به گزارش خبرنگار مهر، رونمایی از دانشنامه معاصر قرآن کریم با حضور قرآن پژوهان و اهل ادب در حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم مومنی، رئیس حوزه هنری، سید سلمان صفوی رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن، آیت الله محقق داماد، آیت الله کوشا و موسوی گرمارودی سخنرانی و سلطانی، محمود سرمدی و احمد عزتی پرور از نویسندگان دانشنامه قرآن مقاله ارائه کردند.
متن سخنرانی محمد سلطانی رنانی، عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان از نظر شما می گذرد؛
سخنِ پیشوایان
از امام باقر(ع) درباره درون و برون قرآن کریم پرسش شد، امام فرمود: برون قرآن آنچه که فروآمده و درون آن سرانجام آن است؛ سرانجام برخی از آیات گذشته و برخی نیامده است، قرآن همانند خورشید و ماه در جریان است، هر گاه سرانجام آیه‌ای از قرآن آید، بر درگذشتگان قرار گیرد، همان گونه که بر زندگان برنشیند. خداوند می‌فرماید: سرانجامِ آیات قرآن را جز خداوند و استواران در دانش، هیچ کس نداند. (بصائر الدرجات، ج۱، ص۲۲۲)
سخنِ دل
قرآن کریم را چنان یافتم که بیش از هر ویژگی، خداوند را به رَبّ، رَحمان و رَحیم می‌خواند؛ پرورش، مهرگستری، و همواره مهربانی. و اینکه آدمی سخنان را بشنود، بهترین‌ها و برترین‌ها را پیروی کند، بیندیشد، خردورزد، بردباری کند، نیکی نماید، بر آزمندی، خشم و خواسته خویش چیره باشد. قرآن کریم برایِ من در خوی زیبای پیامبر، محمد مصطفی، آشکار می‌شود و در پیراستگی و راستی علی مرتضی جلوه‌گر است.
و همینک چه آوازه در جهان بلند است و چه سخنی بر پاست؟ سیه‌رویان قرآن می‌خوانند و سر می‌برند! آیات الرحمن بر زبان و تیغ دژم در دست! آن سو، سپیدمویانی بر کرسی نشسته‌اند و به جای اندیشه‌ورزی و خردمندی و رواداری، به نادانی تمام شیوه بدگمانی و دگردشمن‌پنداری می‌پراکنند! همه عیب‌ها در دیگران نمی‌بینم و نمی‌دانم، ما نیز بر نامه پروردگار ستم کردیم و می‌کنیم. قرآن را فروتر از کفایه آخوند و رسائل و مکاسب شیخ نهادن، فقه و اصول را اصلی و علم قرآن را فرعی دانستن، سخن از شأن فقیه که برتر از تفسیر گفتن آید، استدلال‌ها و استنادهای بی‌ریشه و سخت سست به آیات استوار حقّ، گاه‌وبی‌گاه قرآن را دستمایه و دستاویز رقابت‌های کودکانه، و گاه ددمنشانه سیاسی قرار دادن، و البته ترجمه و تفسیر قرآن کریم که هیچ قانون و قاعده و چهارچوب ندارد و هر کس، به هر سلیقه و خواسته و بدون دانسته‌ها و بایسته‌های لازم، قرآن خدا را به پارسی بازمی‌گرداند و تفسیر می‌گوید و خودِ ناقص و معیوب خویشتن را بر سخنِ خداوند برترین برمی‌نشاند! و این گونه می‌شود که از قرآن جز نامش باقی نمی‌ماند. و آن نیز نامی پرابهام و آکنده از پرسش و دگرگونی و چندگانگی!
سخنِ مسلمانی
نشستن و لب به شکایت گشودن و از کار این‌وآن فغان نمودن را چه سود! آسودگی و خور و خسب تا به کی! و مگر خود نفرمود: آن کسان که برای ما کوشند، بی‌گمان به آنان راه‌هایمان را می‌نماییم. پس کوششی، اندک جهادی، پاره سختی بر خود هموار کنیم. هر یک به جایگاه خویش و توانایی‌اش تلاش کند که کتاب حقّ به حقّ فهمیده شود، تا به حقیقت پیروی شود، و به راستی و استواری بدان عمل شود. بر گوش نهیم که قرآن کریم به روز رستاخیز در شمار شاکیان خواهد خاست که آن را مهجور ساخته‌ایم و برکنارش نهاده‌ایم، یا زشت‌تر و نارواتر، مایه خواسته‌ها و انگیزه‌ها و سودجویی‌هایمان قرار داده‌ایم!
سخنِ دانشنامه
استاد محمدعلی کوشا، البته به واسطه جناب آقای حسن فتحی، مرا با استاد سید سلمان صفوی آشنا ساخت و اینکه ایشان درصدد است دانشنامه‌ای نوین بر قرآن کریم پدید آورد. اسماء حسنایِ پروردگار را برگزیدم و ۲۹ مدخل نوشتم. همه بدین قصد که خداوند را و سخن او را بهتر بشناسم و بشناسانم.
و من می‌دانم چه دشوار است که کتابی به زیبایی وکمال به چاپ برسد و به دست مشتاقان برسد و از دیده‌ها بگذرد و بر جان‌ها بنشیند. لطف خداوند بی‌گمان آغاز و پایان این راه است، و کوشش‌های دکتر سید سلمان صفوی، جناب آقای فتحی و همراهان ایشان در قم که از بامداد تا شامگاه در تدوین و تصحیح و نسخه‌خوانی و ترتیب و صفحه‌آرایی و حروف‌چینی این اثر ماندگار کوشیدند تا دانشنامه‌ای پدید آید در ۱۲۲۰ صفحه و ۷۱۹ مدخل. خداوند همه آنان را پاداش برترین دهد و همواره با قرآن کریم همراهشان کند و آورنده قرآن را شفیعشان گرداند. و این همه تلاش به بار نشست و دانشنامه معاصر قرآن کریم بر دیدگان نشست و خواندنی شد.
نسخه‌ای از آن به دستم رسید، بی‌گمان زیبایی ظاهر اثر همراه با ژرفایی محتوای آن و البته نثر امروزین و استوار آن چشم‌نواز و دلبرانه است. بی‌مبالغه اثری است که می‌تواند هر مسلمانی را در شناخت سوره‌ها، دُرَر و غررِ آیات، کلیدواژه‌ها و موضوعات محوری قرآن کریم یاری کند. و البته دانشنامه برای پژوهشگران علوم اسلامی و انسانی؛ در حوزه و دانشگاه، چراغ راه است که چه را بیابند و چگونه بنگرند و بر کدام راه روند.
فراگیری اثر در حوزه‌های علوم عربیت، کلام و فلسفه، حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، محیط‌های میان‌رشته‌ای، فنون و هنرهای آمیخته به قرآن، و نظر به چهارچوب‌های نوین عرصه تفسیر و معناشناسی از ویژگی‌های این اثر پرارج است. گذشته از این همه، پیراستگی این اثر از هر گونه حشو و زیادتی، و برترین کیفیت در کمترین کمیّت به گونه ای است که خواننده در هر مدخل با متنی به کمال گزیده و اندک‌شمار، بیشترین و مفیدترین مطالب و سرفصل‌ها را مستند به مراجع و مآخذ معتبر خواهد دانست.
امید است که پروردگار این اثر ارجمند را بپذیرد و پیشوایان به دیده قبول بنگرند، خردورزان در آن اندیشه کنند و دانش‌اندوزان از آن بهره برند.