خبرگزاری مهر، گروه استانها- محمدحسین عابدی: در ادامه سری گزارش‌ها و مطالب خبرگزاری مهر درباره سرما زدگی باید گفت این پدیده در سال‌های اخیر بارها و بارها مهمان ناخوانده باغات و اراضی کشاورزی استان سمنان به‌خصوص در شرق استان بوده و میلیون‌ها تومان خسارات را به باغداران و کشاورزانی تحمیل کرده که تنها دل‌خوشی‌شان محصولاتشان است؛ محصولاتی که طی سال‌های اخیر هزینه کارگر، سم، کود، برداشت و وقت و انرژی که برایشان گذاشته‌شده را نیز به جیب بهره‌برداران بازنمی‌گردانند.
راه‌های بسیاری برای دوری از خسارات ناشی از سرمازدگی بیان می‌شود که می‌توان آن را به دو بخش فیزیکی و غیر فیزیکی تقسیم کرد، اما دراین‌بین نکته قابل‌تأمل این است که عده‌ای به نام شرکت‌های مشاوره کشاورزی، جیب کشاورزان و بهره‌برداران را هدف قرار داده و محصولی را به بازار ارائه می‌کنند که نام ضدیخ را با خود یدک می‌کشد اما به نظر کارشناسان این امر هیچ خاصیتی ندارند.
برخی به دنبال سودجویی هستند
افراد سودجو این روزها با سوءاستفاده از مقوله سرمازدگی و وحشتی که باغداران و مزرعه‌داران از نام این پدیده اقلیمی دارند درصدد هستند تا هر طور شده مبالغی را از بهره‌برداران دریافت کنند که به‌واقع عملی بی‌شرمانه است چراکه کشاورز با ترس از نام سرمازدگی حاضر است هر راهی را آزمایش کند تا فقط پنج درصد بیشتر محصولش را حفظ کند.
افراد سودجو با سوءاستفاده از مقوله سرمازدگی و وحشتی که باغداران از این پدیده دارند درصدد هستند تا هر طور شده مبالغی را از بهره‌برداران دریافت کنند که به‌واقع عملی بی‌شرمانه است موضوع وقتی قابل‌تأمل می‌شود که خود را به نام یک کشاورز به این شرکت معرفی کرده و خواهان خرید این ضد یخ باشید آن‌وقت است که مسئول یکی از همین شرکت‌های مشاور خصوصی مستقر در شاهرود در پاسخ به شما می‌گوید: «این محصول تضمینی در دو نوع شامل ساخت ایتالیا و هندوستان است که همراه با آبیاری به باغات و مزارع می‌رسد و بانفوذ در شیره حیاتی گیاه، نقطه انجماد آن را پائین می‌آورد یعنی همان مکانیسمی که ضدیخ‌های اتومبیل به کار می‌برند.»
این مسئول شرکت خصوص بیان کرد: «مکانیسم استفاده از این محصول این است که شما باید سه بار در طول سه دوره آبیاری آن را تهیه‌کرده و به زمین بدهید و سه سال نیز این کار را تکرار کنید از سال چهارم کافی است یک‌بار این محصول را به آب اضافه کنید تا شاهد معجزه باشید» از سخنان این فرد برمی‌آید که شما اگر محصولی می‌خواهید که در برابر سرما مقاوم باشد باید سه سال سالی سه بار یعنی ۹ گالن از این مایع ضدیخ را بخرید و در سال چهارم یک گالن دیگر تهیه کنید، تا اینجا می‌دانیم که کشاورزان تا سال چهارم ۱۰ گالن از این محصول را خریداری کرده‌اند.
۶ میلیون تومان هزینه کنید
موضوع جالب‌تر اما بهای این محصول است که این به‌اصطلاح کارشناس درباره آن می‌گوید: هر گالن از این محصول در مدل ایتالیایی ۶۰۰ هزار تومان است و در مدل هندی ۴۵۰ هزار تومان اما به دلیل اینکه معلوم نیست چه بر سر واردات محصولات و ادوات کشاورزی بیاید و همچنین این روزها سخن از استیضاح حجتی به میان است، توصیه می‌کنیم همه ۱۰ گالن را یکجا خریداری کرده تا بجای شش میلیون تومان پنج میلیون تومان پرداخت کنید تا هم تخفیف ویژه‌ای بگیرید و هم تا برای چند سال این محصول را داشته باشید که خدایی ناکرده این محصول تمام نشود.»
اصلاً محصولی به نام ضد یخ باغات و مزارع وجود ندارد و همه محصولات با این نام تقلبی هستند به‌طور علمی اصلاً چیزی به نام ضد یخ امکان ندارد نکته دیگر که این فرد بر آن اصرار دارد این است که به دلیل تنوع در این نوع محصول حتما از شرکت‌های مجاز که در اینجا منظور شرکت خودشان است، ضدیخ تهیه شود! همچنین این شرکت چون از سرنوشت خود بی‌اطلاع است می‌خواهد تمامی محصولاتش را یکجا بفروشد و سود بیشتری ببرد از سوی دیگر این شرکت‌های خصوصی مشاوره کشاورزی، با گول زدن کشاورزان به آن‌ها این‌گونه القا می‌کنند که وقتی محصولتان را بیشتر کنید پول این ضدیخ را همان سال اول با برداشت محصول بیشتر جبران کردید پس وارد یک معامله برد برد شده‌اید.
اما چرا این معامله برد برد نیست پاسخ این سؤال را باید از احمد دزیانیان رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان پرسید، وی معتقد است: اصلاً محصولی به نام ضد یخ باغات و مزارع وجود ندارد و همه محصولات با این نام تقلبی هستند به‌طور علمی اصلاً چیزی به نام ضد یخ امکان ندارد و ما نیز یکی از محصولات این شرکت‌ها را امتحان کردیم و نه‌تنها جواب نگرفتیم بلکه محصولمان بیش از همیشه نیز دچار سرمازدگی شد لذا کشاورزان نباید این ادعاها را باور کنند.
راه حل سرما زدگی چیست؟
وی در پاسخ به این سؤال که راهکارهای جلوگیری از سرمازدگی چیست، می‌گوید: در حال حاضر عمدتاً از هیترها یا بخاری‌های باغی استفاده می‌شود که دارای سنسورهایی هستند و این حس‌گرها در صورت پایین‌تر رفتن دما از حدی مشخص، آن‌ها را فعال می‌کند. این دستگاه‌ها تا فاصله مشخصی را گرم نگه می‌دارند و از سرمازدگی جلوگیری می‌کنند. که البته باید گفت این دستگاه در مرکز تحقیقات مورد آزمایش قرارگرفته و نتایج خوبی هم داده است.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان ادامه می‌دهد: روش دوم، استفاده از دکل‌های تولید باد است. این دکل‌ها ارتفاعی بیشتر از ۱۵ متر دارند و به‌صورت انتقالی، گرمای بالا را با هوای سرد پایین جابجا می‌کنند ولی این راه در مورد سرمای تشعشعی مفید نیست. به همین دلیل درروش سوم دستگاهی تلفیقی به‌کل یک برج ابداع‌شده که بعد از تشخیص نوع سرما (تشعشعی یا انتقالی) به‌صورت خودکار، هیتر یا فن را فعال می‌کند و بسته به ارتفاع، حداکثر شعاع حدود دو کیلومترمربع را پوشش می‌دهد البته راه هزینه بری است. این وسیله دریکی از باغات ابر در سال گذشته اجرا شد اما هنوز آن‌چنان سرمایی را شاهد نبودیم که بدانیم این دستگاه ۱۰۰درصد کار می‌کند یا خیر اما در محدوده دو کیلومتر در دو کیلومتری که این دستگاه فعال و میوه‌های خوبی برداشت‌شده است.
دزیانیان می‌افزاید: محلی‌ها هم با روش‌هایی مثل سوزاندن برخی مواد چون کود و روغن‌سوخته و ایجاد گرما یا استفاده از بخاری‌های باغی برای جلوگیری از سرمازدگی تلاش می‌کنند. آخرین روش فیزیکی تأثیرگذار هم مه پاشی است که با آبیاری محصولات در این مواقع، به حفظ تعادل دما کمک می‌کند. ایجاد چاههای معکوس برای جذب هوای سرد سنگین، هم روشی است که البته امروزه کاربردی ندارد هرچند در استان‌هایی مانند کهگیلویه و بویر احمد همین روش در مقوله بادام بسیار مورد اقبال است.
ضمانتی در کار نیست
اما به موضوع ضدیخ‌ها بازگردیم دراین‌بین ذکر یک نکته ضروری است که حتماً باید در محل یکی از این شرکت‌ها حضور یابید تا با آن آشنا شوید شرکت‌های فروشنده ضدیخ معتقد هستند عکس‌هایی از سراسر کشور دارند که این محصول جواب داده است، وقتی به‌عکس ها نگاه می‌کنید به‌راحتی می‌توان جای قرار دادن بخاری سنتی در بین درختان که از اثر سوزاندن چوب‌بر روی خاک ایجادشده‌اند مشاهده کرد یکی از عکس‌ها که اصلاً متعلق به ایران نیست و دیگری را می‌توان دریکی از اخبار با عنوان برداشت زردآلو از باغات اسدآباد همدان یافت!
فروشندگان ضدیخ معتقدند که این محصول سه یا چهارساله جواب می‌دهد پس این امر باعث می‌شود تا دست شرکت برای بهانه آوردن باز باشد و آن‌ها بتوانند به‌راحتی بگویند احتمالا سال دیگر محصولشان جواب می‌دهد موضوع دیگر تضمینی بودن این ضدیخ‌ها است اما ضمانت‌نامه‌ای که این محصول دارد چیست! در این محصول که گالن‌های ۳.۶لیتری و ۱۰ لیتری هستند و در نوع پودری و مایع عرضه می‌شوند کاغذی قرار دارد که روی آن نوشته‌شده این محصول یک سال ضمانت دارد اما شماره‌سریالی در آن قرار ندارد و به اذعان فروشنده هیچ مُهری هم بر روی آن درج نمی‌شود.
یک کارشناس کشاورزی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: ایراد اساسی محصولی که افراد سودجو با عنوان ضد یخ عنوان می‌کنند این است که معتقد هستند ضدیخشان سه یا چهارساله جواب می‌دهد پس این امر باعث می‌شود تا دست شرکت برای بهانه آوردن باز باشد و آن‌ها بتوانند به‌راحتی بگویند سال دیگر محصولشان جواب می‌دهد و سال بعد نیز بگویند سال دیگر و به همین شکل تا درنهایت محصول از گارانتی در آید ضمناً باید در نظر داشت که محصول تنها یک سال ضمانت دارد پس خواه‌ناخواه اگر یک کشاورز همه محصول موردنیاز سه سال را یکجا بخرد تا سال سوم دیگر ضمانتی از سوی شرکت وجود ندارد.
مسئولان از ضدیخ ها اطلاعی ندارند
محمدعلی جعفری می‌گوید: موضوع دوم اینکه وقتی شرکت‌ها می‌گویند همه محصول موردنیاز سه تا چهار سال را بخرید چرا به تاریخ انقضای آن دقت نمی‌کنند! و با لفاظی حواس مشتریان را از این امر پرت می‌کنند، اما سؤال اصلی اینجاست که چطور قرار است محصولی که به دلیل وجود مواد غیر شیمیایی و ارگانیک(به بیان شرکت تولیدکننده) تنها یک سال ماندگاری دارد در سال سوم نیز جواب دهد؟ مگر قرار نیست این محصول فاسد شود؟
وی افزود: این مواد ساختارهای نفتی دارند و نه‌تنها برای کشاورزی مفید نیستند بلکه ضررهای هنگفتی را نیز به زمین وارد می‌سازند همچنین این محصولات باعث افزایش شدید نیترات خاک نیز می‌شوند که اصلاً استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود.
دراین‌بین اما مسئولان چرا جلوی عرضه این محصولات بی‌فایده را نمی‌گیرند پاسخ به این سؤال کمی عجیب است؛ در اظهارنظری جالب اما یکی از کارشناسان بخش باغات جهاد کشاورزی که از ذکر نام وی به دلیل اظهارنظر او خودداری می‌شود، در گفتگویی تلفنی به خبرنگار مهر گفت: ما نیز شنیده‌ایم محصولی به نام ضدیخ در چند سال اخیر به‌خصوص در شاهرود و میامی عرضه می‌شود اما هنوز موردی از شکایت به دست ما نرسیده تا درباره آن اقدام کنیم.
وی درباره اینکه آیا این محصولات جواب می‌دهند یا خیر می‌گوید: دقیقاً نمی‌دانم که کار می‌کنند یا خیر اما دور از ذهن نیست محصولی کشف شود که با افزودن آن به آب بتوان از یخ‌زدگی جلوگیری کرد هرچند درباره این محصول من هم چیزهایی شنیده‌ام و حقیقتاً نمی‌دانم. وی همچنین در پاسخ به این سؤال که اگر شما کشاورز باشید از این محصولات خریداری می‌کنید یا خیر، بیان کرد: نمی‌دانم شما فکر می‌کنید این محصول خوب باشد؟!!
ضد یخ تنها سوء استفاده از احساسات کشاورزان است
یکی دیگر از کارشناسان کشاورزی استان سمنان نیز دراین‌باره معتقد است: موضوع ضدیخ متأسفانه تنها سوءاستفاده از احساسات عده‌ای کشاورز است که با شنیدن نام ضدیخ، لرزه بر تنشان می‌افتد چراکه به یاد سرما و ضررهای هنگفتی می‌افتند که درگیرش شده‌اند، برای مثال در آذرماه سال گذشته برودت ۱۸ درجه زیر صفر باعث شده بود که بسیاری درختان انگور شاهرود از روی خاک بریده شوند و وقتی کشاورز چنین تبلیغاتی را می‌شنود خواه‌ناخواه به دنبال آن می‌رود.
محمدباقر صفری می‌گوید: تأثیر تبلیغات را نباید دست‌کم گرفت، وقتی فروشنده به کشاورزان می‌گویند تنها ظرف یک سال تمام هزینه ضدیخ‌ها را جبران می‌کنی به هر صورت کشاورز تن به این محصولات می‌دهد.
درنهایت باید گفت برخی کشاورزان با توجیه‌های بی‌مورد برای خودشان دلیل‌هایی برای خرید ضدیخ‌های بی‌فایده می‌بافند که از آن‌ها می‌توان به توجیهات خاکشیری یادکرد؛ روایتی از دلاکی که در حمام قدیم کار می‌کرد و آن‌قدر مورد اعتماد مردم شده بود که حتی دردهایشان را نیز به او می‌گفتند روزی فردی به این دلاک گفت مدتی است از درد کمر نالان هستم و وی به او گفت مقداری خاک شیر خیس کرده و صبح ناشتا بخورد وی نیز این کار را کرد.
چند وقت بعد فرد از درد چشم نالید و باز دلاک به وی خاکشیر توصیه کرد روزی دیگر از درد پا و همین‌طور مانند قبل تا اینکه یک روز از درد بی‌پولی نالید و در کمال تعجب بازهم دلاک به وی خاکشیر را توصیه کرد این بار مرد از کوره دررفت و بیان کرد چرا هر دردی دارم خاکشیر! گفت از آن بدی ندیدیم ... پس بخور! این متأسفانه شرح‌حال برخی کشاورزان ما در تهیه ضدیخ است و متأسفانه توجیهی برای فروشندگان آن‌که معتقد هستند بدی از آن نخواهید دید پس آن را بخرید!