به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، فرایند ترمیم زخم یک فرایند پیچیده زیستی چند مرحله است. در زخم‌های عمیق، مانند آسیب‌های شدید پوستی و سوختگی‌های درجه دو و سه، فرایند ترمیم بسیار کند است و به‌ندرت کامل می‌شود.
این موضوع باعث می‌شود که محل آسیب به‌صورت کامل از بین نرود. در برخی موارد، عواملی مانند عفونت‌های شدید و خون‌رسانی ناکافی به محل زخم موجب به تعویق افتادن فرایند ترمیم می‌شود. هم‌اکنون بیش از شش میلیون نفر در آمریکا به زخم‌های مزمن مبتلا هستند.
از این رو پژوهشگران مرکز تحقیقاتی علوم دارویی پژوهشکده فناوری‌های نوین دارویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درتحقیقات آزمایشگاهی خود به نانوفرمولاسیونی دست یافتند که می‌توان به کمک آن زخم‌های عمیق پوستی ناشی از سوختگی را با سرعت بالایی درمان کرد، به‌طوری‌که اثری از زخم باقی نماند. استفاده آزمایشی از این نانوفرمولاسیون برای نمونه‌های حیوانی موفقیت‌آمیز بوده است.
دکتر محمد رمضانی محقق این طرح با بیان این که پانسمان زخم نقش مهمی در فرایند ترمیم آن ایفا می‌کند، گفت: «هرچند هم‌اکنون استفاده از گاز برای پانسمان زخم‌ها بسیار رایج است، اما استفاده از زخم‌بندهای نوین توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است.
وی ادامه داد: در طرح حاضر یک پانسمان نانوساختار حاوی دارو سنتز شده است که استفاده از آن علاوه بر اینکه رطوبت مورد نیاز برای ترمیم زخم را تأمین می‌کند، موجب می‌شود دارو به‌صورت آهسته در محل زخم آزاد شده و سرعت و کیفیت ترمیم زخم را بهبود بخشد.
این محقق ادامه داد: نتایج مثبت و امیدوارکننده که در مطالعات حیوانی حاصل شده است، نشان می‌دهد که نانوفرمولاسیون سنتز شده می‌تواند در بخش سوانح سوختگی و یا جهت درمان زخم‌های دیابتی برای بیماران کاربرد داشته باشد و کیفیت درمان این‌گونه بیماران را افزایش دهد.
به گفته وی، هیدروژل‌ها ساختارهای سه‌بعدی پلیمری هستند که با جذب مایعات متورم می‌شوند، بنابراین هنگامی‌که از آن‌ها به‌عنوان پانسمان استفاده می‌شود، ترشحات زخم را جذب می‌کنند و هم‌زمان رطوبت مورد نیاز زخم را نیز تأمین می‌کنند. این مواد به زخم نمی‌چسبند و زخم را در برابر عفونت‌های باکتریایی محافظت می‌کنند و موجب کاهش درد بیمار می‌شوند.
رمضانی با اشاره به خصوصیات هیدروژل‌های دکستران در خصوص مراحل سنتز و ارزیابی این نانوپانسمان گفت: هیدروژل‌های طبیعی دکستران خواص منحصربه‌فردی از قبیل زیست‌سازگاری، نرمی، انعطاف‌پذیری و آب‌دوستی دارند. در این پژوهش از این نوع هیدروژل‌ها به‌عنوان پایه پانسمان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا حلالیت و پایداری کورکومین را با کپسوله کردن آن در نانومیسل‌های زیست سازگار PEG-PLA افزایش دادیم و سپس آن را درون هیدروژل دکستران بارگذاری کردیم.
وی ادامه داد: برای ارزیابی عملکرد نانوپانسمان سنتز شده از مدل حیوانی استفاده شد. بدین منظور زخم ایجاد و لایه‌های پوستی برداشته شد. سپس روند درمان با استفاده از هیدروژل خالی و هیدروژل حاوی نانومیسل‌های کورکومین آغاز شد و مطالعات مربوط به‌سرعت و کیفیت بهبود زخم در روزهای ۴، ۸ و ۱۵ بر روی زخم انجام گرفت.
به گفته رمضانی، نانومیسل‌ها از کورکومین در برابر تخریب محافظت کرده و موجب رهاسازی آهسته آن در محل زخم می‌شوند. همچنین کاهش التهاب، تسریع در سنتز کلاژن در محل زخم و در نهایت ترمیم کامل فولیکول‌های رشد مو در محل زخم را در پی دارد.
این طرح با همکاری دکتر محمد رمضانی، دکتر منا علی بلندی، دکتر خلیل آبنوس، دکتر سید محمد تقدیسی- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد- و دکتر مرضیه محمدی – دستیار تخصصی نانوتکنولوژی داروئی مرکز تحقیقات نانوفناوری و دانشکده داروسازی مشهد- انجام شده است. نتایج این پژوهش در مجله International Journal of Pharmaceutics با ضریب تأثیر ۳.۶۴۹ (جلد ۵۳۲، سال ۲۰۱۷، صفحات ۴۶۶ تا ۴۷۷) منتشر شده است.