به گزارش خبرنگار مهر، فتح الله مجتبایی دیگر عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مراسم رونمایی از تصحیح محمدعلی موحد از مثنوی معنوی که پیش از ظهر امروز دوشنبه ۴ دیماه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد، در سخنانی با بیان اینکه در خانواده ای که مثنوی خوانی در آن رواج داشته، به دنیا آمده است، گفت: این اثر آنقدر نزد ما قداست داشت که ما حتی پشت به آن هم نمی‌نشستیم.مثنوی نماینده حیات روحی و فکری مردم ایران بوده است.
مجتبایی: مثنوی نماینده حیات روحی و فکری مردم ایران بوده است
وی سپس گفت: در این اواخر نهضتی در مثنوی پژوهی شکل می‌گرفت این در حالی بود که تا پیش از آن بیشتر درباره مثنوی، شرح می‌نوشتند اما از حدود ۱۰۰ سال قبل به این طرف و با ظهور شخصیتی مانند نیکلسون، کار جمع آوری نسخه‌های متعدد مثنوی و تصحیح آن آغاز شد. تنها کسی که نقد متن مثنوی را در آن زمان شروع کرد، نیکلسون بود. او به نسخه‌های قدیمی تری از مثنوی که در ترکیه بود، دست یافت.
مجتبایی اضافه کرد: تقریبا تا حدود ۵۰ سال قبل همه پذیرفته بودند که این کار نیکلسون یک تصحیح شایسته است و حتی مرحوم فروزانفر اساس کار خود را، همین تصحیح قرار داد. در این اواخر آقای نصرالله پورجوادی نسخه نیکلسون را با برطرف کردن نواقص آن، تجدید چاپ کرد و متن دیگری ارائه کرد. اما پیش از او مرحوم مجتبی مینوی هم بر آن شد که این کار را انجام دهد.
این متخصص سپس به نقل خاطره‌ای از زنده یاد مینوی پرداخت و گفت: روزی در دفتر ایشان نشسته بودیم که مرحوم یحیی مهدوی هم در آنجا حضور داشت. در آن جلسه صحبت از این شد که وقتی چاپ نیکلسون از مثنوی هست، دیگر احتیاجی به اینکه این کتاب بار دیگر تصحیح مجدد بشود، نیست. این نظر یحیی مهدوی بود اما مرحوم مجتبی مینوی سخت از آن برآشفت و رفت یک نسخه خطی از مثنوی معنوی آورد که فقط در یک صفحه آن، ۵-۶ تفاوت فاحش با نسخه نیکلسون داشت.
وی افزود: یکی از این تفاوت‌ها در همان بیت نخست مثنوی معنوی است که در نسخه نیکلسون این گونه آمده است: «بشنو این نی چون حکایت می‌کند/ وز جدایی‌ها شکایت می‌کند» در حالی که آن نسخه خطی دیگر، این بیت این گونه آمده بود: «بشنو این نی چون شکایت می‌کند/ وز جدایی‌ها حکایت می‌کند» و بحث در این مورد بود که «نی» ابزار رقص و شادی و جشن و سرور نبوده و در واقع «نی» ناله و شکایت می‌کند نه حکایت. همه قانع شدند که نیاز است یک تصحیح انتقادی مجدد از مثنوی انجام شود.
مجتبایی اضافه کرد: اگر امروز مرحوم مجتبی مینوی زنده بود از زحمتی که استاد موحد برای انجام این تصحیح انتقادی متحمل شده، خوشحال می‌شد. من امروز خوشحالم که آرزوی مرحوم مینوی برآورده شده است .
سالارنسب: در تصحیح استاد موحد تقریباً حق همه نسخه‌های مثنوی ادا شده است
در ادامه این مراسم مهدی سالارنسب هم در سخنانی با اشاره به تاکیدهای مکرر مولانا در مثنوی مولوی که آن را بی پایان توصیف کرده، تاکید کرد: گویی تصحیح‌های این دیوان هم به سرنوشت خود این کتاب دچار شده است و نمی‌تواند پایانی داشته باشد اما امیدوارم اثری که استاد موحد امروز ارائه کرده است، پایانی باشد بر این تصحیح‌ها.
وی ضمن اشاره به اهمیت نسخه قونیه مثنوی معنوی در عین حال به برخی اشکالات آن از جمله اتکای آن به نخسه ای که در حال حاضر در دسترس نیست، اشاره کرد و گفت: بر این اساس دلیلی ندارد که نسخه قونیه را تنها نسخه ملاک و معیار برای تصحیح مثنوی معنوی قرار دهیم.
به گفته سالار نسب، در تصحیح اخیر که توسط استاد موحد انجام شده است تقریبا حق همه نسخه‌ها ادا شده و در جاهایی هم که نیاز به ارائه بینشی انتقادی و علمی بوده، این کار به خوبی صورت گرفته است. در واقع ما امروز قدیمی ترین نسخه‌های مثنوی را که ۱۱ مورد است، یکجا و در تصحیح استاد موحد در اختیار داریم و می‌توانیم بدون تعارف ادعا کنیم که یک نسخه انتقادی صحیح از مثنوی، سرانجام چاپ شده است.
در پایان این مراسم از کتاب مثنوی معنوی به تصحیح استاد محمدعلی موحد، رونمایی شد.