محمد شعبانی باستان شناس همدان به خبرنگار مهر گفت: در راستای اجرای طرح پیاده راه سازی که شهرداری شهر همدان مجری آن است، این شهرداری قصد داشت تا در مرکز میدان امام خمینی یک فواره آب بزرگ ایجاد کند به همین دلیل برای این طرح گودبرداری انجام داد. ما هم از این فرصت استفاده کرده و ترانشه ای را در بخش از میدان ایجاد کردیم تا وضعیت آثار تاریخی را در مرکز شهر همدان هم بررسی کنیم چون به غیر از هگمتانه در جای دیگری از شهر همدان نتوانسته بودیم کاوش انجام دهیم.
مسئول کاوش در میدان امام همدان ادامه داد: متوجه شدیم که در خیابان کشی های بعد از سال ۱۳۱۰ آثار دوران اسلامی و اواخر دوره تاریخی از بین رفته است و در آن زمان هر ساله بخشی از آثار را تخریب و پی سازی های جدیدی را انجام می دادند به همین دلیل لایه های دوران اسلامی از بین رفته بود. اما با این تراشه به آثاری از دوره تاریخی ساسانی برخوردیم. سفالینه های دوره ساسانی را داشتیم و کار را ادامه دادیم و به دو تابوت سفالی اشکانی برخورد کردیم که نمونه های مشابه ان را در اطراف همدان هم به دست آورده بودیم. متاسفانه این دو تابوت در همان ساخت و سازهای اوائل دوران پهلوی آسیب زیادی دیده بودند. کاوش را ادامه دادیم و برای اولین بار در شهر همدان و کاوش های علمی باستان شناسی به آثاری متعلق به قبل از دوره اشکانی یعنی دوره سلوکی برخورد کردیم.
شعبانی بیان کرد: متوجه شدیم که نه تنها آثاری برای دوره سلوکی بلکه شواهدی از دوران مادها نیز در این قسمت از شهر پیدا شد. نمونه سفالهای شاخصی که در دوران ماد ساخته می شد کاسه های زورقی شکل که در تپه حسنلو و نوشیجان داشتیم نیز به دست آوردیم.
وی ادامه داد: همیشه در منابع مکتوب اشاره می شد که همدان مربوط به دوره مادهاست و همیشه از هگمتانه مادی در کتابها ذکر می شد با وجود اینکه بیش از ۱۵۰ سال کاوش های باستان شناسی و جستجو برای کشف هگمتانه مادی ادامه داشت اما هیچ گاه اثر مادی در همدان به دست نیامده بود. ولی این کاوش ها برای اولین بار شواهدی از دوران مادها را برای ما روشن کرد و این سفالینه ها اثبات می کند که استقرار دوران مادها در همدان نیز وجود داشته است. البته ما در بخش بسیار کوچکی از میدان در حال کار هستیم و شواهدی نیز که پیدا کردیم هم متعلق به همین بخش کوچک از ترانشه است ولی همین بخش کوچک اثبات می کند که قدمت همدان به دوران مادها برمی گردد و همه گفته ها درباره همدان دوران مادی با این داده ها اثبات شد.
این باستان شناس بیان کرد: قدیمی ترین آثار کشف شده در تمام کاوش ها و یافته های باستان شناختی همدان به اواخر دوره اشکانی برمی خورد و قبل از آن هیچ آثاری نداشتیم و این برای اولین بار است که در کاوش های باستان شناختی شواهدی از دوران سلوکی و ماد پیدا کرده ایم.
وی افزود: سرپیکان های مفرغی عصر آهن، سفالهای شاخص دوران سلوکی را داریم که نمونه مشابه آن در لائودیسه را داشته ایم. در واقع این اولین بار است که چنین آثاری در جایی که قرار بود آبنما شود پیدا شد. شهرداری و میراث فرهنگی به ما ده روز فرصت داده بودند که ببینیم آیا اینجا آثار شاخصی وجود دارد که ببینیم اینجا به عنوان سایت موزه شناخته شود و طرح های دیگر کنار برود و یا نه. ما ده روز کار کردیم اما به ساختار معماری مورد نظر آنها برخورد نکردیم ولی در نهشته ها به آثار دوران تاریخی از جمله مادی دست پیدا کردیم. پس این احتمال وجود دارد که اگر این کاوش ها ادامه پیدا کند آثار دیگری نیز کشف شود.
شعبانی بیان کرد: تصمیم با مسئولان است که آیا می خواهند که سایت موزه ایجاد کنندیا اینکه می خواهند دوباره روی آن همان طرح آبنما را اجرا کنند. البته شهرداری همدان در این کاوش ها به ما کمک کرد . ما کار را از سیزدهم آبان ماه شروع کرده ایم و باید امروز و فردا کار را تعطیل کنیم چون فرصت ده روزه تمام شده است. همیشه در بخشهای دیگر شهر شواهدی از دوره اشکانی پیدا می شد اما این بخش بود که ما آثار دوره مادها را پیدا کردیم.