به گزارش خبرگزاری مهر، در نشست تمدن اندیشی در حوزههای علمیه که با مشارکت مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان و مدیریت حوزههای علمیه خواهران استان اصفهان در سالن اجتماعات مدیریت حوزه های علمیه خواهران این استان برگزار شد، حجج اسلام الویری و رهدار به ارائه نظریههای خویش پیرامون نقش حوزه علمیه در تحقق تمدن اسلامی پرداختند. در ادامه مهم ترین بخش سخنان حجت الاسلام رهدار می آید؛
حجت الاسلام احمد رهدار، مدیر گروه فقه مضاف و عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، در نشست تمدن اندیشی در حوزه های علمیه که با مشارکت مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان و مدیریت حوزه های علمیه خواهران استان اصفهان در سالن اجتماعات مدیریت حوزه های علمیه خواهران استان اصفهان برگزار شد، گفت: یکی از چالش های حوزه علمیه برای ورود به تمدن نوین اسلامی، زبان حوزه است، بحث زبان حوزه علمیه سطوح مختلفی دارد که اولین سطح آن همان زبانی است که طلاب حوزهها با آن سخن می گویند و همان زبان فارسی است.
وی ادامه داد: زبان فارسی ارتباطات بین المللی حوزه های علمیه برای خیز تمدنی را کند کرده است، گاهی آرزو می کنم که ای کاش هنگام انتقال مرجعیت حوزههای علمیه از نجف به قم، زبان حوزهها همان عربی باقی می ماند، حتی همان زبان عربی که در حوزه تدریس می شود هم فاصله زیادی با زبان رایج در کشورهای عربی امروز دارد و برای ارتباطات بین المللی کمک حداقلی به طلاب می کند، لازم است تا طلاب ایرانی بتوانند به زبان مکالمه عربی رایج سخن بگویند که متأسفانه در این زمینه ضعیف هستیم.
حجت الاسلام رهدار با بیان اینکه در میان ۸۰ کشور مسلمان جهان، مردم ۲۸ کشور به زبان عربی تکلم می کنند، افزود: همچنین زبان عربی در ۵۰ کشور مسلمان قابل فهم و نسبتاً رایج است، تمدن در بستر ارتباطات گسترده صورت می گیرد و جغرافیای گستردهای را می طلبد که کثرت زبانی و قومی نقش مهمی در آن دارد، حتی زبان وسیع ترین و پرجمعیت ترین کشورهای جهان هم به خود آن کشورها محدود نمی شود و قطعاً تمدن اسلامی هم نمی تواند تمدن ایرانی صرف باشد و مرزهای جغرافیایی و زبانی و قومی را خواهد شکست.
لازمه خیز تمدنی دیدگاه فراملی است
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) لازمه خیز تمدنی حوزه های علمیه را داشتن دید فراملی دانست و اظهار داشت: حتی در بحثهای کوچکتر از تمدن، مانند حکومت هم نتوانستیم صرفاً بر مبنای اندیشههای شیعی حکومت اسلامی را در ایران بر پا کنیم و به پیش ببریم و حتی نخواستیم که سعدی و عطار و مولوی را از زندگی خود حذف کنیم و نمی توانستیم این کار را بکنیم، وقتی ظرف کوچک حکومت فراتر از داشتههای صرفاً شیعی است، قطعاً ظرف بزرگ تمدن هم بسیار فراتر از آن است و ما را به اندیشههای سنی و قومی مختلف نیازمند خواهد کرد.
وی با اشاره به طرح ارائه شده به حوزه علمیه قم مبنی بر لزوم فراگیری چند زبان از سوی طلاب در چند سال اول تحصیل در حوزه ها، تصریح کرد: اگر طلبههای امروز به مرور خود را مجهز به زبان های غیرمادری نکنند، در آینده ای نزدیک در قم دفن خواهند شد و از خیز تمدنی و ارتباطات لازم عقب خواهند ماند.
لزوم درک تفاوت های اندیشه سایر ملل مسلمان با ایرانی ها
حجت الاسلام رهدار سطح دوم زبان برای ارتباط تمدنی با سایر مسلمانان را متوجه درک شرایط فکری سایر ملل مسلمان و نحوه اندیشیدن آن ها دانست و ابراز داشت: باید قبول کنیم که درک شیعه و مسلمانان سایر کشورهای جهان در بسیاری از موارد با تلقی و درک مسلمان های ایرانی تفاوت دارد و لازم است تا در زبان ارتباط خود با آن ها، این شرایط و اوضاع آن ها را در نظر بگیریم، به عنوان مثال درکی که از جریان شیرازیها یا قمه زنی در میان برخی شیعیان سایر کشورها وجود دارد، با درک مردم ایران بسیار متفاوت است و ما باید این تفاوت ها را در زبان ارتباط خود با آن ها لحاظ کنیم.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) افزود: ایران همه جهان اسلام نیست، باید یک جنسی از زبان داشته باشیم که در عین پافشاری حداکثری بر مبانی و تحفظ محکم بر خطوط قرمز خود، بتوانیم از بیشترین ظرفیت ارتباطی برخوردار باشیم، بعضی از بزرگواران در حوزه علمیه قم به خوبی با مبانی شیعه آشنا هستند، اما زبان ارتباط این مبانی با گفتمان های رقیب و مخالف را نمی دانند و حرف آخر را در همان ابتدای بحث می زنند، درک بین المللی زبان خاص خود را می طلبد.
وی فکر کردن به شیوه ایرانی صرف را عامل عدم موفقیت در ارتباط تمدنی با مسلمانان سایر ملل معرفی کرد و اظهار داشت: وضعیت شیعیان در ایران با سایر کشورها متفاوت است و باید بپذیریم که مدل شیعه ایرانی با سایر ملل فرق دارد، ایران تحت تأثیر رهبری امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب و بیش از دهها نهضت بیداری اسلامی در دو قرن اخیر قرار دارد و از شیعه ایرانی پشتیبانی تاریخی صورت گرفته است و منزلت و عبرت تاریخی بالایی را کسب کرده است که این امتیازات برای شیعیان دیگر متصور نیست و آنها در محرومیتهای زیادی قرار داشتهاند.
لزوم ورود زبان آموزی در سیستم آموزشی حوزه علمیه
حجت الاسلام رهدار با بیان اینکه حوزه علمیه زبان مناسب میان مبانی و ذهن خود در مقیاس جهانی را پیدا نکرده است، گفت: هم سخنی با ظرفیت های بیرونی باید برای ما بسیار مهم باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر لزوم جستجوی راه حل برای زبان آموزی طلاب در سیستم آموزشی حوزه های علمیه، تصریح کرد: راه حل این نیست که مؤسسات آموزش زبان دوم در قم فعال شوند و طلاب برای آموزش زبان به این مؤسسات بروند، بلکه باید زبان در سیستم حوزه علمیه تبدیل به بعد آموزش و پژوهش شود و باید به گونه ای برنامه ریزی شود که همه طلاب چند زبان غیرمادری را در حوزه فرا بگیرند.
فقه در بدنه اجرایی کشور جایگاهی ندارد
وی اظهار داشت: هر تمدنی که در جهان شکل گرفته لزوماً از بستر یک حکومت ایجاد شده است، امروز حوزههای علمیه همان دروسی را می خوانند که قبل از انقلاب هم تدریس می شدند، بنابراین حوزه علمیه در نقش یک همسایه خوب برای انقلاب اسلامی است و هنوز در نقش یک کفیل برای حکومت اسلامی ظاهر نشده است، مسائل حوزه باید مسائل انقلاب باشد و برای حل آنها تلاش شود، امروز حتی یک جزوه پنجاه صفحهای در خصوص فقه توریسم در حوزه علمیه وجود ندارد، امروز نیازهای ضروری فراوانی در حوزه های جدید فقه وجود دارد که مغفول مانده است.
حجت الاسلام رهدار با بیان اینکه اگر حوزه درک خود نسبت به مناسبات حکومت را تنظیم نکند نمی تواند خیز تمدنی داشته باشد، گفت: لازم است تا کتاب های حوزوی هدفمند نوشته شوند، روزانه کتابهای زیاد و خوبی در قم چاپ می شوند که از چاپخانه به قفسه می روند، متأسفانه حوزه بیشتر اصالت المحتوایی است و دغدغه امتداد اجتماعی استنباطات فکری خود را ندارد و چنین حوزهای نمی تواند تمدن ساز باشد، تولیدات علمی حوزه باید در زندگی مردم وارد شود، بر اساس تحقیقات صورت گرفته فقه در بدنه اجرایی کشور جایگاهی ندارد.