خبرگزاری مهر، گروه استانها- مهین نورافروز: خبر برگزاری آئین نکوداشت پارک ملی گلستان در ۲۵ آذر از سوی محیط زیست گلستان چندی پیش از سوی مدیرکل جدید محیط زیست گلستان در رسانه ها اعلام شد. خبری که ابتدا همه به سادگی از کنار آن گذشتند اما با گذشت چند روز نگرانی هایی را برای کارشناسان و فعالان محیط زیست ایجاد کرد.
این خبر در حالی روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت که این روز هیچ مناسبتی با سالروز پارک ملی گلستان ندارد و تعداد زیادی از حامیان و کارشناسان محیط زیست معتقدند که برگزاری بی دلیل این آئین در آذرماه، بهانه‌ای برای جداسازی این پارک از گلستان و سپردن آن به دست دیگر استانها از جمله خراسان شمالی است.
واگذاری پارک کذب است
این نگرانی‌ها در حالی مطرح شده است که مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان با بیان اینکه مساله واگذاری این پارک به خراسان اساسا کذب است، به خبرنگار مهر گفت: یکی از دلایل برگزاری این آئین در خارج از سالروز آن تودیع رئیس جدید پارک ملی گلستان است.
امیرعبدوس افزود: از سوی دیگر برای حفاظت و حراست بیشتر از پارک ملی گلستان بر آن شدیم تا در طرحی جدید با ایجاد شورای راهبردی گامی نو در جهت ارتقاء حفاظت از آن برداریم.
وی بیان کرد: از همین رو با برگزاری این مراسم و دعوت از مسئولان استانی، روسای ۴۰ ساله این پارک و برخی مسئولان کشوری و نمایندگان استان این موضوع پیگیری خواهد شد.
عبدوس ادامه داد: این شورا از استانداران دو استان گلستان و خراسان شمالی، روسای دادگستری دو استان، نمایندگان شهرستان‌های حوزه تقسیمات سیاسی پارک ملی گلستان در مجلس شورای اسلامی، نمایندگان تشکل‌های زیست محیطی دو استان و تعدادی از معتمدین و افرادی که برای این پارک ملی زحمت و هزینه‌های خاصی را متحمل شده اند تشکیل خواهد شد.
شورای راهبردی حق نظارت و تصمیم گیری ندارد
وی ادامه داد: این شورا صرفا نقش مشورتی داشته و به هیچ عنوان در امور اجرایی، نظارتی و وظائف حاکمیتی سازمان حفاظت محیط زیست مداخله‌ای نخواهد داشت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان افزود: با توجه به اینکه پارک ملی در چند سال اخیر از برخی کمبودها رنج برده و دچار حوادث زیادی از جمله آتش سوزی‌ها، شکار و کشتار برخی گونه‌های جانوری شده است، این شورا نقش زیادی در رفع این بحران‌ها خواهد داشت.
مدیر غیر بومی انتخاب گلستان نبود
عبدوس در رابطه با انتصاب یک مدیرغیربومی به سمت ریاست پارک ملی گلستان گفت: استان در این انتصاب نقشی ندارد و این انتخاب از سوی ریاست سازمان محیط زیست کشور انجام شده و ما ملزم به اجرای آن هستیم.
این مقام مسئول در حوزه محیط زیست بابیان اینکه این شورا فقط نقش مشورتی برای صیانت از پارک ملی را دارد، گفت: اعضای این شورا به هیچ عنوان در امور اجرائی و نظارتی سهمی ندارند و اجازه مداخله در وظایف سازمان رانخواهند داشت.
اگر چه مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هر گونه دست‌اندازی و دخالت دیگر استانها در اداره این پارک را تکذیب کرد، اما تعدادی از کارشناسان و مدیران سابق حوزه محیط زیست بر این ادعا پایبند که موضوع تفویض اختیار و کاهش اختیارات استان در پارک ملی، مساله واگذاری آن را قوت بیشتری می‌بخشد.
برخی آگاهانه به مساله واگذاری پارک دامن می‌زنند
مدیرکل سابق محیط زیست استان، با بیان اینکه سال‌ها است برخی افراد در پی تکه تکه کردن این پارک هستند، به خبرنگار مهر گفت: برخی افراد آگاهانه دست به این کار زده‌اند و همواره درصدد جداسازی آن از گلستان هستند.
اسماعیل مهاجر افزود: کم رنگ کردن اختیارات معاونان و کارشناسان و به دست گرفتن تمامی امور بدون حضور و اظهار نظر آنان از سوی مدیریت فعلی سازمان و اجرای غیرمنتظره برنامه نکوداشت پارک ملی نگرانی از تفکیک را قوت می بخشد.
وی اضافه کرد: سال‌ها است خراسان شمالی درصدد مدیریت بر بخش‌های از این پارک است که با برخورد قاطع مدیران قبلی موفق به اجرای این ایده نشد.
ادعای سهم ۴۵ درصدی خراسان بی اساس است
در ادامه یک دکترای مدیریت حیاتوحش با بیان اینکه فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد این پارک در منطقه خراسان شمالی قرار دارد، به خبرنگار مهر گفت: ادعای خراسان مبنی بر وجود ۴۵ درصدی این پارک در خاک این استان بی اساس است.
حسین وارسته افزود: با توجه به اینکه اکوتوریسم هیرکانی بخش زیادی از این پارک را در بر گرفته است، لذا نگهداری از این اکوتوریسم بدون در گرفتن شرایط خاص آن برای خراسان امکان پذیر نیست.
وی افزود: پارک ملی گلستان ثبت بین المللی شده است و با هر گونه واگذاری و تکه شدن قابلیت ملی و بین‌المللی آن از بین خواهد رفت.
وی گفت: هر گونه تجزیه و دست کاری در بخش های مختلف این پارک برای جداسازی منجر به تخریب قابلیت‌های پارک ملی و بین المللی گلستان می‌شود.
مجامع دانشگاهی بی‌خبر از آئین نکوداشت
وی با اشاره به اینکه این آئین نکوداشت بدون دعوت از جامعه دانشگاهی صورت گرفته است، گفت: بی شک حضور برخی اساتید دانشگاهی و محققان در این آئین ضروری است و این در حالی است که هیچ یک از اساتید از این مساله مطلع نیستند.
وی افزود: از سوی دیگر با توجه به ثبت بین‌المللی این پارک، یونسکو هم با مطلع شدن از مساله تفکیک، نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد. انتخاب افراد غیربومی در انتصاب ریاست پارک ملی گلستان، با توجه به وجود اساتید برتر دانشگاهی در این حوزه، نگرانی از اتفاق‌های بعدی را قوت بیشتری می‌بخشد
یک عضو دیگر هیات علمی دانشگاه منابع طبیعی گرگان در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: هیچ یک از مدیران امکان جداسازی این پارک را از گلستان ندارند.
محمد رضا کاووسی افزود: پارک ملی گلستان به عنوان یکی از سرمایه‌های ملی و بین‌المللی تا کنون به علت درخواست‌های مکرر خراسان شمالی در کانون توجه دوستداران محیط زیست قرار گرفته، اما هر بار به واسطه حمایت مدافعان محیط زیست، از مهلکه تفکیک و دست‌اندازی نجات یافته است.
کاووسی ادامه داد: نکته دیگری که در این مساله حائز اهمیت است، انتخاب افراد غیربومی در انتصاب ریاست پارک ملی گلستان است که با توجه به وجود اساتید برتر دانشگاهی در این حوزه، نگرانی از اتفاق‌های بعدی را قوت بیشتری می‌بخشد.
وی گفت: از سوی دیگر طبق اعلام مدیرکل حفاظت محیط زیست، در شورای راهبردی تشکیل شده اساتید دانشگاهی و محققان حوزه محیط زیست حضور ندارند و این در حالی است که بنا به ادعای ایشان مبنی بر حفاظت بهتر از پارک ملی گلستان، حضور این افراد در چنین شورایی کاربردی‌تر از افراد نامبرده خواهد بود.
اصرار خراسان شمالی برای مدیریت پارک
کارشناسان محیط زیست در حالی نگرانی‌های خود را از تفکیک پارک ملی گلستان ابراز می‌کنند که سهم خواهی خراسان مربوط به شرایط فعلی نیست و تعدادی از نمایندگان خراسان شمالی از سال ۸۹ به بعد با اعتراض‌های متعدد در مجلس شورای اسلامی خواستار مدیریت بر این پارک به رغم نگهداری از دو سوم آن بودند.
مساله‌ای که تا به امروز همچنان ادامه داشته است و اگر چه مدیرکل فعلی واگذاری را تکذیب کرده و وعده ارتقای حفاظت بیشتر از این پارک را داده است، اما همچنان نگرانی‌ها از بابت تفکیک و چند تکه شدن این میراث زیست محیطی ملی و بین المللی ادامه دارد.
گفتنی است، بر اساس اطلاعات موجود، پارک ملی گلستان به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره گاه زیست محیطی کره زمین در سال ۱۳۴۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
این پارک پانزدهمین اثر ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در سوم دی ماه ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.
پارک ملی گلستان در ۱۹ مرداد ۱۳۳۶ به نام منطقه حفاظت شده «آلمه وایشکی» تحت حفاظت کانون شکار قرار گرفت و در ۲۲ فروردین ۱۳۴۳ به نام پارک وحش نامگذاری شد.
در سال ۱۳۵۳ پس از اصلاح قانون شکار و صید، عنوان پارک وحش به پارک ملی تغییر داده شد و به دلیل موقعیت ممتاز این پارک و جاذبه های فراوان زیستی، پارک ملی گلستان در سال ۱۹۷۷ از سوی سازمان یونسکو عنوان «ذخیره گاه کره مسکون» را به خود گرفت.