خبرگزاری مهر، گروه بین الملل – جواد حیران نیا، وحید پورتجریشی: با افزایش فشارهای دولت آمریکا بر ایران طی ماه های پس از روی کار آمدن ترامپ به عنوان رئیس جمهور این کشور، تهران همواره واشنگتن را به نقض توافق هسته ای انجام شده میان ایران و ۱+۵ متهم کرده و خواستار پایبندی دولت آمریکا به برجام شده است.
از سوی دیگر، دولت ایالات متحده و «نیکی هیلی» نماینده این کشور در سازمان ملل متحد ضمن تاکید بر ناکافی بودن سختگیری های لازم در نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران، سعی کرده اند تا طی ماه های اخیر، سایر شرکای غربی خود را برای افزایش تحریم های جدید علیه ایران به بهانه فعالیتهای موشکی و مسائلی واهی همچون نقض حقوق بشر متقاعد سازند.
در همین راستا، مقام های ارشد بسیاری از قدرت های اروپایی همچون امانوئل ماکرون، آنگلا مرکل و ترزا می ضمن تاکید بر پایبندی اتحادیه اروپا به برجام، خواستار بازبینی ایران در برنامه های موشکی خود نیز شده و این دست فعالیتهای ایران را نگران کننده توصیف کرده اند، فشارهایی که واشنگتن امیدوار است بتواند با همگام کردن شرکای غربی خود، از آن برای تحمیل تحریم های جدید علیه تهران استفاده کند.
در همین راستا خبرنگار مهر گفتگویی با «ریچارد نیفیو» عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای آمریکا و کارشناس امور تحریم ها و امنیت بین الملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت خارجه آمریکا و محقق دانشگاه کلمبیا آمریکا داشته که متن کامل آن در ادامه آمده است:
*هیأت آمریکایی در نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین طی بیانیه ای اعلام کرد که هرگونه نگرانی قابل اعتنایی در مورد برنامه هسته ای ایران باید بررسی شود. در این بیانیه آمده است: آمریکا از بیانیه «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس مبنی بر اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ارزیابی اعلامیه‌های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده و بازرسی‌های مبتنی بر دسترسی تکمیلی از سایت‌ها و دیگر اماکن ایران انجام می‌دهد، استقبال می کند. معنای بازرسی های مبتنی بر دسترسی تکمیلی به سایت ها و اماکن (هسته ای) چیست؟ آیا این دسترسی چیزی فراتر از پروتکل الحاقی است؟
خیر، حق چنین دسترسی در پروتکل الحاقی داده شده است. ماده های شماره ۱۰-۴ مدل پروتکل الحاقی (همان چیزی که ایران امضا کرده و به راستی آزمایی آن نیز متعهد بوده) به فرآیند دسترسی تکمیلی اشاره داشته و بر اساس آن حق این دسترسی می تواند و باید تفویض شود.
*چرا آمریکا سعی دارد تا موضوع ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران (PMD) را بار دیگر به آژانس ببرد؟
من چنین چیزی ندیده ام که آمریکا بخواهد «پی ام دی» را (در آژانس) مطرح کند. بلکه این ارجاعی است به بند T برجام، اگر آژانس اطلاعاتی در مورد تسلیحاتی شدن فعالیت های هسته ای ایران بدست بیاورد باید بر دسترسی به آن سایت ها (هسته ای) پافشاری کند. به نظر من این بیان اصولی کلی است که باراک اوباما و دولت وی نیز بر آن تاکید داشته اند.
*«یوکیا آمانو» با تاکید بر اینکه آژانس در حال حاضر هیچ گونه نگرانی درباره بند T برجام ندارد، در نشست اخیر شورای حکام آژانس گفته است که آژانس در حال راستی آزمایی پایبندی ایران به بندهای مربوط به فعالیت های هسته ای ازجمله بند T بوده است. به نظر می رسد پیام یوکیا آمانو تا حد زیادی نزدیک به سخنان نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل شده است. نظر شما چیست؟
من فکر می کنم آمانو به سادگی بیان کرده که وی مسئولیت ارائه اطلاعات مربوط به راستی آزمایی و ایجاد اطمینان خاطر درخصوص بند T را بر عهده دارد، اما دقیقا روشن نیست که تاکید وی بر چه اقدامی و آن هم در چه زمانی است.
به همین خاطر آژانس از مقررات دسترسی تکمیلی در پروتکل الحاقی استفاده می کند. همانطور که در جای دیگر هم نوشته ام، من معتقدم این مساله به اندازه کافی توسط آسوشیتدپرس پوشش داده شده، اما این به نفع همگان از جمله ایران است که ابهامی درخصوص نقض احتمالی بند T برجام باقی نماند.
به نظر من ایران هنوز مسئولیت اثبات این مساله را بر عهده دارد که تمامی مقاصد (هسته ای) این کشور کاملا قانونی و صلح آمیز بوده است.
*رضا نجفی، سفیر ایران در آژانس تاکید کرده که دولت آمریکا با محدودسازی بهره برداری ایران از توافق هسته ای هم متن برجام را نقض کرده و هم روح آن را؛ به ویژه درخصوص مفاد ۲۶، ۲۸ و ۲۹ توافق هسته ای، این اقدام آمریکا اجرای موفق برجام را زیر سوال برده است. این بیانیه در حالی مطرح می شود که آمریکا تحریم های جدیدی به بهانه تروریسم و حقوق بشر علیه ایران وضع کرده است. در صورتیکه توان بهره برداری ایران از منافع حاصل توافق هسته ای محدود شود، چه بر سر برجام خواهد آمد؟
اول، باید تاکید کنم که من با مطرح شدن این موضوع که وضع تحریم های مربوط به حقوق بشر، تروریسم (و حتی تحریم های موشکی ایران) در تناقض با روح و متن برجام قرار دارد مخالف هستم. بند ۳۰ ام برجام صراحتا نام اشخاص حقیقی و حقوقی را که به موجب برجام از فهرست تحریم های برداشته شده خارج شده اند را آورده است.
اما در مورد سوال شما، ایران نگاه خود به این موضوع را صراحتا بیان کرده است: اگر ایران نتواند از مزایای برجام که در پی برداشته شدن تحریم ها برای این کشور دیده شده بهره برداری کند، دیگر به اجرای تعهدات خود در قالب برجام پایبند نخواهد بود.