فریدون برکشلی، رایزن سابق انرژی ایران در اوپک در گفتگو با خبرنگار مهر درباره عملکرد بازاریابی ایران در فروش نفت خود، گفت: نظام و اصول بازاریابی نفت خام و فراورده های نفتی ایران، کماکان تحریم - محور و منبعث از قوانین و اصولی است که طی سال ها در صنعت نفت (وگاز) کشور شکل گرفته و نهادینه شده است. به این ترتیب این قاعده، نظام صادرت نفت خام کشور را محدود به چهار کشورچین، ژاپن، کره جنوبی وهندوستان ساخته بود که از سوی شورای امنیت از بخشی از تحریم های نفتی جمهوری اسلامی ایران مستثنی شده بودند.
وی ادامه داد: پس از برجام مدت زیادی طول کشید تا صنعت نفت کشورمان خود را با قواعد، قرانین و اصول حاکم بر بازاریابی و صادرات نفت خام وفق دهد که خوشبختانه با توجه به عقبه قدرتمند صنعت نفت ایران این روند با سرعت نسبتا خوبی محقق شد. البته باید توجه داشت که بازگشت ۳.۸ میلیون بشکه ای ایران به بازار جهانی هم به یکباره تحقق پیدا نکرد و فرایند چندین ماهه ای را لازم داشت تا به ظرفیت قبل از اعمال تحریم ها دست یابد.
ایران؛ وارد کننده خالص گاز
رئیس گروه مطالعات انرژی وین در توضیح وضعیت سیاست های صادراتی ایران در حوزه گاز، بیان داشت: با وجود اینکه ایران دومین ذخایر گاز جهانی دنیا را دراختیار دارد، بنیانگذار مجمع جهانی تولید کنندگان و صادرکنندگان گاز است و همچنین چهارمین کشور بزرگ تولید کننده گاز جهان به شمار می آید ولی با کمال تاسف، وارد کننده خالص گاز است و سیاست صادرات گاز کشور در حد فاجعه است.
این کارشناس ارشد بین المللی بازار نفت، پیش بینی نرخ نفت را دشوار دانست و افزود: با توجه به تقویت بازار از طرف تقاضا و به ویژه در اسیا و تاثیرات مثبت کاهش نسبی تولید کنندگان اوپک و غیر اوپک و همچنین پایبندی قابل توجه کشورها و خویشتن داری اعضای متعهد به ثبات بازار، به احتمال قوی قیمت جهانی نفت خام در نیمه دوم سال ٢٠١٨ تا آستانه ٧٠ دلار در بشکه تثبیت خواهد شد.البته این ارقام عمدتا متوجه نفت خام های سبک است که نسبت به قیمت و بازار حساسیت بیشتری دارد.
طبق گفته های برکشلی در نیمه نخست سال جاری میلادی انتظار نوسانات قیمتی چشمگیری را نباید داشت. گفتنی است بخشی از ارامش نسبی بازار منبعث از ابهام در عملکرد نفت خام های غیرمتعارف به ویژه شیل است.البته مخازن نفت خام آب های عمیق هم همچنان در انتظار رفتار سرمایه گذاران تازه نفس است. در هرصورت سال ٢٠١٨، بازار جهانی نفت ما را از تحولات پیش بینی نشده، بی بهره نخواهد گذاشت.
چشم تولیدکننده نفت به بازار آسیا
رایزن سابق انرژی در اوپک با اشاره به اینکه سیاست هندی ها در کاهش خرید از جمهوری اسلامی ایران، چندان سیاسی نیست، تصریح کرد: تولید کنندگان و صادر کنندگان بزرگ نفت، جملگی به بازارهای آسیا چشم دوخته اند. این درحالی است که بازیگران اصلی بازار، حالا هند را کانون اصلی رشد تقاضای نفت می دانند. به این ترتیب می توان گفت بنا به دلایلی که جای بحث مفصلی دارد، بازار انرژی چین موقعیت دهه ٢٠٠٠ میلادی خود را به تدریج از دست می دهد.
وی گفت: تولید کنندگان و صادر کنندگان بزرگ در آسیا و به ویژه در هند، در حال ساخت پالایشگاه هستند تا بازار تضمین شده ای داشته باشند. از سویی دیگر تولید کنندگان عمده خاورمیانه مانند عربستان، کویت و امارات در حال مذاکره برای خرید سهام پالایشگاه و ایجاد ظرفیت پالایشی جدید بوده و تلاش می کنند تا از هم اینک بازار تضمین شده ای در اختیار داشته باشند.
قوانین، سد عملکرد بین المللی صنعت نفت
رئیس گروه مطالعات انرژی وین با تاکید بر اینکه شرکت ملی نفت متوجه این مهم بود و اقداماتی را هم شروع کرد، ولی روش ها، سیاست ها، قوانین و مقرارات با چنین سیاست هایی ناسازگار است، اظهار داشت: احتمال ضعیفی وجود دارد که صنعت نفت ایران بتواند بین المللی عمل کند و حضور خود در بازارهای جهانی را تثبیت کند. چرا که متاسفانه سال ها تحریم های خارجی و متفکران خود-تحریمی، ابتکارعمل صنعت نفت کشورمان در صحنه های جهانی را نا سازگار ساخته است. البته طی دوران پس از تحریم، بازاریابی صنعت نفت در بازارهای اروپایی از موفقیت های نابی برخوردار بوده است.
بر اساس گفته های این کارشناس بین المللی انرژی، صادرات گاز طبیعی بیش از ٣٥ سال است که سیاست رسمی گاز طبیعی کشور از طریق خط لوله به پاکستان و هندوستان بوده و هست که متاسفانه هرگز عملیاتی نشده است. به این ترتیب می توان گفت طراحی یک دیپلماسی قوی در صادرات گاز از مهم ترین اولویت ها در حوزه دیپلماسی انرژی کشور به شمار می رود.