خبرگزاری مهر، گروه استانها– فائزه نوچمنی: بحث مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها در برابر زلزله‌های با ریشتر بالا ازجمله مباحث کلیدی است که مدت‌ها است از سوی وزارت بهداشت مورد پیگیری قرارگرفته است.
یازده سال پیش دفتر مدیریت منابع فیزیکی وزارت بهداشت با انجام تحقیقی درباره میزان فرسودگی، مقاومت و پایداری ۵۴۵ بیمارستان کشور اعلام کرده بود که ۸۸ درصد از بیمارستان‌ها در برابر زلزله آسیب‌پذیرند و ۶۰ درصد آن‌ها به لحاظ مقاوم‌سازی فرسوده‌اند و ارزش مقاوم‌سازی هم ندارند.
پس از اجرای طرح تحول سلامت در چهار سال اخیر بسیاری از بیمارستان‌های کشور ازجمله گلستان مورد بهسازی و نوسازی قرار گرفت که تأثیر زیادی در کاهش آمار بیمارستان‌های فرسوده داشت.
اما آنچه امروز حساسیت ایمنی بیمارستان در برابر زلزله را بیشتر کرده است، اتفاق زلزله سر پل ذهاب بود، که به‌رغم نوسازی نگرانی از آسیب‌پذیری بیمارستان‌ها در برابر زلزله را بیشتر کرد.
چندی پیش‌هنگام وقوع زلزله کرمانشاه، ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت در خبرگزاری‌های رسمی اعلام کرد که ۵۷ درصد بیمارستان‌های کشور در مقابل زلزله فرسوده‌اند و نیاز به مقام سازی دارند.
مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان در آیین نکوداشت خدمات داوطلبانه جمعیت هلال‌احمر گلستان که در گرگان برگزار شد با تاکید بر مقاوم‌سازی غیر سازه‌ای اظهار کرد: در بسیاری از مواقع هنگام بروز زلزله افراد و خانه آن‌ها دچار خسارتی نمی‌شود اما به دلیل جاگذاری نامناسب و چیدمان وسایل منزل وسیله به نقطه‌ای پرت می‌شود و موجب خسارت جانی و مالی می‌شود.
صادقعلی مقدم با بیان اینکه در گلستان کمتر بیمارستانی مقاوم سازی شده است، گفت: اهمیت چینش مناسب وسایل مخصوصاً در بیمارستان‌ها باید جدی گرفته شود تا هنگام بروز رخدادهایی همانند زلزله کمترین خسارت وارد شود.
این در حالی است که برخی مسئولان حوزه درمانی گلستان با صراحت اعلام می‌کنند که بیمارستان‌های استان در برابر زلزله مقاوم بوده و نگرانی از تخریب آن‌ها به هنگام زلزله بیهوده است.
در همین راستا مدیرفنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان، بابیان اینکه بیمارستان‌ها باید در زمان زلزله قابلیت بهره‌برداری داشته باشند، به خبرنگار مهر گفت: بیمارستان به لحاظ ساختمانی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در زمان زلزله و حوادث غیرمترقبه علاوه بر اینکه نباید تخریب شود بلکه باید قابلیت بهره‌برداری هم داشته باشد.
اسدالله پناه یزدان افزود: مشاوران ذی صلاحی که از حوزه فنی اجرایی یعنی سازمان مدیریت برنامه و از قوه قضائیه به‌عنوان افراد صاحب صلاحیت حقوقی معتبر ارزیابی می‌شوند، به‌عنوان مشاور، ساخت و طراحی بیمارستان‌ها را انجام می‌دهند.
پناه یزدان، گفت: ما از مشاورانی استفاده خواهیم کرد که حتماً توانمندی اجرای ساخت بیمارستان را داشته و کارهای مشابه آن را انجام داده باشند.
وی توجه به بحث آیین‌نامه‌ها را یکی از موضوعات اصلی دانست و تصریح کرد: همیشه سعی شده آخرین‌مدل آیین‌نامه ۲۸۰۰ در ساخت بیمارستان‌ها رعایت شود و چنانچه ساخت بیمارستان‌ها به دلایل مختلف متوقف شود و در این زمان قوانین جدیدی به اجرای طرح اضافه شود، آن ساختمان بر اساس قوانین جدید تقویت و راه‌اندازی خواهد شد.
وی گفت: بیمارستان نبی اکرم(ص) گنبد یکی از همین نمونه‌ها است که بر اساس ویرایش چهارم طراحی‌شده بود که مشاوران در زمان بهره‌برداری طرح را تقویت کردند.
ساخت و احداث بیمارستان‌ها چارچوب مدونی پیش می‌رود
پناه یزدان با اشاره به اینکه برای احداث بیمارستان‌ها چارچوب مدونی در مقررات ساخت وجود دارد، اظهار کرد: ممکن است که یک ناظر و یا پیمان‌کار در ساخت سازه‌ای غیر از بیمارستان‌ها سهل‌انگاری کند، اما ساخت و احداث بیمارستان‌ها در یک چارچوب مدونی پیش می‌رود که مقاومت سازه در برابر زلزله‌های احتمالی برای آن‌ها در اولویت قرار دارد.
وی افزود: همواره به‌عنوان مجری بخشی از بیمارستان‌های کشور موضوع مقاوم بودن بحث احداث بیمارستان‌ها را موردتوجه خود قرار داده‌ایم.
مدیرفنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان بابیان اینکه تقویت بیمارستان‌ها از شاکله وزارت راه و شهرسازی خارج می‌شود و در اختیار بهره‌بردار وزارت بهداشت قرار می‌گیرد، گفت: اکنون آموزش پزشکی از توانمندی بسیار بالایی در اجرای ساخت بیمارستان‌ها برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه اکنون در آیین‌نامه ۲۸۰۰ بحث ویرایش پنج مطرح است، تصریح کرد: طبق این آئین‌نامه مقاوم‌سازی، در زمان طراحی و اجرای ساختمان، بیمارستان‌ها باید به‌گونه‌ای اجرا شود که در مقابل زلزله مقاوم باشد و این آیین‌نامه بر اساس تجربیاتی که در زلزله منجیل و دیگر زلزله‌هایی کشور رخ‌داده به‌روزرسانی و موارد جدیدی به آن اضافه می‌شود.
پناه یزدان اظهار کرد: طبیعی است بیمارستانی که بر اساس ویرایش سوم یعنی آیین‌نامه‌ای که برای ۱۰ سال پیش بوده بسیار متفاوت با آیین‌نامه جدیدی است که بر اساس آن ساختمان‌های درمانی احداث می‌شوند.
وی گفت: در آئین‌نامه جدید ضریب‌ها و نوع محاسبات تغییر بسیاری زیادی پیداکرده است.
وی افزود: هم‌اکنون در بیمارستان‌های چون صیاد شیرازی گرگان و یا بندرگز این مشکلات وجود ندارد، اما برخی بیمارستان‌های قدیمی نیاز به بازنگری دارند که حل این مسئله در اختیار بهره‌بردار است و با گروه مهندسی که در اختیار دارد می‌تواند به نوسازی آن ورود پیدا کند.
مدیرفنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان در خصوص اینکه چه تعداد از بیمارستان‌های استان نیازمند بازسازی و نوسازی هستند، گفت: برخی از بیمارستان‌ها ممکن است ۱۵ سال قبل ساخته‌شده باشند، اما طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای انجام‌شده باشد که سال‌ها بتوانند به بیماران خدمات بدهند و تعدادی هم با عمر کوتاه نتوانند آن خدمات را ارائه دهند که نیاز به بازبینی مجدد دارد.
تحمل زلزله ۷ ریشتری برای بیمارستان‌های جدید استان
پناه یزدان اظهار کرد: با قاطعیت می‌توان گفت تمام بیمارستان‌های جدید استان توان گذراندن زلزله‌های ۷ ریشتری را خواهند داشت، چراکه بر اساس آخرین‌مدل آیین‌نامه‌ای طراحی‌شده‌اند. با قاطعیت می‌توان گفت تمام بیمارستان‌های جدید استان توان گذراندن زلزله‌های ۷ ریشتری را خواهند داشت، چراکه بر اساس آخرین‌مدل آیین‌نامه‌ای طراحی‌شده‌اند
وی بابیان اینکه نوسازی و بازسازی بیمارستان‌ها بر عهده دانشگاه علوم پزشکی است، بیان کرد: با توجه به اینکه برخی از بیمارستان‌های استان قدیمی هستند، تعدادی از آن‌ها تعمیر و یا مقاوم‌سازی شده‌اند.
مدیرفنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان گفت: من به‌عنوان یک متخصص که در این مجموعه مشغول به فعالیت هستم احساس خطر نمی‌کنم.
وی تصریح کرد: با برنامه‌ریزی‌های جدید مدیریت بحران، ساختمانی به مساحت دو هزار متر در اداره کل بهزیستی برای رخ‌دادهای احتمالی مانند زلزله در هسته مرکزی شهر در نظر گرفته‌شده است تا به‌عنوان ساختمان متعارف و پشتیبان در زمان وقوع بحران جوابگوی نیاز مراجع باشد.
پناه یزدان بابیان اینکه این طرح از چهار سال پیش در استان آغازشده بود، افزود: قرار است این ساختمان‌ها در همه شهرهای استان که مکان احداث آن با هسته مرکزی شهر فاصله دارد ساخته شوند.
ساختمان‌های کمک‌رسان مشکلی ندارند
مدیرفنی و اجرایی اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان گفت: ممکن است در پی وقوع زلزله ۷ ریشتری در بافت‌های فرسوده ساختمان‌های شخصی و مسکونی ریزش داشته باشند، اما در ساختمان‌های پشتیبان و کمک‌رسان مشکلی نخواهیم داشت.
در ادامه مدیر دفتر منابع فیزیکی و نظارت بر طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اکثر بیمارستان‌های استان هنگام بروز زلزله مشکلی ندارند چراکه سازه‌های آنان بر اساس استانداردهای روز است و توان تحمل زلزله ۷ ریشتر را دارند.
مجتبی مدرسی افزود: اما با توجه به اینکه ساخت بیمارستان‌ها بر عهده راه و شهرسازی است به همین علت تایید پایانی ساخت و تکمیل آن توسط این سازمان ارائه می‌شود و این مصوبه سال‌ها است که در حال اجرا است.
مدرسی در خصوص اینکه چند درصد از بیمارستان‌های استان بعد از وقوع حادثه می‌توانند به مجروحان خدمات ارائه دهند، افزود: ممکن است بیمارستان به خاطر یک پیچ و یا یک جوش دچار مشکل شود، اما به‌طورکلی همه بیمارستان‌ها از مقاومت بالایی برخوردارند و امکان اینکه هم‌اکنون بگوییم کدام بیمارستان ممکن است دچار حادثه شود، وجود ندارد.
مدیر دفتر منابع فیزیکی و نظارت بر طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان، اظهار کرد: در حال حاضر معتقدیم بیمارستان‌هاییکه طبق استانداردهای روز و آیین‌نامه ساخته‌شده‌اند، در زمان وقوع زلزله‌های ۷ یا ۸ ریشتری امکان ارائه خدمات دارند، اما اینکه توانایی ارائه چه میزان خدماتی دارند را نمی‌توان اعلام کرد.
توانایی خدمت‌رسانی مراکز درمانی هنگام زلزله
ممکن است بیمارستان به خاطر یک پیچ و یا یک جوش دچار مشکل شود، اما به‌طورکلی همه بیمارستان‌ها از مقاومت بالایی برخوردارند
مدیر دفتر منابع فیزیکی و نظارت بر طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان با اشاره به اینکه مقاوم‌سازی بیمارستان‌های قدیمی را در دستور کار قرار داده‌ایم، اظهار کرد: در حال حاضر به علت کمبود اعتبارات قادر به نوسازی همه بیمارستان‌های استان نیستیم.
مدیر دفتر منابع فیزیکی و نظارت بر طرح‌های عمرانی دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان با اشاره به نواقصی که در تجهیزات بیمارستان‌ها وجود دارد، گفت: برای به‌روزشان تجهیزات بیمارستانی مبلغ یک و نیم میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده‌شده است.
وی افزود: چنانچه زلزله‌ای در استان رخ دهد و مشکلی در بحث قطعی برق و آب به وجود آید، بیمارستان‌ها به مدت سه روز امکان استفاده از ذخایر خواهند داشت.
مدرسی بابیان اینکه باید به استانداردسازی همه سازه‌ها توجه کرد، گفت: تاکنون زلزله‌های بزرگ بالای ۷ ریشتر در کشور رخ‌داده که خسارت‌های زیادی به بار آورده است، اما چنانچه این زلزله در گرگان رخ دهد و بیمارستان‌ها سالم باقی بمانند، راه‌های دسترسی به آن بسته می‌شود که یکی از معضلات شهری است.
وی از راه‌اندازی اورژانس هوایی در استان خبر داد و تصریح کرد: سعی داریم در ساخت بیمارستان جدید امکان فرود بالگرد را در آن‌ها مهیا کنیم.
برای بررسی بیشتر سازه‌های بیمارستانی به سازمان نظام مهندسی ساختمان و دفتر فنی استانداری مراجعه کردیم ولی پاسخ مرتبط با این موضوع دریافت نکردیم.
اگرچه بیمارستان‌های جدید با آخرین اصول ساخت‌وسازهای ۲۸۰۰ ساخته می‌شوند و به گفته مسئولان آسیبی آن‌ها را تهدید نمی‌کند، اما هنوز هم بسیاری از مراکز درمانی و برخی بخش‌های بیمارستانی استان نیازمند اعتبار مقاوم‌سازی هستند که باید هر چه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرند.
با این حال نباید فراموش کرد در زلزله های اخیر حتی بیمارستان های نوساز هم از آسیب در امان نماندند.