خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-فاطمه محمدی: ایجاد تغییرات در رویکردها، سیاست‌ها و جناح بندیهای درون تشکیلاتی گروههای سیاسی از اقتضائات طبیعی فضای قبل از انتخابات در هر کشوری به شمار می‌آید. میزان اهمیت این تحولات و لزوم پرداختن به آن، ارتباط مستقیمی با اهمیت آن انتخابات خواهد داشت بدان معنا که هر چه انتخابات مذکور دارای تاثیرات راهبردی باشد به همان نسبت نیز در کانون توجه تحلیلگران، ناظران سیاسی و رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر نیز کمیت و کیفیت ایفای نقش این جریانات در تحولات ما قبل انتخابات و نوع موضع‌گیری و اقدام، در تعیین سرنوشت انتخاباتی آنان بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
در نظام سیاسی پارلمانی عراق طبق قانون اساسی رئیس جمهور و نخست وزیر با رای نمایندگان مجلس برای یک دوره ۴ ساله انتخاب می‌شوند که این امر به انتخابات پارلمانی این کشور اهمیت فراوانی داده است. با توجه به این موضوع که انتخابات پارلمانی بعدی، ماه می سال ۲۰۱۸ در عراق برگزار می شود و با توجه به شکست داعش و همه پرسی اقلیم کردستان، بررسی جریانات سیاسی و موضع گیری احزاب قبل از انتخابات در این کشور ضروری است.
در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*در انتخابات پارلمانی عراق در سال ۲۰۱۸ وضعیت جریان های سیاسی شیعه از جمله حشدالشعبی، جنبش صدر، ائتلاف ملی عراق به رهبری عمار الحکیم، ائتلاف حاکمیت قانون به رهبری حیدر العبادی و نوری المالکی چگونه خواهد بود؟ کدام یک از لحاظ سیاسی تمایل بیشتری به ارتباط با ایران دارند؟
انتخابات بعدی پارلمان عراق ماه می ۲۰۱۸ برگزار می شود. احتمال دارد احزاب یا جریانات سیاسی متعارض شیعه موضع خود را تغییر داده و به دنبال ایجاد ائتلاف هایی به منظور به حداکثر رساندن شانس خود در انتخابات پیش رو باشند. جنبش صدر یک جریان سیاسی تند رو بوده و مقتدی صدر سعی نموده جای پای محکمی برای خود و حزبش در سیاست عراق فراهم کند. او احتمالا به بازی با کارت عربستان ادامه داده و حمایت عربستان از خود را تقویت کند.
حشدالشعبی بیشتر یک گروه شبه نظامی است تا یک جنبش سیاسی. این حزب عنصر مهمی در سیاست فعلی عراق محسوب شده اما نفوذ آن به همسو کردن خود با یک حزب سیاسی شیعه بستگی خواهد داشت. ائتلاف ملی عراق عمار الحکیم نیز محافظه کارترین جنبش سیاسی شیعه در عراق بوده و انتظار می رود از استراتژی صبر و انتظار استفاده کند.
همچنین ائتلاف حاکمیت قانون ممکن است در نتیجه رقابت بین العبادی و المالکی متلاشی شود. نخست وزیر العبادی نقشی متعادل کننده را بازی می کند که ممکن است به وی اجازه دهد به آمریکا و ارباب منطقه ای خود یعنی عربستان نزدیک شود. در این میان المالکی معاون رئیس جمهور همچنان در مورد دسیسه های عربستان در عراق و منطقه نگران است.
در داخل کشور المالکی مدتهاست که از حکومت اکثریت در عراق حمایت کرده در حالی که العبادی نوعی انحطاط و تفویض اختیارات را ترویج می کند. آقای مالکی به احتمال زیاد شخصا از نگرانی های ایران حمایت نموده و متمایل به اشتراک گذاری دیدگاههای ایران است تا دیگر شخصیت های سیاسی شیعه در عراق.
*با توجه به همه پرسی استقلال کردستان عراق و نتایج بعد از آن، ارزیابی شما از وضعیت جنبش های سیاسی کرد در انتخابات پارلمانی بعدی عراق چیست؟
با توجه به بلاتکلیفی فعلی در کردستان عراق هنوز مشخص نیست که آیا احزاب کرد به انتخابات پارلمانی خواهند پیوست یا خیر. مقامات متعدد کرد همواره بیان کرده اند، کردها نفوذ چندانی بر سیاست عراق ندارند اما اگر احزاب کرد تصمیم بگیرند در انتخابات پارلمانی آینده عراق شرکت کنند، احتمالا از نخست وزیر العبادی حمایت خواهند کرد زیرا آنها اینطور فکر می کنند که بین همه کارگزاران قدرت در عراق، تنها وی امکان دارد با آنها همکاری کند.
اما ما باید به خاطر داشته باشیم که شرایط در سیاست عراق سیال بوده و ممکن است تحولاتی قبل از می ۲۰۱۸ در عراق رخ دهد. در نتیجه ممکن است همه احزاب وادار به تجدیدنظر در مورد مواضع حزب خود شوند.
*با توجه به شکست داعش و همه پرسی استقلال، پیش بینی شما از آینده ارتباطات بغداد – اربیل چیست؟ آنها تحت حمایت کدام کشورها در حال حاضر و یا در آینده خواهند بود؟
اگر چه داعش به عنوان یک حکومت یا خلافت که مناطقی در عراق را کنترل می کرد، شکست خورده است اما به عنوان یک جنبش تروریستی به طور کامل محو نشده و ممکن است در آینده در شرایط مناسب بار دیگر فعال شود. در چنین شرایطی احتمالا روابط اربیل – بغداد بهبود یافته یا همکاری تاکتیکی خاصی میان آنها برقرار خواهد شد.
در عین حال حضور و نفوذ آمریکا در عراق و کردستان همچنان ادامه خواهد داشت، این در حالی است که نفوذ آنکارا بر حکومت منطقه ای کردستان عراق در طی ماههای اخیر کاهش یافته است. با این وجود با توجه به اقدامات حکومت منطقه ای کردستان، ترکیه تاثیرگذارترین و بانفوذترین بازیگر منطقه ای درآن است. ممکن است عربستان سعودی تلاش کند جاپایی در کردستان عراق هم از لحاظ سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی با هدف بی ثبات کردن ایران، ایجاد کند.
*ارزیابی شما از وضعیت جریانهای سیاسی سنی در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸ عراق چیست؟
در حال حاضر احزاب سنی اصلی در عراق نگران اند اما من فکر می کنم قبل از انتخابات یک ائتلاف جدید را تشکیل دهند. آنها ممکن است بار دیگر تلاش کنند از برخی چهره های سیاسی شیعه مانند ایاد علاوی و «جنبش وفاق ملی عراق» وی استفاده کنند.
با توجه به نتایج انتخابات ۲۰۱۸، بلوک های سنی ممکن است بتوانند نفوذ بیشتری بر نحوه شکل گیری حکومت بعدی عراق اعمال کنند. همچنین نباید نقش عربستان را در تقویت جریان سیاسی سنی تابع خود، قبل و بعد از انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸ دست کم گرفت.
*ارزیابی شما از جریانات سیاسی بغداد در آینده چیست؟
همانطور که پیشتر اشاره کردم، پیش بینی جریانات سیاسی بغداد در آینده دشوار است. وضعیت سیاسی در عراق سیال بوده و مطمئنا غیر قابل پیش بینی است.