موردنظر باگذشت ۱۷ ماه همچنان در دست مطالعه است.
* برداشت غیرمجاز از حقابه، عقب‌نشینی آب دریای خزر دلیل اصلی خشکی تالاب میانکاله
مدیرکل فعلی حفاظت محیط‌زیست مازندران هم برداشت غیرمجاز از حقابه، عقب‌نشینی آب دریای خزر دلیل اصلی خشکی تالاب میانکاله اعلام کرد.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر افزود: براثر خشک‌سالی و کاهش حقابه ورودی به میانکاله، حدود ۲۰ درصد از مساحت این تالاب خشک شد که با اجرای طرح احیا از پیش روی خشکی جلوگیری می‌شود.
وی گفت: اجرای طرح احیا و انتقال بخشی از آب تالاب محلی لپوی زاغمرز به تالاب بین‌المللی میانکاله را دلیل اصلی برای تثبیت وضعیت این ذخیره‌گاه زیست‌کره جهان است.
* هدایت مناسب آب رودخانه‌ها به تالاب و دریا، گامی برای نجات میانکاله
یکی از کارشناسان محیط‌زیست هم در این رابطه معتقد است، نجات میانکاله نیازمند عزمی ملی و همگانی است و راهکار ساده‌ای نیست چراکه با مسدود شدن برخی از رودخانه‌هایی که در مسیر منتهی به تالاب قرار دارد و منجر به ورود آب شیرین به دریا و تالاب شده است، عملاً کار بسیار سخت می‌شود.
مهدی کشاورزیان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر افزود: کم شدن حجم آب رودخانه‌ها، بسته شدن مسیر آب‌های منتهی به تالاب، افزایش پرورش آبزیان ازجمله مشکلاتی است که به این خشکی میانکاله دامن زده است و باید با هدایت مناسب آب رودخانه‌ها به تالاب و دریا، برای نجات میانکاله تلاش کرد.
وی افزود: وجود کانال‌های سد گلورد در منطقه یکی از راهکارهای پیشنهادی است تا حرکت نهایی یکی از کانال‌ها به سمت تالاب باشد که باید در این بخش هم با همکاری آب منطقه‌ای وارد عمل شد.
به گزارش خبرنگار مهر، آنچه در طبیعت از گذشته‌های دور تاکنون نشان داده شد؛ ترکیب آب‌شور و شیرین تالاب میانکاله مهم‌ترین راه‌حل حفظ زیستمندان این تالاب بین‌المللی است که تخم‌ریزی آبزیان و حیات پرندگان را در تالاب میانکاله تحقق می‌بخشد که اگر این ترکیب به هم بخورد، تالاب از بین می‌رود و به بخشی از دریا تبدیل می‌شود.
بر اساس آنچه کارشناسان عنوان کرده‌اند؛ اکنون با سد شدن و یا متوقف شدن ورود و انتقال بخشی از آب شیرین به تالاب، این اتفاق در حال رخ دادن است که اگر احیای سریع این تالاب در دستور کار قرار نگیرد، سرنوشتی همچون دریاچه ارومیه برای میانکاله رقم خواهد خورد.
میانکاله بخشی بکر در کنار ساحل دریای خزر در شمال کشور است که به دلیل بکر و طبیعی و دست‌نخورده بودن از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با تمام توان و با استفاده از توان مدیران، فعالان زیست‌محیطی، مسئولان و مردم برای حفظ این سلامتی طبیعی تلاش کرد.
شبه‌جزیره میانکاله در ۱۲ کیلومتری ضلع شمالی شهرستان بهشهر با ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت با دو زیستگاه آبی و خشکی که ۴۵ هزار هکتار پهنه آبی و ۲۳ هزار هکتار اراضی خشکی است که بر اساس آمارهای رسمی این منطقه دارای ۲۳۰ گونه پرنده و ۱۸۰ گونه گیاه است و از سال ۱۳۴۸ ابتدا به منطقه حفاظت‌شده و سپس به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله تحت مدیریت مناطق است.