به گزارش خبرنگار مهر، طرح «مدرسه هوشمند» یا همان هوشمندسازی مدارس از آن دسته طرح هایی است که از زمانی که راه عملیاتی شدن در سیستم آموزش کشور را در پیش گرفت فراز و فرود بسیاری را طی کرد و بعد از گذشت چند سال از مطرح شدن و احساس نیاز به چنین تحولی در امر آموزش در مدارس کشور، به نظر می رسد این راه همچنان هموار نیست. برخی از اولیا موقع ثبت نام در مدارس از اجرایی بودن این طرح در مدرسه می گویند اما آنها به واقع نمی دانند این طرح در چه ابعاد و با چه تعریفی در مدارس اجرا می شود. حال اینکه این سیستم آنگونه که در ابتدا پیش بینی می شد به سرعت فراگیر نشد و امروز تفاوت بین مدارس محروم از این طرح و مدارس مجهز به آن، باعث تفاوت در امر آموزش شده است.
یوسف نوری رییس اسبق مرکز برنامه‌ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش که این طرح و طرح های مشابه در دوره وی، پیشنهاد و تدوین شد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت این طرح در حال حاضر و دورنمای آن گفت: علی رغم تلاش‌هایی که در نظام آموزشی ما برای تعلیم و تربیت شده است اما این تلاش‌ها از دید صاحب نظران و ذی نفعان این نهاد چون دانش آموزان و معلمان قابل قبول نیست، باید بگویم ما قصور کرده ایم. بحث هوشمندسازی مدارس هم از جمله این کاستی هاست.
وی با اشاره به اینکه بحث هوشمندسازی مدارس در اصل به سال های دور باز می گردد، بیان کرد: به جای اصطلاح هوشمندسازی مدارس بهتر است بگوییم طرح «کاربست تکنولوژی در فرآیند یادگیری». در این صورت باید گفت این موضوع به دهه های ۴۰ و با ورود وسایل کمک آموزشی به حوزه آموزش آغاز شد که در ابتدا رادیو و تلویزیون بود. این نیاز از آن زمان به شکل مستمر احساس شده است اما با شتاب تکنولوژی که با آمدن کامپیوتر آغاز شد، ما نیز باید سرعت بیشتری در این امر می گرفتیم اما نظام های آموزشی ما اعم از دانشگاه و آموزش و پرورش با فاصله طولانی در این فرایند یادگیری قرار گرفتند. به طور مثال ما شعار دانشگاه مجازی را می دهیم اما اینکه نسبت وضع موجود با وضع مطلوب چه میزان عقب است، جای بحث بسیار است.
استفاده از تکنولوژی سرعت یادگیری و عمق آن را افزایش می دهد
نوری با اشاره به طرح مدرسه هوشمند بیان کرد: منظور از طرح هوشمند شدن مدارس این نیست که صرفا با آمدن تکنولوژی، مدرسه، هوشمند می شود بلکه بحث بر سر این است که با استفاده از تکنولوژی بتوانیم سرعت یادگیری و عمق یادگیری را افزایش دهیم. واقعیت این است که سرعت انتقال داده ها از طریق تصویر بسیار بیشتر و اثرگذارتر است و بارها گفته اند تاثیر یک عکس گاه از هزاران کلمه بیشتر است. پس منظور این است که ما از این تکنولوژی که یک بعد ما را در آموزش فراتر می برد، استفاده کنیم تا آموزش بیشتر در ذهن دانش آموزان نقش ببندد.
منظور از طرح هوشمند شدن مدارس این نیست که صرفا با آمدن تکنولوژی، مدرسه، هوشمند می شود بلکه بحث بر سر این است که با استفاده از تکنولوژی بتوانیم سرعت یادگیری و عمق یادگیری را افزایش دهیم
وی ادامه داد: ما سال ۸۹ مطالعه این موضوع را آغاز کردیم و در سال ۹۰ مطالعه به سرانجام رسید و سال ۹۱ طرح بیرون آمد. کل فرایند در یک سند به نام هوشمند سازی مدارس تعریف شد. اما عمر مدیریتی در این کشور که تمام می شود برخی طرح ها هم به اتمام می رسد.
رییس اسبق مرکز برنامه‌ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش درباره اینکه چقدر نبود امکانات سخت افزاری و یا تسلط معلمان به نرم افزار را مانع اجرای این طرح می داند، اظهار کرد: بله حتما بخشی از این موضوع زیرساختی و بخشی هم مربوط به دانش معلمان است اما این به معنای عملی نشدن طرح نیست. معلمان ما همیشه خود را با شرایط روز وفق داده اند.
طرح تبلت دانش آموزی هم ناتمام ماند
وی با اشاره به طرح تبلت دانش آموزی که آن هم ناتمام باقی ماند، گفت: ما طرح تبلت دانش آموزی را نیز مطرح کردیم. دنیا به سمت فن آوری همراه پیش رفته است و برای همین دانش آموزان خیلی دوست ندارند در کارگاه از کامپیوتر استفاده کنند بلکه دوست دارند در لحظه معلم در تبلت تکلیفی را انجام دهد و با یک نرم افزار کنترلی در مدرسه معلم آن تکلیف را با کلاس به اشتراک بگذارد. ما این طرح را با پیوست فرهنگی اش نوشتیم و ارایه دادیم. به صورت آزمایشی هم در تهران انجام شد اما با تغییر مدیریت آن طرح هم متوقف شد. طرح هوشمند سازی را هم از مالزی آوردیم اما برای یکی از وزیران آموزش و پرورش پس از دوره امان که آن را در شورای معاونان تعریف کردند گفتند من آن را نفهمیدم. شاید یک مقدار دلیل متوقف شدن این طرح ها این باشد که وزرا دوست دارند در دوره مدیریت خود برند خودشان را داشته باشند.
شاید یک مقدار دلیل متوقف شدن طرح های هوشمندسازی این باشد که وزرا دوست دارند در دوره مدیریت خود برند خودشان را داشته باشند
نوری در پاسخ به این پرسش که آیا به لحاظ پهنای باند و تجهیزات و اعتبار و با توجه به بودجه آموزش و پرورش، این طرح بر فرض علاقمند بودن مدیران به اجرایی شدنش، قابل اجراست، نیز اظهار کرد: ما بخشی از کارهای فنی و تجهیزات را آن زمان انجام دادیم. مثلا فضای اینترنت را از دیال‌آپ تا ۲ مگ افزایش دادیم که البته این ۲ مگ در حال حاضر حتما باید افزایش پیدا کند. یا حتی برای اینکه هاست(میزبانی) ما جای دیگری نباشد و نزد آموزش و پرورش باشد تا اطلاعات مصون باشد هم اقداماتی شد. برنامه داشتیم ابتدا کارگاه های آموزشی برای معلمان داشته باشیم و بعد نمایشگاه ها و... و. اما کل جریان خاموش شد. در آن زمان این مباحث به نوعی گفتمان تبدیل و مشخص شده بود که نیاز دانش آموزان است و نباید این نیاز را سرکوب کنیم.
وی با بیان اینکه نمی شود با روش ها و تکنولوژی های دوره باستان متخصصان را برای دوره پسامدرن تربیت کرد، ادامه داد: اگر طرح تبلت دانش آموزی پیاده می شد حتی ما به تولید تبلت ایرانی می رسیدیم و خانواده ها تبلت ایرانی خرید می کردند و قیمت های تبلت در ایران پایین می آمد. ما حتی طرح محرومیت زدایی می گذاشتیم که تبلت ارزان قیمت و قسطی به مناطق محروم بدهیم. قبول داریم که نحوه استفاده در پیوست فرهنگی غلط هایی داشت اما چون فنی آن را نوشته بودیم، می توانست در شورای عالی انقلاب فرهنگی این بخش درست شود. به نظرم هنوز هم دیر نیست و حیف است ما از این قافله عقب بمانیم. شما سرانه حضور افراد جامعه در فضای مجازی را ببینید و اینکه ما چقدر می توانستیم از این فرصت برای اهداف تعلیم و تربیت استفاده کنیم.
رییس اسبق مرکز برنامه‌ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش همچنین افزود: برای تامین منابع واقعا راه بسیار زیاد است. ما همان زمان از وزارت ارتباطات بسیار کمک گرفتیم. همین دوره هم من به مدیر فعلی مرکز برنامه ریزی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات پیشنهادهایی برای تامین منابع مالی ارایه دادم. از همین نرم افزار می شد درآمدزایی کرد و بعد از این طریق تجهیزات را توسعه داد. این سیستم که ما نوشتیم قابلیت های فراوانی دارد و حیف است که به روز و استفاده نشود. سه شرکت بزرگ کشور روی آن کار کردند. حتی طرح دادیم هر بانک یک مدرسه را تجهیز کند و تعدادی از مدارس تجهیز هم شدند.
وی در پایان گفت: اگر امروز از فرصت فضای مجازی در امر آموزش استفاده نکنیم از همه نظر از دنیا عقب می مانیم. ما برای فن آوری اطلاعات در امر آموزش نمره بگذاریم تا جدی گرفته شود. اما متاسفانه ما هر جا کسری بودجه می آوریم از اعتبار محل تامین چنین طرح هایی می زنیم.